Namazların birləşdirilməsi

Можно ли объединять намазы? Если можно, то в каких случаях?

Можно ли объединять намазы? Если можно, то в каких случаях?

Шииты совершают пять намазов в день. Эти пять намазов можно совершать как в пять разных времен так и в три времени (утренний, днем зохр и аср, вечером шам и хифтан). В коране нет указания на пять конкретных времени. Есть указание трех времен и времени ночного намаза, который совершается перед утренним. Доказательства из суннитских источников Бухари и Муслима Пророк(с) также объединял время зохра и асра, шама и хифтана.

Итак. шииты не говорят, что сунниты совершая пять намазов в пять разных времени делают что то неправильное. Мы утверждаем, что можно эти пять намазов совершать и в три времени и в пять времен.

Сахих Бухари

Volumn 001, Book 010, Hadith Number 537.
Narated By Ibn 'Abbas : The Prophet prayed seven Rakat together and eight Rakat together.

Ибн Аббас сообщает, что Пророк(с) делал восемь ракатов намаза вместе и семь ракатов намаза вместе.
Вот еще хадис

Volumn 001, Book 010, Hadith Number 518.
-----------------------------------------
Narated By Ibn 'Abbas : "The Prophet prayed eight Rakat for the Zuhr and 'Asr, and seven for the Maghrib and 'Isha prayers in Medina." Aiyub said, "Perhaps those were rainy nights." Anas said, "May be."

Ибн Аббас сообщает что Пророк(с) совершал восемь ракатов Зухр и Аср и семь ракатов Магриб и Иша в Медине. То есть там где жил. Аюб сказал "Возможно тогда был дождь" Анас сказал: "Может быть"

вот еще с русского варианта Бухари.

Бухари
2. КНИГА ВЕРЫ
319 (543). Передают со слов Ибн ‘Аббаса, да будет доволен Аллах ими обоими, что в Медине пророк, да благословит его Аллах и приветствует , совершал молитвы в семь и восемь ракатов(, объединяя) полуденную молитву с послеполуденной, а закатную − с вечерней.


А теперь из Сахих Муслима

Book 004, Hadith Number 1515.
------------------------------
Ibn 'Abbas reported: The Messenger of Allah (may peace be upon him) observed the noon and afternoon prayers together, and the sunset and Isha' prayers together without being in a state of fear or in a state of journey.

Ибн Аббас передает что Пророк(с) совершал дневную и полуденную молитвы вместе и вечернюю и Иша вместе, тогда когда не было никаких опасностей и тогда когда он не был в поездке.

Book 004, Hadith Number 1516.
------------------------------
Ibn 'Abbas reported: The Messenger of Allah (may peace be upon him) observed the noon and afternoon prayers together in Medina without being in a state of fear or in a state of journey. (Abu Zubair said: I asked Sa'id [one of the narrators] why he did that. He said: I asked Ibn 'Abbas as you have asked me, and he replied that he [the Holy Prophet] wanted that no one among his Ummah should be put to [unnecessary] hardship.)

Ибн Аббас передает что Пророк(с) совершал дневную и полуденную молитвы вместе и вечернюю и Иша вместе, тогда когда не было никаких опасностей и тогда когда он не был в поездке. Абу Зубайр спрашивает у Саида (одного изпередатчиков -почему Пророк(с) делал так. Он отвечает, что спросил у ибн Аббаса тот ответил, что Пророк(с) хотел чтобы никто из Уммы не был поставлен в затруднительное положени.
То есть для УДОБСТВА!


Book 004, Hadith Number 1520.
------------------------------

Ibn 'Abbas reported that the Messenger of Allah (may peace be upon him) combined the noon prayer with the afternoon prayer and the sunset prayer with the 'Isha prayer in Medina without being in a state of danger or rainfall. And in the hadith transmitted by Waki' (the words are): "I said to Ibn 'Abbas: What prompted him to do that? He said: So that his (Prophet's) Ummah should not be put to (unnecessary) hardship." And in the hadith transmitted by Mu'awiya (the words are): "It was said to Ibn 'Abbas: What did he intend thereby? He said he wanted that his Ummah should not be put to unnecessary hardship."

Содержание хадиса такое же что и выше. В хадисе указывается на то, что Пророк(с) объединял намазы для удобства и чтобы Умма не испытывала затруднений при совершении намазов. Также Муавия передает это со слов Ибн Аббаса.

Book 004, Hadith Number 1522.
------------------------------
Ibn 'Abbas reported that the Messenger of Allah (may peace be upon him) observed in Medina seven (rak'ahs) and eight (rak'ahs), i.e. (be combined) the noon and afternoon prayers (eight rak'ahs) and the sunset and 'Isha prayers (seven rak'ahs).

Ибн Аббас сообщает что Пророк(с) совмещал намазы в восемь и семь ракатов в Медине. То есть он не был в поездке.

Book 004, Hadith Number 1523.
------------------------------

'Abdullah b. Shaqiq reported: Ibn 'Abbas one day addressed us in the afternoon (after the afternoon prayer) till the sun disappeared and the stars appeared, and the people began to say: Prayer, prayer. A person from Banu Tamim came there. He neither slackened nor turned away, but (continued crying): Prayer, prayer. Ibn 'Abbas said: May you be deprived of your mother, do you teach me Sunnah? And then he said: I saw the Messenger of Allah (may peace be upon him) combining the noon and afternoon prayers and the sunset and 'Isha prayers. 'Abdullah b. Shaqiq said: Some doubt was created in my mind about it. So I came to Abu Huraira and asked him (about it) and he testified his assertion.

