Azər İbrahim peyğəmbərin (ə.s) atası idi yoxsa əmisi?

"Azər" adında birindən Quranda bəhs edildiyi doğrudur. Ancaq bu şəxs, Hz. İbrahimin atası deyil. Hərçənd Quranda bu mövzuda "Əb" sözü istifadə edilmişdir və bu sözün məşhur mənası atadır. Ancaq bu söz bəzən əmi üçün də istifadə edilməkdədir. Məsələn Qurani Kərim, Hz. Yaqub və övladları arasında olan söhbət zamanı, Hz. Yaqub onlardan belə soruşur:

(Ey yəhudilər!) Yoxsa Yəqubun ölümü yetişdikdə siz onun yanında idiniz?! O: “Məndən sonra nəyə ibadət edəcəksiniz?” - deyə oğlanlarından soruşduğu zaman, onlar: “Sənin Allahına və ataların - İbrahimin, İsmailin və İshaqın Allahı olan tək Allaha təslim olacağıq (Ona ibadət edəcəyik)!”- dedilər. (Bəqərə 133)

Bu ayədə Allah Təala, həm İsmayılı həm də İshaqı, ikisini də Hz. Yaqubun atası olaraq göstərir. Halbuki hamımız bilirik ki Hz. İsmayıl, Hz. Yaqubun atası deyil, əmisidir. Amma məsələn "valid" sözü gerçək atadan başqası üçün qətiliklə istifadə edilməz. Buna görə də başqa bir ayədə Hz. İbrahimin gerçək atasından bəhs edərkən "Əb" deyil "Valid" sözü istifadə edilmişdir. İbrahim surəsinin 41-ci ayəsində belə buyrulur:

"Ey Rəbbim! Haqq-hesab çəkilən gün (qiyamət günü) məni, ata-anamı və möminləri bağışla!”

Bu ayənin orijinalında "Validəyyə" (atam və anam) kəlməsi istifadə edilmişdir.

Həmçinin Hz. İbrahimin əmisinə "Əb" sözü deməsinin mənası budur ki, İbrahim (ə.s) Peyğəmbərliyə ilk seçildiyi zamanlar, Azərə xitab edərək,

“Sən bütləri tanrılarmı qəbul edirsən? Mən səni və sənin tayfanı açıq-aydın zəlalət içində görürəm!” (Ənam, 74)

Azər bir ara Hz. İbrahimə Allaha tapınacağı sözünü verdi. Hz. İbrahim də

"...Mən (öz Rəbbimdən) mütləq sənin bağışlanmağını diləyəcəm..." (Mumtəhənə, 4)

Başqa bir ayədə buyurulur ki,

Atasının Allaha düşmən olması İbrahimə aydın olduqda o öz atasından uzaqlaşdı (onunla bütün əlaqələrini kəsdi). (Tövbə, 114)

Yəni artıq tamamilə onunla əlaqəsini kəsdi. Bu hadisə dediyimiz kimi Hz. İbrahimin Peyğəmbərliyinin ilk illərində meydana gəlmişdir. Halbuki biz Hz. İbrahimin həyatının sonlarında belə dua etdiyini görürük:

"Ey Rəbbim! Haqq-hesab çəkilən gün (qiyamət günü) məni, ata-anamı və möminləri bağışla!” (İbrahim, 41)

Bu da açıq bir şəkildə Azərin Hz. İbrahimin atası olmadığını göstərir. Əgər atası olsaydı onun üçün istiğfar etməsi düşünülə bilməzdi. Tarixlərə də baxsaq, Hz. İbrahimim atasının adının Azər deyil, "Tarux" olduğu deyilir və həmçinin heç bir tarixdə atasının adının "Azər" olduğu yazılmamışdır.

