أخبرنا أبو بكر أحمد بن جعفر البزاز ببغداد ثنا عبد الله بن أحمد بن حنبل حدثني أبي ثنا محمد بن جعفر ثنا عوف عن ميمون أبي عبد الله عن زيد بن أرقم قال كانت لنفر من أصحاب رسول الله أبواب شارعة في المسجد فقال يوما سدوا هذه الأبواب إلا باب علي قال فتكلم في ذلك ناس فقام رسول الله فحمد الله وأثنى عليه ثم قال أما بعد فإني أمرت بسد هذه الأبواب غير باب علي
"Bağdadda Əbu Bəkr Əhməd ibn Cəfər əl-Bəzzaz bizə xəbər verdi: bizə Abdullah ibn Əhməd ibn Hənbəl rəvayət etdi: bizə atam rəvayət etdi: bizə Muhamməd ibn Cəfər rəvayət etdi: bizə Auf, Meymun Əbu Abdullahdan, o da Zeyd ibn Arqamdan rəvayət etdi: Rasulullahın, salləllahu aleyhi va səlləm, əshabında bəziləri üçün məsciddə küçəyə açılan qapılar var idi və bir gün (peyğəmbər) Əlinin qapısından başqa bütün bu qapıları bağlamağı buyurdu. (ravi) dedi: İnsanlar bu barədə söz söhbət yaratdılar və peyğəmbər, salləllahu aleyhi va səlləm, ayağa duraraq Allaha həmdü-səna etdi və sonra dedi: "Əmmə badu. Mən Əlinin qapısından başqa bütün qapıların bağlamaqla əmr olundum."
Hədisi İmam Nəsai "əl-Xasais" əsərində (13), Tirmizi (13/173), Beyhəqi (7/65) rəvayət ediblər və eləcədə Əl-Hakim "Müstədrək" əsərində (3/125) zikr edərək dedi: "Bu hədisin isnadı səhihdir" və İmam Zəhəbi təlxisində deyir: "Bunu Auf ibn Meymun ibn Abdullah rəvayət etmişdir", çox ehtimal ki, "Auf Meymun ibn Abdullahdan rəvayət etmişdir" demək istəmişdir. Çünki burda Meymun zəifdir və bununla hədisin zəif olduğun işarə edir. Çünki İmam Zəhəbi "Mizən əl-İtidəl" əsərində (4/235) onu zikr edir və bu hədisin onun münkərlərindən olduğunu qeyd edir. Hədisə eləcədə Əl-Heysəmi "Mucmə əz-Zəvaid" əsərində (9/114) zəif hökmü vermişdir. bax: İmam Əhmədin "Müsnəd" əsərinin (32/41) təhqiqinə!
Əbu Səid əl-Xudru (Allah ondan razı olsun!) deyir ki, Peyğəmbər (Ona və ailəsinə Allahın salavatı və salamı olsun) insanlara xütbə verərkən dedi: "Allah bir bəndəyə ya dünyanı ya da Onun nəzdində olanı seçməkdə ixtiyar etmişdir. O bəndə Allahın nəzdində olanları ixtiyar etdi". Bu zaman Əbu Bəkr ağlamağa başladı. Biz isə onun ağlamasından təəcübləndik. Peyğəmbər (Ona və ailəsinə Allahın salavatı və salamı olsun) bir bəndənin ixtiyar etməsindən danışır. Və Peyğəmbər (Ona və ailəsinə Allahın salavatı və salamı olsun) ixtiyar edən idi, Əbu Bəkr isə bizim elmlimiz idi. Peyğəmbər (Ona və ailəsinə Allahın salavatı və salamı olsun) buyurdu: "Mənim dostluğunda və malında ən arxayın olduğum adam Əbu Bəkrdir. Əgər mən özümə Allahdan başqasını xəlil seçəsi olsaydım Əbu Bəkri seçərdim. Lakin bu sadəcə İslam qardaşlığı və nəvazişidir. Məsciddə olan bütün qapılar bağlansın yalnız Əbu Bəkrin qapısı açıq qalsın"
(Buxari: Kitab Fədailus Səhabə, Bab: Qavlun Nəbiyy Səddu əl-Əbvab, № 3654)
Hər şeydən əvvəl hədis haqqında alimlərin hökmünü ələ alaq və insaf ilə hədisin səhihlik dərəcəsinə işarə edək.
İbnul-Cəvzi, İbn Teymiyyə, əl-Hafiz əl-İraqi, əl-Hafiz əz-Zəhəbi - rahiməhumallah - və digər bir çox hafiz mühəddis alimlər bu hədisi uydurma hədislər arasına daxil etmişlər. Onlar bu görüşlərində ona əsaslanıblar ki, hədislərin rəvayət yolları zəifdir və hədis digər səhih hədislərə ziddir. Yəni "əs-Səhih"də rəvayət olunan Əbu Bəkr haqqında gəlmiş hədisə ziddir.