В хадисе сообщается что Ибн Аббас обращался к нам днем после полуденной молитвы до захода солнца, когда уже звезду были видны. Один из людей начал говорить :Молитва , молитва. Дальше он еще раз повторил. Здесь ибн Аббас разгневанный сказал: Ты учишь меня Сунне? Я видел что Пророк(с) совмещает дневной с полуденной молитвой и вечерний с Иша. Абдулла Сагиг засовмневался и переспроисл у Абу Хурайра. Тот подтвердил это.

Book 004, Hadith Number 1524.
------------------------------
'Abdullah b. Shaqiq al-'Uqaili reported: A person said to Ibn 'Abbas (as he delayed the prayer): Prayer. He kept silence. He again said: Prayer. He again kept silence, and he again cried: Prayer. He again kept silence and said: May you be deprived of your mother, do you teach us about prayer? We used to combine two prayers during the life of the Messenger of Allah (may peace be upon him).


Содержаие хадиса то же, что и выше.

А теперь из Абу Дауда

Book 002, Hadith Number 1210.
------------------------------
Chapter : On the combination of two prayers at a time.

Narated By Ibn 'Abbas : The Apostle of Allah (pbuh) led us in prayer at Medina eight and seven rak'ahs, in the noon and the afternoon prayers, and the sunset and the night prayers. The narrators Sulaiman and Musaddad did not say the words "led us."

Abu Dawud said: The aforesaid tradition has also been narrated by Salih client of Ru'mah on the authority of Ibn 'Abbas, saying: "Not during rain."

Ибн Аббса сообщает что Пророк(с) в Медине совершал восемь и семь ракатов совмещенных намазов: дневной-полуденный и вечерний-ночной. Причем никаких дождей не было.

Так что и по суннитским источникам можно объединять намазы. В этом нет никаких проблем. И в Коране нет четких пяти времен намазов. Там указывается три времени и время ночного намаза.

Maşallah

Berekallah.

Namazı 3 vaxtda qılmaq olarmı? (fayl)

5 vaxt namaz qilinmalidir.men bir shie saytindan delil getirmishem.hamisini yox 2 gunu yazmagla kifayetlenirem.
burdada gosterilirki ayri ayri vaxtlarda girir namazin vaxti.bes niye bescidlerde bele qilmirsiz?
Bismilləhir Rəhmanir RƏhim!
İyul ayı üçün namaz vaxtları


Bakı şəhəri
İyul
Sübh
Gün çıxır
Zöhr
Əsr
Məğrib
İşa

1.
4:45
6:13
13:49
18:58
21:34
23:19

2.
4:45
6:14
13:49
18:58
21:34
23:18


Alt alta müvafiq, sübh, zöhr, əsr, məğrib və işa namazlarının vaxtıdır. Günlərin altında yazılıb. Buradan bir şey anlamayanlar müraciət etsin: http://imamhuseyn.org/namaz.htm

Salafi, düzdür namaz 5 vaxtdır, şielerde 5 vaxt qılır! (sübh, zöhr, esr, meğrib, işa) sadece zöhrle esri, meğrible işanı birleşdirib qılmaq olar. Buna bbizim sehih delillerimizde var, yuxarıda "şiit" yazdı rus dilinde. Men de fayl qoydum öz dilimizde. İsetsen açıb oxuya bilersen.
O ki qaldı senin getirdiyin cedvele, ümumiyyetle men de bezen heç birleşdirmirem. Bax başa salım. Tutaqkı:
Zöhr-13-49 dadır, Əsr-18-58də. Men istesem 13-49da zöhrü qılıb sonra ardınca esri qıla bilerem. Amma sehv etmiremse esrin feziletli vaxtı ele o cedvelde gösterilen vaxtdır. Tutaqkı 18-58 (mene ele gelir bu cedvelde esr vaxtı düz gösterilmeyib, çünki islaminsesi.az a baxıram men namaz vaxtına orada 17-.. olur.. nese mövzudan kenara çıxmıyaq)
İnşallah aydın oldu. Eger birleşdirlmesine dair delil lazım olsa yazıb şiit rusca, rusca bilmirsense men verdiyim faylı yükle.
Vesselam

bele yerde deyirlerki axshamin xeyir shair:)
ay shair isha nemazi ile subhu birleshdire bilersen????
yeni gece 2-de subhu qila bilersen?
abdullah ibni sebanin sunneti deyil namazin vaxti girmeden namazi qilmag?
zohrun ezani 12-dedirse 11 de qila bilersen?

'Salafi'

Əsr namazını dərhal Zöhürdən sonra qıla bilərsən?

Salafi, her vaxtın xeyir
-işa namazı ile sübhü kim dedi birleşdirmek olar? diqqetle oxu postları
-Gece 2de heç vaxt sübh namazının vaxtı daxil olmur menbilen ona göre qıla bilmerem
-abdullah İbn Sebaa barede mövzu var, ele bir şexsin olub olmaması sual altındadır. olubsa da şieleiye dexli yoxdur, her halda bu barede mövzu var. burda yazmıyım
-yox
Vaxtından evvel kim dedi ki namazı qılmaq olar?
Esrin feziletli vaxtıdır hemin cedvelde gösterilen vaxt! yene de tekrar edirem feziletli vaxtı!!!!!!!!!!!!!1

Salafi, her vaxtın xeyir
-işa namazı ile sübhü kim dedi birleşdirmek olar? diqqetle oxu postları
-Gece 2de heç vaxt sübh namazının vaxtı daxil olmur menbilen ona göre qıla bilmerem
-abdullah İbn Sebaa barede mövzu var, ele bir şexsin olub olmaması sual altındadır. olubsa da şieleiye dexli yoxdur, her halda bu barede mövzu var. burda yazmıyım
-yox
Vaxtından evvel kim dedi ki namazı qılmaq olar?
Esrin feziletli vaxtıdır hemin cedvelde gösterilen vaxt! yene de tekrar edirem feziletli vaxtı!!!!!!!!!!!!!1

cedvelde feziletli vaxt yazilib yoxsa ezanlarin girme vaxti?