Validyye desede meqsedi yene emiliyi ola biler.Chunki bashqa ayede vardir ki muselman bir kesin mushrik ve kafirlerchun istiqfar etmesi duzgun deyil,Ibrahimin oz ataliqina verdiyi vede istisnadir.

kitab: "Təfsiri ibni Əbu Hatim", 4/1325, hədis 7521
müəllif: ibni Əbu Hatim

حَدَّثنا أَبُو زُرْعَةَ ، ثنا مِنْجَابٌ ، أنا بِشْرُ بْنُ عُمَارَةَ ، عَنْ أَبِي رَوْقٍ ، عَنِ الضَّحَّاكِ ، عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ ، قَوْلَهُ : وَإِذْ قَالَ إِبْرَاهِيمُ لأَبِيهِ آزَرَ سورة الأنعام آية 74 ، قال : ” إِنَّ أَبَا إِبْرَاهِيمَ لَمْ يَكُنِ اسْمُهُ آزَرَ ، وَإِنَّمَا كَانَ اسْمُهُ تَارَحَ “
…ibni Abbas r.a "və İbrahim atası Azərə dedi ki" ayəsi haqqında dedi: "Azər İbrahim a.s-ın atası deyildi, onun atasının adı Tareh idi"

ibni Əbu Hatim", "Təfsiri ibni Əbu hatim", 4/1325, hədis 7521

ibni Əbu Hatim daha sonra əhli sünnə müfəssiri, tabeindən olan Mücahid əl-Məkkininin sözlərini nəql edir (bunu Təbəri də öz təfsirində nəql edib):

حَدَّثنا أَبِي ، ثنا يَحْيَى بْنُ الْمُغِيرَةِ ، أنا جَرِيرٌ ، عَنْ لَيْثٍ ، عَنْ مُجَاهِدٍ ، قَالَ : ” لَيْسَ آزَرُ أَبَا إِبْرَاهِيمَ
…Mücahid dedi ki: "Azər İbrahimin atası deyildi"

ibni Əbu Hatim", "Təfsiri ibni Əbu hatim", 4/1325, hədis 7522
ət-Təbəri, "Təfsir ət-Təbəri", 10/466, hədis 13437

http://www.youtube.com/watch?v=nuIfTjjCfDI&feature=player_embedded

əhli sünnənin müasir alimlərindən əş-Şəravi Ənam surəsi 74-cü ayənin təfsirində deyir ki, Aəzr Hz. İbrahim a.s-ın atası deyildi. gözəl dəlillər də gətirir.

"...Mən (öz Rəbbimdən) mütləq sənin bağışlanmağını diləyəcəm..." (Mumtəhənə, 4)



"Ey Rəbbim! Haqq-hesab çəkilən gün (qiyamət günü) məni, ata-anamı və möminləri bağışla!”

Сообщение отредактировал Osman-əl-Xamis: 17 июля 2012 - 15:00

...

Сообщение отредактировал H I Z B U L L A H: 17 июля 2012 - 15:26

Osman el-Xebis! Ibrahim a.s-in atasi, anasi ve eyni sekilde emisi ücün istigfar etmesi emisi (Azer)in, atasi (Tareh) oldugu demekdir?

bele istidlali size tualetden fetva veren aliminiz öyredib? Yaxsi onda bir sual: ne ücün istigfar ayesindeki "ata" sözü ile Azer haqqindaki ayelerdeki "ata" sözü ferqlidir?

Sonuncu Peyğəmbər Həbibullah Həzrəti Muhamməd Mustafa (S) - nın sülaleyi silsiləsində kafir ola bilməz. Tarixçi Təbəri də özünün "Tarixi ər Rusul vəl Muluk" əsərində Hz. İbrahimin (ə) atasının adının Tərrah olduğunu yazır.

al-Tabari, "The History of al Tabari" ("The History of Prophets and Kings"), Volume 2 Prophets and Patriachs-Transled by William M.Brinner

Osman el-Xebis! Ibrahim a.s-in atasi, anasi ve eyni sekilde emisi ücün istigfar etmesi emisi (Azer)in, atasi (Tareh) oldugu demekdir?

bele istidlali size tualetden fetva veren aliminiz öyredib? Yaxsi onda bir sual: ne ücün istigfar ayesindeki "ata" sözü ile Azer haqqindaki ayelerdeki "ata" sözü ferqlidir?

Öldüm gülməkdən.