Lakin əl-Hakim "əl-Müstədrək"də, Ziya əd-Din əl-Maqdisi "əl-Muxtara" əsərində bu hədisi rəvayət etmişdir, bu isə onların hədisi səhih gördüklərinə işarə edir. Məlumdur ki, hədisi İmam Əhməd "əl-Müsnəd" əsərində rəvayət etmişdir. Alimlər əl-Müsnəd əsərində uydurma hədislərin olub olmamasında fərqli görüşdədirlər, bəziləri uydurma hədislərin olmadığını demişdir. Şeyxul-İslam İbn Teymiyyə, İbn Kəsir, Hafiz əl-İraqi, İbnul-Cəvzi kimi hədis mütəxəssisləri "əl-Müsnəd" əsərində uydurma hədislərin olduğunu təsdiq edirlər. Əbul-Alə əl-Həmədəni, əs-Suyuti və digər hafiz alimlər isə orada uydurma hədisin olmadığı görüşündədirlər. İbnul-Cəvzi uydurma hədisləri topladığı "əl-Məvduat" adlı kitabında İmam Əhmədin "əl-Müsnəd" əsərindən otuza yaxın hədisi də o kitabına daxil etmişdir. Lakin əl-Hafiz İbn Hacər - rahiməhullah - "əl-Qaul əl-Musəddəd fiz-Zəbbi anil-Musnədi lil-İməmi Əhməd" adlı kitab yazaraq İbnul-Cəvzinin ora saldığı bir çox rəvayətə cavab vermişdir və məlumdur ki, İbnul-Cəvzi hədislərə uydurma hökmü verməkdə çox gevşək davranır, hətta kitabında "əs-Səhih"də rəvayət olunmuş bir hədisi belə daxil etmişdir. əl-Hafiz İbn Hacər adı gedən kitabında məhz bu hədis barədə də geniş danışmış və hədislərin səhih olduğunu qeyd etmişdir. İbn Hacərə görə Əbu Bəkr və Əli haqqında gəlmiş eyni məzmunlu hədislər arasında ziddiyət yoxdur, əksinə onların arasını cəm etmək olar. Eynilə Əbu Bəkr əl-Kələbəzi "Məani əl-Əxbar" kitabında və İmam ət-Tahavi "Muşkil əl-Əsər" kitabında iki rəvayətin arasını cəm etmişdir; bunu əl-Hafiz İbn Hacər "əl-Qaul əl-Musəddəd" kitabında zikr etmişdir. Eləcədə İmam əl-Qurtubi də bu şəkildə rəvayətləri cəm etmişdir. (bax: "Təfsir əl-Qurtubi", 5/199)
əl-Hafiz İbn Kəsir - rahiməhullah - təfsirində sözü gedən hədisdə xəta olduğunu qeyd etmişdir. Yəni, İbn Kəsirə görə qapıları bağlamaq hədisi Əbu Bəkr haqqındadır. (bax: "Təfsir İbn Kəsir", 1/665)
əl-Hafiz əl-Bəzzar müsnədində qeyd edir ki, "Əlinin qapısından başqa məscidin bütün qapılarını bağlayın" hədisini Kufəlilər, "Əbu-Bəkrin qapısından başqa məscidin bütün qapılarını bağlayın" hədisini isə mədinə əhli rəvayət etmişdir. (bax: "əl-Qaul əl-Musəddəd fiz-Zəbbi anil-Musnədi lil-İməmi Əhməd", səh: 16, Məktəbə İbn Teymiyyə, birinci çap, hicri1401, Qahirə)
əl-Bəzzar'ın sözündən anlaşılır ki, kufə əhli şiələr olduğu üçün Əbu Bəkrin yerinə Həzrəti Əlini gətiriblər. Bu, eynilə İbnul-Cəvzi, İbn Teymiyyə və digərlərinin də söylədiyi görüşdür.
"əl-Müsnəd" kitabının təhqiqində Şeyx əl-Mühəddis Şueyb əl-Arnavut əl-Hənəfi bütün rəvayət yollarını bir-bir ələ almış və rəvayətin sənədlərinin zəif olduğunu və mətninin isə münkər olduğunu demişdir. Sonunda qeyd edir ki, "əl-Hafiz İbn Hacər - rahiməhullah - bunun kimi sənədlərlə rəvayət olunmuş bu hədisi güclü çıxarmaq üçün ortaya bir şey qoymamışdır və iki hafiz alim İbnul-Cəvzi və əl-İraqi'ni bu hədisi uydurma hədislər sırasına daxil etdiklərinə görə tənqid etməsində doğru davranmamışdır." (bax: "Müsnəd əl-İmam Əhməd", 32/43, Müəssəsə ər-Risalə, hicri 1420 - miladi 1999)
Hədisin səhih olub olmamasından asılı olmayaraq burada böyük bir problem yoxdur. Əgər bu hədis ilə Əli haqqında fəzilət sabit olursa, o zaman bundan da səhih hədislərdə eyni fəzilət Əbu Bəkr haqqında sabit olmuşdur. Əbu Bəkr haqqında sabit olan hədisdə isə peyğəmbərimiz - salləllahu aleyhi va səlləm - ölüm xəstəliyində olarkən məsciddəki evlərə açılan pəncərələri bağlatmağı, yalnızca Əbu Bəkrin pəncərəsini açıq saxlamağı əmr etmişdir. Ona görə də İbn Kəsir və bir çox alimlər bunu Əbu Bəkrin xəlifəliyi üçün dəlil gətirirlər. Doğrusunu Allah bilir!
Nəticə: Qeyd olunmuş hər iki hədisin sənədində Maymun Əbu Abdullah var.
Yahya al-Qattan ondan rəvayət etməzdi. İmam Əhməd deyib ki onun hədislərində münkər var. İbn Muin deyib ki bir şey deyil.
Bax "Mizanul itidal" 4/235/n8971.