'Salafi'

Əsr namazını dərhal Zöhürdən sonra qıla bilərsən?

Zeruretde olar.

Salafi namazı birleşdirende sehv etmirmese revayet var ki sizin menbeden, Peyğember (s0 namazı birleşdirende 1 azan 2 iqameyle qılırdı. Yeni bir azan deyirdi, her namazın evvelinde de 1 iqame.
İndi yeqin aydın oldu

Zeruretde olar.

niye mezh zeruretde olar?

Shair sen isha namazi ile subhu birleshdirib 1 ezan iki iqame ile oxuyub qila bilersen?

Zeruretde olar.

Niyə zərurətdə?
Axı Peyğəmbər(ə) təkcə zərurət halında bu iki namazı birləşdirməyib.

عَنْ ابْنِ عَبَّاسٍ قَالَ صَلَّى رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ الظُّهْرَ وَالْعَصْرَ جَمِيعًا وَالْمَغْرِبَ وَالْعِشَاءَ جَمِيعًا فِي غَيْرِ خَوْفٍ وَلَا سَفَرٍ

"Peyğəmbər (s.ə.s) qorxu və səfər olmadan Zöhrlə Əsr namazlarını, Məğriblə İşa namazlarını birləşdirib qılırdı"

SALAFI

Sahih Muslim - Book 004, Hadith Number 1515.
------------------------------
Ibn 'Abbas reported: The Messenger of Allah (may peace be upon him) observed the noon and afternoon prayers together, and the sunset and Isha' prayers together without being in a state of fear or in a state of journey.

Ибн Аббас передает что Пророк(с) совершал дневную и полуденную молитвы вместе и вечернюю и Иша вместе, тогда когда не было никаких опасностей и тогда когда он не был в поездке.
http://hadith.worldo..._muslim/book_04

QARDASH meslehet goruruem oxu ve ozuvu biabr eleme

Сообщение отредактировал _MOLLA_: 13 августа 2009 - 12:19

Qebul edirem birleshdirib qilmasini.Amma siz qildiginiz kimi qilmayib.Yeni Zohrun axir vaxti ile Esrin evvel vaxti birleshdirib.Demek isteyiremki axi mumkun deyil hansisa namazin vaxti girmeden qilasan.
Shaire verdiyim sual cavabsiz qalib.Bu haminiza aitdir.

Shair sen isha namazi ile subhu birleshdirib 1 ezan iki iqame ile oxuyub qila bilersen?

?

Qebul edirem birleshdirib qilmasini.Amma siz qildiginiz kimi qilmayib.

elmi ğeybin var?!?

Yeni Zohrun axir vaxti ile Esrin evvel vaxti birleshdirib.

hansı hədisə əsaslanıb deyirsən?

Demek isteyiremki axi mumkun deyil hansisa namazin vaxti girmeden qilasan.

öz deduksiyanı saxla. sizlərdə ictihad qapısı mismarlanıb. hələ üstəlik təfəkkür qabiliyyəti ilə birgə. hədisi diqqətlə oxu
Ибн Аббас передает что Пророк(с) совершал дневную и полуденную молитвы вместе и вечернюю и Иша вместе, тогда когда не было никаких опасностей и тогда когда он не был в поездке.

İmam Sadiq (ə) buyurmuşdur:"Gün səmanın düz ortasına yetişəndə zöhr və əsr namazlarının vaxtı yetişir.Lakin,zöhr namazı əsrdən qabaq qılınır.Belə olduqda gün batana kimi istıdiyin vaxtda bu namazları qıla bilırsən."

Qebul edirem birleshdirib qilmasini.Amma siz qildiginiz kimi qilmayib.Yeni Zohrun axir vaxti ile Esrin evvel vaxti birleshdirib.Demek isteyiremki axi mumkun deyil hansisa namazin vaxti girmeden qilasan.
Shaire verdiyim sual cavabsiz qalib.Bu haminiza aitdir.

Shair sen isha namazi ile subhu birleshdirib 1 ezan iki iqame ile oxuyub qila bilersen?

?

İşa namazının vaxtı qurtaranda sübh namazının vaxtı girmir, gece olur. Gece üçün de vacib namaz yoxdur. Vəssəlam. 