"Azər" adında birindən Quranda bəhs edildiyi doğrudur. Ancaq bu şəxs, Hz. İbrahimin atası deyil. Hərçənd Quranda bu mövzuda "Əb" sözü istifadə edilmişdir və bu sözün məşhur mənası atadır. Ancaq bu söz bəzən əmi üçün də istifadə edilməkdədir. Məsələn Qurani Kərim, Hz. Yaqub və övladları arasında olan söhbət zamanı, Hz. Yaqub onlardan belə soruşur:

(Ey yəhudilər!) Yoxsa Yəqubun ölümü yetişdikdə siz onun yanında idiniz?! O: “Məndən sonra nəyə ibadət edəcəksiniz?” - deyə oğlanlarından soruşduğu zaman, onlar: “Sənin Allahına və ataların - İbrahimin, İsmailin və İshaqın Allahı olan tək Allaha təslim olacağıq (Ona ibadət edəcəyik)!”- dedilər. (Bəqərə 133)

Bu ayədə Allah Təala, həm İsmayılı həm də İshaqı, ikisini də Hz. Yaqubun atası olaraq göstərir. Halbuki hamımız bilirik ki Hz. İsmayıl, Hz. Yaqubun atası deyil, əmisidir. Amma məsələn "valid" sözü gerçək atadan başqası üçün qətiliklə istifadə edilməz. Buna görə də başqa bir ayədə Hz. İbrahimin gerçək atasından bəhs edərkən "Əb" deyil "Valid" sözü istifadə edilmişdir. İbrahim surəsinin 41-ci ayəsində belə buyrulur:

"Ey Rəbbim! Haqq-hesab çəkilən gün (qiyamət günü) məni, ata-anamı və möminləri bağışla!”

Bu ayənin orijinalında "Validəyyə" (atam və anam) kəlməsi istifadə edilmişdir.

Həmçinin Hz. İbrahimin əmisinə "Əb" sözü deməsinin mənası budur ki, İbrahim (ə.s) Peyğəmbərliyə ilk seçildiyi zamanlar, Azərə xitab edərək,

“Sən bütləri tanrılarmı qəbul edirsən? Mən səni və sənin tayfanı açıq-aydın zəlalət içində görürəm!” (Ənam, 74)

Azər bir ara Hz. İbrahimə Allaha tapınacağı sözünü verdi. Hz. İbrahim də

"...Mən (öz Rəbbimdən) mütləq sənin bağışlanmağını diləyəcəm..." (Mumtəhənə, 4)

Başqa bir ayədə buyurulur ki,

Atasının Allaha düşmən olması İbrahimə aydın olduqda o öz atasından uzaqlaşdı (onunla bütün əlaqələrini kəsdi). (Tövbə, 114)

Yəni artıq tamamilə onunla əlaqəsini kəsdi. Bu hadisə dediyimiz kimi Hz. İbrahimin Peyğəmbərliyinin ilk illərində meydana gəlmişdir. Halbuki biz Hz. İbrahimin həyatının sonlarında belə dua etdiyini görürük:

"Ey Rəbbim! Haqq-hesab çəkilən gün (qiyamət günü) məni, ata-anamı və möminləri bağışla!” (İbrahim, 41)

Bu da açıq bir şəkildə Azərin Hz. İbrahimin atası olmadığını göstərir. Əgər atası olsaydı onun üçün istiğfar etməsi düşünülə bilməzdi. Tarixlərə də baxsaq, Hz. İbrahimim atasının adının Azər deyil, "Tarux" olduğu deyilir və həmçinin heç bir tarixdə atasının adının "Azər" olduğu yazılmamışdır.

Tamamilə razıyam. Məsələn insan bir dostuna "əxi" deyə bilər. Çünki "əxun" (qardaş) sözü doğma olmayan qardaşa da deyilir (Həmçinin qızlar da rəfiqələrinə "uxtun" deyə bilər). Lakin bir insan dostuna "şaqiqun" deyə bilməz (və həmçinin qızlar da "şaqiqiatun" deyə bilməz). "Şaqiqun" doğma qardaşa deyilir (və həmçinin "şaqiqatun" doğma bacıya deyilir). Ərəb Dilinin özünəməxsus qaydaları, qanunları var.

Müsəlmanlara salam olsun.

Azərin İbrahimin atası olmamasına dəlil nədir?

Yuxarıda göstərdiyiniz dəlillərdə ancaq "əbəti" kəlməsinin əmi üçün də işlənə biləcəyindən danışırsınız.

Ancaq bu kəlmə həmçinin doğma ata üçün də işlənə bilər.

Bəlkə elə doğma atasıdır. Əmisi olmasına dəlil nədir?

Müsəlmanlara salam olsun.

Azərin İbrahimin atası olmamasına dəlil nədir?

Yuxarıda göstərdiyiniz dəlillərdə ancaq "əbəti" kəlməsinin əmi üçün də işlənə biləcəyindən danışırsınız.

Ancaq bu kəlmə həmçinin doğma ata üçün də işlənə bilər.

Bəlkə elə doğma atasıdır. Əmisi olmasına dəlil nədir?

"əbə" kəlməsi haqqında danışmaqda məqsəd budur ki, bu sadəcə "ata" anlamına gəlmir əksinə "əmi" anlamında gəlir. yəni ilk öncə İbrahim a.s-ın Azərə dediyi "əbə" kəlməsi ilə mütləq olaraq atanın qəsd edilmədiyini sübuta yetiririk, daha sora isə dəlilləri ortaya qoyuruq ki, həqiqətən Azər İbrahim a.s-ın əmisidir. bu dəlillər isə həm şiə və həmdə sünnü mənbəli Əhli Beyt a.s və səhabə r.a-dan nəql olunan hədislərdir. necəki bu barədə ibni Abbas hədisini yuxarıda qeyd etmişəm.

Kuleyni Kəfi (8/366) kitabında rəvayət edib: Ali ibn İbrahim -- Atası -- İbn Abi Umair -- Hişam ibn Salim -- Abu Ayuub al-Xazzas --- Abu Basirdan -- Əbu Abdullah (alaihi salam) dedi: Azər İbrahimin ATASI kral Nəmrud icin işləyən bir münnəcim olub. Bir gecə ulduzlara baxib, sabah acilanda Nəmrudun yanına qəlib dedi: Bu gecə təəcübli bir şey gördüm. Nəmrud soruşdu o nə idi? O dedi: Bizim torpağda doğulan yeni bir uşaq gördüm, bizim həlakimiz onun əli ilə olacaq, anası tezliklə onun ilə xamilə qalacaq. Şoka düşən Nəmrud soruşdu: İndi hər hansı bir qadın onun ilə xamilədi? Yox cəvabını alanda, hər bir qadını kişilərdən ayirdı. Amma AZƏR ÖZ YOLDAŞİ İLƏ YATDI VƏ O İBRAHİM (A) XAMİLƏ QALDI. O elə bildi ki (bu uşaq) elə budu, və qəbilələrdən bir necə qadın daliyca göndərdi ki. Onlar rəhmdə olanı ayira bilirdilər, amma Allah İbrahimi qizlətdi. Və onlar dedilər ki: Biz onun rəhmində hecnə görmürük. Ona (İbrahimə) elm verildi ki o odda yanacaq, amma Allahin onu xilas etdiyini barede elm verilmedi. İbrahim anasindan doğulanda, Azar istedi ki onu Nemrudun yanina aparib öldürsün. Amma arvadi dedi ki: OĞLUVU ONU ÖLDÜRƏYİ NEMRUDUN YANİNA APARMA...(AXİRA GƏDƏR)