O ki qaldı suala yox qıla bilmərəm, mən dediyimi peyğəmbər (s) buyurub, sən soruşduğun isə adi sələfi kafasının "məntiq"inin xülyasıdır. 

qardaşlar xristiyanlara İslam yazıları delil olmadığı kim sünnülərədə şiə yazıları dəlil deyil ona görədə onlara öz "səhihlərindən" dəlil gətirmək lazımdır. indi görək "səhihlər" nə deyir:

Bize Yahya b. Yahya rivayet etti. Dedi ki: Mâlike, Ebû'z-Zübeyr'den dinlediğim, onun da Saîd b. Cübeyr'den, onun da İbni Abbâs'-dan naklen rivayet ettiği şu hadîsi okudum: İbnî Abbâs: «Resûlüllah (s) hiç bir korku ve sefer yokken öğle ile ikindiyi toptan, akşamla yatsıyı da toptan kıldı.» demiş. (mənbə: Səhihi Müslüm, Yolçuların namazı kitabı, Vətəndə iki namazı birlikdə qılmaq babı)

Bize, Ahmed b. Yûnus ile Avn b. Sellâm hep birden Zü-heyr'den rivayet ettiler. İbni Yûnus dedi ki: Bize Züheyr rivayet etti. (Dedi ki) : Bize, Ebû'z-Zübeyr, Saîd b. Cübeyr'den, o da İbni Abbâs'dan naklen rivayet etti. İbni Abbâs: «Resûlüllah (s) Medine'de hiç bir korku ve sefer yokken Öğle ile ikindiyi toptan kıldı.» demiş. Ebû'z-Zübeyr demiş ki: «Ben, Saîd'e acep bunu niçin yaptı diye sordum. Saîd: Ben de, senin sorduğun gifci İbni Abbâs'a sordum da: "Resûlüllah (s), ümmetinden hiç bir kimseyi meşakkata sokmamak istedi... cevâbını verdi... " dedi. (mənbə: Səhihi Müslüm, Yolçuların namazı kitabı, Vətəndə iki namazı birlikdə qılmaq babı)

Bana Ebû'r-Rabî' Ez-Zehrânî rivayet etti. (Dedi ki) ; Bize Hammâd, Zübeyr b. Hırrîd [24]'den, o da Abdullah b. Şakik'den naklen rivayet etti. Abdullah, şöyle demiş: "Bir gün îbni Abbâs, ikindiden sonra bize hutbe îrâd etti. Hutbe tâ güneş kavuşup, yıldızlar görününceye kadar devam etti. Halk namaza, namaza... (yəni ibn Abbas ® şam namazının vaxtı girsə də onu gecikdirdi) demeye başladılar. Derken yanına Benî Temim'den fütursuz ve sözünü esirgemiyen bir adam gelerek: Namaza, namaza... dedi. Bunun üzerine İbni Abbâs: «Bana, sünneti mi öğretiyorsun be annesiz kalası!» dedi ve şunu ilâve etti: «Ben, ResölülSah (s)'n Öğle i!e ikindiyi ve akşamla yatsıyı cem' ederek kıldığını gördüm!» Abdullah b. Şakîk: «Bu sözden kalbime bir şüphe düştü de Ebû Hü-reyre'ye giderek, ona surdum. İbni Abbâs'm sözünü o da tasdik etti.» demiş. (mənbə: Səhihi Müslüm, Yolçuların namazı kitabı, Vətəndə iki namazı birlikdə qılmaq babı)

Bize, İbni Ebî Ömer rivayet etti. (Dedi ki) : Bize, Vekî' rivayet etti. (Dedi ki) : Bize İmrân b. Hudeyr , Abdullah b. Şakîk El-Ukaylî'den naklen rivayet etti. Demiş ki: "İbni Abbâs'a bir adam; namazı (kil.) dedi. O sustu. Sonra (yine) namazı kıl, dedi. O yine sustu. Sonra (tekrar) namazı (kıl.) dedi; İbni Abbâs yine sustu; sonra: «Be hey annesiz kalası! Namazı bize mi öğreteceksin. Biz, Resûlüllah (s) zamanında iki namazı cem' ederek birden kılıyorduk» dedi. (mənbə: Səhihi Müslüm, Yolçuların namazı kitabı, Vətəndə iki namazı birlikdə qılmaq babı)

indi əxilərdən xahiş edirəm cavab versinlər.

5 vaxt namaz qilinmalidir.men bir shie saytindan delil getirmishem.hamisini yox 2 gunu yazmagla kifayetlenirem.
burdada gosterilirki ayri ayri vaxtlarda girir namazin vaxti.bes niye bescidlerde bele qilmirsiz?
Bismilləhir Rəhmanir RƏhim!
İyul ayı üçün namaz vaxtları


Bakı şəhəri
İyul
Sübh
Gün çıxır
Zöhr
Əsr
Məğrib
İşa

1.
4:45
6:13
13:49
18:58
21:34
23:19

2.
4:45
6:14
13:49
18:58
21:34
23:18


Alt alta müvafiq, sübh, zöhr, əsr, məğrib və işa namazlarının vaxtıdır. Günlərin altında yazılıb. Buradan bir şey anlamayanlar müraciət etsin: http://imamhuseyn.org/namaz.htm

Burda ne var ki bahsa dusmeyecek?Sen getirdiyin cedvelde zohr,esr ve megrib,isha namazlarinin evvel ve son vaxtlari qeyd olunub,misalchun zohr ve esr namazinin evvel vaxdi 13:49 bashlayir ve 18:58 qurtarir,yeni 18:58den sonra namaz qeza olur,ve elede ki megrib ve isha namazlarinin evvel vaxti 21:34bashlayir 23:18de kimi.23:18den sonra qeza olur.