Hədis həsəndi Mirat al-Uqul 26/548

Kuleyni Kəfi (8/366) kitabında rəvayət edib: Ali ibn İbrahim -- Atası -- İbn Abi Umair -- Hişam ibn Salim -- Abu Ayuub al-Xazzas --- Abu Basirdan -- Əbu Abdullah (alaihi salam) dedi: Azər İbrahimin ATASI kral Nəmrud icin işləyən bir münnəcim olub. Bir gecə ulduzlara baxib, sabah acilanda Nəmrudun yanına qəlib dedi: Bu gecə təəcübli bir şey gördüm. Nəmrud soruşdu o nə idi? O dedi: Bizim torpağda doğulan yeni bir uşaq gördüm, bizim həlakimiz onun əli ilə olacaq, anası tezliklə onun ilə xamilə qalacaq. Şoka düşən Nəmrud soruşdu: İndi hər hansı bir qadın onun ilə xamilədi? Yox cəvabını alanda, hər bir qadını kişilərdən ayirdı. Amma AZƏR ÖZ YOLDAŞİ İLƏ YATDI VƏ O İBRAHİM (A) XAMİLƏ QALDI. O elə bildi ki (bu uşaq) elə budu, və qəbilələrdən bir necə qadın daliyca göndərdi ki. Onlar rəhmdə olanı ayira bilirdilər, amma Allah İbrahimi qizlətdi. Və onlar dedilər ki: Biz onun rəhmində hecnə görmürük. Ona (İbrahimə) elm verildi ki o odda yanacaq, amma Allahin onu xilas etdiyini barede elm verilmedi. İbrahim anasindan doğulanda, Azar istedi ki onu Nemrudun yanina aparib öldürsün. Amma arvadi dedi ki: OĞLUVU ONU ÖLDÜRƏYİ NEMRUDUN YANİNA APARMA...(AXİRA GƏDƏR)

Hədis həsəndi Mirat al-Uqul 26/548

Əfəndi,


Bu neçə ildə hələ də Azərbaycanca yazmağı öyrənməmisən? İbrahim ə.s XAMİLƏ qalmayıb e, yoldaşı hamilə qalıb. Nə isə, səhvlər bir yana, məsələ burda deyil. İstəyirsən lap 100 səhvlə yaz. Əqidən batildir, nə işə yarayacaq?


Sən guya bilmirsən ki, bu rəvayət ŞAZZ rəvayətdir? Özü də əhəd xəbərdi. Nolsun ki, sənədi həsəndir? Çox sayda səhih rəvayətə ziddir. Yəni, şazzdır. Bu anlayış əhli-sünnədə də var.


Guya bilmirsən ki, Peyğəmbərlərin (s) valideyinlərinin tövhid əhli olmaları şiələrdə sabitdir? Niyə bunları bilə-bilə kimlərisə çaşdırmağa çalışırsan?

Guya bilmirsən ki, Peyğəmbərlərin (s) valideyinlərinin tövhid əhli olmaları şiələrdə sabitdir? Niyə bunları bilə-bilə kimlərisə çaşdırmağa çalışırsan?

Allah Quranda deyir ki Azər İbrahimin atası idi. Sizin İmam sabit hədisdə deyir ki Azər İbrahimin atası idi.

Siz isə kör-köranə deyirsiz ki, yox eşi Quranda bu deyilmeyib, hədisi isə rədd edirsiz.

Bəzi nəqli təhrif edirsiz, bəzisini rədd edirsiz.

Səhih şiə hədis var ki Azər İbrahimin əmisi olub?

Allah Quranda deyir ki Azər İbrahimin atası idi. Sizin İmam sabit hədisdə deyir ki Azər İbrahimin atası idi.

Siz isə kör-köranə deyirsiz ki, yox eşi Quranda bu deyilmeyib, hədisi isə rədd edirsiz.

Bəzi nəqli təhrif edirsiz, bəzisini rədd edirsiz.

Səhih şiə hədis var ki Azər İbrahimin əmisi olub?

Allaha böhtan atma. Quranı anlamırsansa, heç olmasa izah edənlərə qulaq as və düşün.