DA MOJNA OBYIDENAT NAMAZ


Bu bölməsə yalnız Azərbaycan dilində yazmaq olar. Qaydaları oxuyun

bele yerde deyirlerki axshamin xeyir shair:)
ay shair isha nemazi ile subhu birleshdire bilersen????
yeni gece 2-de subhu qila bilersen?
abdullah ibni sebanin sunneti deyil namazin vaxti girmeden namazi qilmag?
zohrun ezani 12-dedirse 11 de qila bilersen?

Bu barədə Peyğəmbərdən (S) BİR HƏDİS gəlib Sunnada? Peyğəmbər (S) MƏGƏR BELƏ BİR ŞEY EDİB? SUBHANALLAH! Niyə bid`ət gətirirsən əxi?

Xahiş edirəm ki, səbrlə və diqqətlə oxuyun!
Quran ayələrində namazın vaxtlarından söz açan ayələrdə açıq aydın olaraq namazı beş vaxtda qılınmağı əmr edilməmişdir.Heç bir ayədə namaz vaxtının beş vaxt olmağı göstərilməmişdir.Bu barədə təsfirçilər arasında ixtilaf var.Bəziləri ayələrin namazın beş vaxtına işarə etdiyinin tərəfdarıdır, bəziləri isə bu işarənin kamil olmadığını iddia edirlər.
Quranda üç namaz vaxtı
Maraqlıdır ki, Qurani-məcid iki ayədə – namazın vaxtı üçün söz açılarkən gündəlik namazları üçün yalnız üç vaxt zikr etmişdir. Bununla belə, təəccüblüdür ki, nə üçün bu qardaşların bəziləri namazın beş vaxtda qılınmasını vacib hesab edirlər?!
Gündəlik namazları beş vaxtda qılmağın fəzilətli olması inkarolunası deyildir. Biz də tovfiq tapdığımız hər zaman namazı beş vaxtda qılmağa səy göstəririk. Amma əsas məsələ onun vacib olub-olmamasındadır.
Birinci ayə «Hud» surəsindədir:
وَأَقِمِ الصَّلاَةَ طَرَفَيِ النَّهَارِ وَزُلَفًا مِّنَ اللَّيْلِ
“Günün iki tərəfində və gecənin bir qismində nama¬zı bərqərar et.”
«Hud» surəsi, ayə: 114
«Tərəfəyin-nəhar» (günün iki tərəfi) dedikdə əvvəla sübh namazına işarə edir ki, günün əvvəlində qılın¬ma¬lı¬dır. İkincisi isə, zöhr və əsr namazıdır ki, onla¬rın vaxtı qüruba qədər davam edir, zöhr və əsr namazlarının vaxtının günəşin qürub etməsinə qədər olması da bu ayədən aşkar şəkildə məlum olur.
Amma «zülfən minəl-ləyl» kəlməsinə gəldikdə isə «Mux¬tari-Sihah»da və Rağibin «Müfrədat» kitablarında de¬dik¬lərinə əsasən, «zülf» – «zülfə»nin cəmidir, o da «gecənin əvvəllərinin müəyyən hissələri» mənasınadır. Bunula da məğrib və işa namazınlara işarə edilir.
Deməli, əgər Rəsulullah (S), adətən, na¬mazı beş vaxt¬da qı¬lır¬dısa, şübhəsiz, onun fəzilət vax¬tı¬na riayət etmişdir ki, bi¬zim ha¬mı¬mız ona inanırıq. Am¬ma görəsən, nə üçün Quran ayə¬si¬nin za¬hi¬rini nəzərə almamalı, digər yozumların ardınca getməliyik?!
İkinci ayə «İsra» surəsindədir:
أَقِمِ الصَّلاَةَ لِدُلُوكِ الشَّمْسِ إِلَى غَسَقِ اللَّيْلِ وَقُرْآنَ الْفَجْرِ
«Namazı günəşin zəvalından gecə qaranlığına qə¬dər bər¬qərar et, həmçinin Qurani-fəcri (sübh namazı¬nı).» «İsra» surəsi, ayə: 78
Bu ayədəki «duluk» kəlməsi «təmayül etmək» deməkdir və günəşin nisfün-nəhardan keçməsi, yəni zəvali-zöhr nə¬zər¬də tutulur.
«Ğəsəqül-ləyl» də «gecənin qaranlığı» mənasındadır ki, bəziləri onu gecənin əvvəlləri, bəziləri gecə yarısı ki¬mi təfsir etmişlər. Çünki Rağibin «Müfrədat»da qeyd et¬diyi kimi, «ğəsəq» şiddətli gecə qaranlığına deyilir ki, bu da gecə yarısıdır.
Deməli, «dulukuş-şəms» zöhr namazının vaxtının baş¬¬lanması, «ğəsəqül-ləyl» məğriblə işa namazlarının vax¬tı¬nın sona çatması, Qurani-fəcr də sübh namazına işarə¬dir.
Hər bir halda, yuxarıdakı şərif ayədə gündəlik namaz¬lar üçün beş vaxt deyil, yalnız üç vaxt təyin edilmişdir. Bu da namazların üç vaxtda qılınmasının caiz olmasına də¬lalət edir.
Fəxr Razi bu ayənin təfsirində maraqlı bir bəyan irəli sürmüşdür, o da bundan ibarətdir:
ان فسرنا الغسق بطهور اول الظلمة-و حكاه عن ابن عباس وعطا والنضر بن شميل-كان الغسق عبارة عن اول المغرب وعلى هذا التقدير يكون المذكور في الاية ثلاث اوقات وقت الزوال و وقت اول المغرب ووقت الفجر، و هذا يقتضي ان يكون الزوال وقتا للظهر والعصر فيكون هذا الوقت مشتركا بين الصلاتين و ان يكون اول المغرب وقتا للمغرب و العشاء فيكون هذا الوقت مشتركا ايضا بين هاتين الصلاتين فهذا يقتضي جواز الجمع بين الظهر و العصر و المغرب و العشاء مطلقا
«Əgər «ğəsəq»i gecənin başlanğıcındakı ilk qaran¬lığın zahir olması mənasına götürsək – İbni Abbas, Əta və Nəzr ibni Şəmil də buna inanırlar – ğəsəq məğribin əvvəl vaxtı olacaqdır. Ayədə qeyd olunanlara əsasən, üç vaxt təyin olunur: Zəval vaxtı məğribin əvvəl vaxtı və fəcr vaxtı.» (Sonra əlavə edir:) «Bu da onu tələb edir ki, zəval, zöhrlə əsr namazlarının vaxtı olsun. Deməli, bu vaxt iki namazın arasında müştərək vaxtdır. Həmçinin, məğribin əvvəli də məğriblə işa namazlarının vaxtıdır. Buna əsasən, qeyd olunan iki namaz da müştərək vaxta malikdir. Bunların nəticəsi belə olur ki, zöhrlə əsr, məğriblə işa namazlarını birlikdə qılmaq mütləq şəkil¬də caizdir.»
«Təfsiri Kəbir», Fəxr Razi, 20-ci cild, səh. 27
Fəxr Razi bura qədər şərif ayənin mənasını yaxşı bə¬yan et¬miş¬dir. Lakin onun ardınca deyir ki, «üzürlü səbəb və səfər olma¬dan iki namazın birlikdə qılın¬ması¬nın caiz olmamasına dair dəlil olduğuna görə, ayəni üzürlü səbəblər olan hala aid etməliyik.»
«Təfsiri Kəbir», Fəxr Razi, 20-ci cild, səh. 27

Xatırlatmalıyıq ki, nəinki ayənin üzürlü səbəblərə məxsus ol¬ma¬sına dair dəlilimiz yoxdur, üstəlik çoxlu rəvayətlərdə (yuxarıda onlara işarə etdik) qeyd olunur ki, Rəsuli Əkrəm (S) heç bir üzürlü səbəb və səfərdə olmadığı halda bəzən zöhrlə əsr, məğriblə işa na¬maz¬larını bir yerdə qılmışdır ki, öz ümmətinə ge¬niş¬lik, rüxsət bağışlasın və onlar bu icazədən bəhrələnə bilsinlər. Bundan əlavə, ayənin mütləqliyini çox məhdud olan hallara məxsus etmək necə mümkündür, halbuki üsul elmində isbat olunduğu kimi, əksəriyyətə təxsis vurmaq caiz deyildir.
Hər bir halda, şərif ayənin üç vaxtın bəyan edilməsi ilə əlaqədar aşkar bəyanından əl çəkmək olmaz
Bu deyilənlərdən aşağıdakı nəticələri alırıq:
1-Quran beş namazın üç vaxtda qılınmasına icazə verilməsini aşkar şəkildə bəyan etmişdir.
2-Hər iki firqənin mötəbər kitablarında olan rəva¬yətlər göstərir ki, Peyğəmbəri-Əkrəm (S) dəfələrlə iki namazı birlikdə qılmışdı, halbuki nə səfərdə idi, nə də digər üzürlü səbəblər vardı. Bunu da müsəlmanlara bir icazə olaraq vermişdir ki, əzab-əziyyətə, məşəqqətə düşməsinlər.
3-Namazın 5 vaxtda qılınmasının fəzilətli olma¬sına bax¬ma¬ya¬raq, bu fəzilətə israr etmək və verilən icazə¬nin qarşısını almaq nəti¬cəsində camaatdan çoxu, xüsusilə cavan nəsil namazı tərk edir və bu məsuliyyətli vəzifəni rüxsətlə müxalif olanların boyun¬la¬rına atır.

Heç olmazsa, sünnü alimləri qəbul etməlidirlər ki, ca¬van¬lar bu məsələdə biz Əhli-beyt ardıcıllarının fət¬va¬sı¬na tabe olurlar. Hətta «Əl-əzhər»in böyük alimi Şeyx Ma¬h¬mud Şəltut Cəfəri məzhəbinə əməl etməyin caiz¬liyi¬nə dair fətva da vermişdir.
Əl-Əzhər unverstetinin böyük müəllimi Şəltutun sözləri
Əl-Əzhər unverstetinin böyük ustadlarından və müftisindən biri olan, şeyx Mahmud Şəltut böyük sünnü alimlərindən sayılır. O, öz müsahibələrindən birində demişdir:
«و الباحث المستوعب المنصف، سيجد كثيراً فى مذهب الشّيعه ما يقوى دليله و يلتئم مع اهداف الشّريعة من صلاح الاُسرة و المجتمع، و يدفعه الى الاخذو الارشاد اليه»
«İnsaf əsasında olan, məsələnin bütün yönlərinə diqqət yetirən və islam barəsində araşdırmalara əsaslanan araşdırmalar, çox hallarda şiə məzhəbində rastlaşırıq. Belə məlum olur ki, onun dəlilləri çox güclü olub, islam şəriətinin hədəfləri ilə, habelə islam nəsillərinin və cəmiyyətinin islah olunması məqsədilə tam uyğundur. Beləki istər istəməz insanı şiəliyə və onun göstərişlərinə doğru meyl etdirir.»
Sonra nümunə üçün şiəlikdə mövcud olan bir neçə ictimai, ailə münasibətləri ilə əlaqədar olan bir neçə məsələni araşdırır. (O cümlədən bir məclisdə üç təlaqın düzgün olmaması, təlaqın verilməsinin müəyyən şeydən asılı vəziyyətdə saxlanılması (məsələn ər öz arvadına deyir ki, filan evi satsam sənə təlaq vermişəm) və ardıcıl olaraq on beş dəfədən az süd yeməklə məhrəmliyin hasil olmaması və sair məsələlər.) Sonra o deyir: «Bu barədə məndən bir şey soruşulduqda, mən şiə fətvaları əsasında cavab verirəm.»
“Əl-yəqzə” qəzeti 1335-ci ildə 96-ı nömrəli saydan nəqlən.
Böyük bir sünnü aliminin belə bir etirafı, habelə Əl-Əzhər unverstetində onun sözünün qəbul olunması, çox maraqlı və ümid bağışlayandır. Çünki o şiəlik məzhəbini dəlil və sübuta əsaslanan, habelə həqiqi islamın hədəfləri ilə uyğun olan bir ayin kimi təqdim edib, onun şiə məzhəbinə tabe olmağın düzgün olması barəsində, verdiyi tarixi fətvası və Qahirənin böyük alimlərinin, bu fətvanı təsdiqləməsini qeyd edirik.
Misrin Əl-Əzhər universitetinin sabiq ustadı Müfti Şeyx Məhmud Şəltutun Cəfəri məzhəbinə tabe olmağın düzgünlüyü barəsində tarixi fətvasını qeyd edirik. Onun bu fətvası «Darul-təqrib beynəl-məzahibil islamiyyə» cəmiyyətinin mərkəzi tərəfindən verilmişdir. Və belə ki, 1379-cu hicri qəməri ilində Misrin darul təqrib təşkilatının «Risalətül-islam» jurnalında qeyd olunmuşdur. O fətva aşağıdakı kimidir.

Şeyx Məhmud Şəltutun tarixi fətvası.
Şeyx Məhmud Şəltut fətvanın bir qismində belə yazır:
«انّ مذهب الجعفريّة المعروف بمذهب الشّيعة الاماميّة الاثنا عشريّة، مذهبٌ يجوز التعبّد به شرعاً، كسائر مذاهب اهل السُنّةِ، فينبغي للمسلمين ان يعرفوا ذلك، و اَنْ يتخلّصوا من العصبيّة بغير الحقّ لمذاهبٍ معيّنةٍ، فَما كانَ دين الله و ما كانت شريعته بتابعةٍ لمذهب، او مقصورة على مذهب، فالكلّ مجتهدون مقبولون عند الله تعالى يجوز لمن ليس اهلاً للنّظر والاجتهاد تقليدهم و العمل بما يقرّرونه في فقههم، و لا فرق في ذلك بين العبادات و المعاملات
“Həqiqətən on iki imam şiəsi məzhəbi kimi tanınan Cəfəri məzhəbi elə bir məzhəbdir ki, ona təəhhüd (etiqad bəsləyib davam etdirmək) sair sünnü məzhəblərinə tabe olmaq kimi şərən caizdir. Buna əsasən müsəlmanlara layiqdir ki, bu mətləblərdən agah olsunlar, hər hansı bir məzhəb barəsində yersiz təəssüblərdən uzaq olsunlar və bu barədə xüsusi təəssübə malik olmasınlar. Bu məzhəbin bütün böyük alimlərinin hamısı müctehitddirlər. Onların fətvaları Allahın dərgahında qəbuldur. Müctehid olmayan şəxslər də onlara təqlid edə bilərlər. Onların öz fiqhlərində yazdıqları hökmlərinə əməl edə bilərlər. Bu barədə müamilə ilə sair ibadətlər arasında heç bir fərq yoxdur. “
(Yuxardakı tarixi fətva bu cəhətdən qeyd olunmuşdur ki, onu sünnülərin bütün firqələri tərəfindən qəbul olunan böyük alim və Müfti şeyx Məhmud Şəltut rəsmi şəkildə bəyan etmişdir. Buna görə də çox əhəmiyyətə malikdir.)
Sünnülərin böyük alim və müəllimlərindən bəziləri, o cümlədən Əl-Əzhər universtetinin keçmiş müəllimi Məhəmməd Fəxxam, Qahirə məscidlərinin müdiri Əbdül-Rəhman Nəccari, Misrin məşhur yazıçı və müəllimi olan Əbdül-Fətttah, Əbdül-Məqsud və sair kimi şəxslər şeyx Mahmud Şəltutun yuxardakı tarixi fətvasını təsdiq etmişlər.
Məhəmməd Fəxxam deyir: «Allah şeyx Şəltuta rəhmət eləsin. O belə bir yüksək və əhəmiyyətli məsələyə diqqət yetirmişdir. Onun əbədi tarixi fətvasında deyilir ki, on iki imam şiəsinin məzhəbinə əməl etmək islami fiqh məzhəbi olduğundan və Quran, sünnət, eləcə də möhkəm dəlillər əsasında möhkəmləndiyindən ona tabe olmaq caizdir.»
Qahirə məscidlərinin müdiri Əbdül-Rəhman Nəccari deyir: «Biz hal hazırda şeyx Şəltutun fətvasına əsasən fətva veririk. Biz bu fətvanı heç də dördlük təşkil edən sünnü məzhəbinə məxsus olduğunu hesab etmirik. Şeyx Şəltut imam və müctehiddir, onun rəyi eyni ilə həqiqətdən ibarətdir».
Əbdül-Fəttah Əbdül-Məqsud deyir: «On iki imam şiəsinin məzhəbi buna layiqdir ki, sünnü məzhəblərinin cərgəsində ona da itaət olunsun. Və bu barədə sünnülərə heç vaxt irad tutula bilməz ki, sair məzhəblər kimi üstünlüyə malik olan bir məzhəbə (yəni şiəliyə) tabe olsunlar. Biz onların (şiələrin) əsas mənbələrin imam Əli əleyhissalamın kəlamlarının olduğunu gördükdə bu məsələ bizim üçün sübut olundu. Belə ki, o şəxs Rəsuli Əkrəmdən (S) sonra islam dininə hamıdan artıq agah idi»
«Fi səbilil vəhdəti islamiyyəh» (seyyid Murtəza Rəzəvi) səhifə 52-54-55.

Bir daha təkrar edirik: Bunu qəbul etməliyik ki, ha¬zır¬kı dünyada çoxlu fəhlələr, dövlət qulluqçuları, şa¬gird¬lər, ali məktəb tələbələri və digər sinifdən olanlar üçün nama¬zı beş vaxtda qılmaq çox çətindir. Belə isə, Peyğəm¬bəri-Əkrəmin (S) belə bir günlər üçün nə¬zər¬də tut¬duğu icazədən istifadə etməməliyikmi ki, cavanlar və müxtə¬lif siniflərdən olanlar namaza təşviq edilsin¬lər?!
Fərizənin (vacib əməlin) tərk edilməsi bahasına sünnənin (müstəhəb əməlin) icra olunmasına israr etmək düzgündürmü?!
İkincisi, Peyğəmbərin (S) sünnəsindən xəbərdar olanlar O Həzrətin (S) namazlarını həm ayrı-ayrı, həm də cəm halda qıldığından xəbərdardırlar.İki namazı bəzi vaxtlar ardıcıl qılmağı caiz (İcazəli) olması bütün müsəlman fəqihlərinin qəbul etdiyi bir məsələdir.Onlar “Ərətə” və “Müzdəlifədə” zöhr və əsr, yaxud məğrib və işa namazlarını arada fasilə olmadan ardıcıl şəkildə qılınmasını caiz bilirlər.Eləcə də sünnü alimlərindən çoxu səfərdə iki namazın ardıcıl şəkildə qılınmasını caiz bilmişlər.Bu məsələdə Şiələrlə başqalarının fərqi bundan ibarətdir ki, şiələr qeyd olunan dəlillərə əsaslanaraq namazların ardıcıl şəkildə (arada fasilə olmadan) qılınmasını caiz bilmiş,amma eyni halda namazların öz fəziləti vaxtında qılınmasını da müstəhəb və xoşa gələn saymışlar.İki namazın ardıcıl qılınması məsələsi əksər sünnü kitablarında qeyd olunub,mənasıda budur ki, müsəlmanlar çətinliyə düşməsinlər.şiə fəqehləri də buna əsasən namazların ardıcıl qılınmasını caiz bilir.Namazların ardıcıl qılınması “Ərəf” və “Müzdəlifə” və ya səfərdə ardıcıl qılındığı kimidir.Bəzi vaxtlar belə təsəvvür olunur ki,namazları ardıcıl qılmaq, birinci namazın onunu fəziləti vaxtının axırında, ikinci namazın öz vaxtında qılınmasından ibarətdir.Bu halda namaz qılan şəxs birinci namazı bir az gec qılsa da hər iki namazı öz vaxtında qılmış olur.Bu isə rəvayətlərin zahiri manası ilə zidd olan bir məsələdir.Çünki qeyd olunduğu kimi, namazların ardıcıl qılınması bütün müsəlmanların “Həcc” mərasimində qıldığı kimidir.Belə ki, “Ərəfdə” hər iki namazı (zöhr və əsr) zöhr vaxtı, “Müzdəlifədə” isə hər iki namazı (məğrib və işa) işa vaxtı qılınır. Elə buna əsasən, Həzrət Peyğəmbərin (S) buyurduğu “ardıcıl qılma qaydası” namazların birinin gec, o birinin isə öz vaxtında qılınması deyil, əksinə,məhz bu cür yerinə yetirilməsi lazımdır.
Bundan əlavə, rəvayətlərdən bu işin səbəbi,onun müsəlmanlar üçün asan və zəhmətsiz olması qeyd olunur.Bu da hər bir müsəlmana zöhr ilə əsr və ya məğrib ilə işa namazlarını birlikdə və istədiyi vaxt qılmaq ixtiyarı verib, onu çətinlikdən uzaqlaşdırır.
Lakin təəssübkeş və inadkar, sünnə və hədislərdən bir şey bilməyən savadsız şəxslər deyə bilər ki: “Peyğəmbər (S) namazlarını səfərdə,yağış yağanda, müharibədə və vəhşi heyvanlardan qorxu olduğu halda cəm olaraq qılıb.Bu hallar olmadıqda isə hər namazı öz vaxtında qılıb”.
Cavabında isə bütün bunları nəzərə alaraq əhli sünnənin özlərinin möhtəbər hesab etdiyi hədis kitablarından olan hədisləri qeyd etməyi vacib bilirik ki, şübhələri olanlar bu hədislərdən nəticə çıxartsınlar.