"Azər" adında birindən Quranda bəhs edildiyi doğrudur. Ancaq bu şəxs, Hz. İbrahimin atası deyil. Hərçənd Quranda bu mövzuda "Əb" sözü istifadə edilmişdir və bu sözün məşhur mənası atadır. Ancaq bu söz bəzən əmi üçün də istifadə edilməkdədir. Məsələn Qurani Kərim, Hz. Yaqub və övladları arasında olan söhbət zamanı, Hz. Yaqub onlardan belə soruşur:

(Ey yəhudilər!) Yoxsa Yəqubun ölümü yetişdikdə siz onun yanında idiniz?! O: “Məndən sonra nəyə ibadət edəcəksiniz?” - deyə oğlanlarından soruşduğu zaman, onlar: “Sənin Allahına və ataların - İbrahimin, İsmailin və İshaqın Allahı olan tək Allaha təslim olacağıq (Ona ibadət edəcəyik)!”- dedilər. (Bəqərə 133)

Bu ayədə Allah Təala, həm İsmayılı həm də İshaqı, ikisini də Hz. Yaqubun atası olaraq göstərir. Halbuki hamımız bilirik ki Hz. İsmayıl, Hz. Yaqubun atası deyil, əmisidir. Amma məsələn "valid" sözü gerçək atadan başqası üçün qətiliklə istifadə edilməz. Buna görə də başqa bir ayədə Hz. İbrahimin gerçək atasından bəhs edərkən "Əb" deyil "Valid" sözü istifadə edilmişdir. İbrahim surəsinin 41-ci ayəsində belə buyrulur:

"Ey Rəbbim! Haqq-hesab çəkilən gün (qiyamət günü) məni, ata-anamı və möminləri bağışla!”

Bu ayənin orijinalında "Validəyyə" (atam və anam) kəlməsi istifadə edilmişdir.

Həmçinin Hz. İbrahimin əmisinə "Əb" sözü deməsinin mənası budur ki, İbrahim (ə.s) Peyğəmbərliyə ilk seçildiyi zamanlar, Azərə xitab edərək,

“Sən bütləri tanrılarmı qəbul edirsən? Mən səni və sənin tayfanı açıq-aydın zəlalət içində görürəm!” (Ənam, 74)

Azər bir ara Hz. İbrahimə Allaha tapınacağı sözünü verdi. Hz. İbrahim də

"...Mən (öz Rəbbimdən) mütləq sənin bağışlanmağını diləyəcəm..." (Mumtəhənə, 4)

Başqa bir ayədə buyurulur ki,

Atasının Allaha düşmən olması İbrahimə aydın olduqda o öz atasından uzaqlaşdı (onunla bütün əlaqələrini kəsdi). (Tövbə, 114)

Yəni artıq tamamilə onunla əlaqəsini kəsdi. Bu hadisə dediyimiz kimi Hz. İbrahimin Peyğəmbərliyinin ilk illərində meydana gəlmişdir. Halbuki biz Hz. İbrahimin həyatının sonlarında belə dua etdiyini görürük:

"Ey Rəbbim! Haqq-hesab çəkilən gün (qiyamət günü) məni, ata-anamı və möminləri bağışla!” (İbrahim, 41)

Bu da açıq bir şəkildə Azərin Hz. İbrahimin atası olmadığını göstərir. Əgər atası olsaydı onun üçün istiğfar etməsi düşünülə bilməzdi. Tarixlərə də baxsaq, Hz. İbrahimim atasının adının Azər deyil, "Tarux" olduğu deyilir və həmçinin heç bir tarixdə atasının adının "Azər" olduğu yazılmamışdır.

Əfədi sənin ortalığa çıxmağa hələ üzün var? nə isə, cavab: http://www.alkafi.net/vb/showthread.php?t=467

Əfədi sənin ortalığa çıxmağa hələ üzün var? nə isə, cavab: http://www.alkafi.net/vb/showthread.php?t=467

Ay gardah bu Efendi Ucarckiy arab dili bilmir)))) O trancleytdan ictifade edir))))

Hz. İbrahim’in gerçek babası kimdir?
soru
Hz. İbrahim’in gerçek babası kimdir? Babası putperest miydi? Her peygamber temiz bir nesilden mi olmalıdır?
kısa
Bu soru iki bölümden oluşmaktadır:
1. Hz. İbrahim’in babası ile ilgili bölüm
2. Tüm peygamberler ile ilgili bölüm
Birinci bölümdeki soruyla ilgili olarak iki bakış vardır:
1. Ehli Sünnet’e mensup bir grup Hz. İbrahim’in babasının putperest ve isminin de Azer olduğu görüşündedir.
2. Ehli Sünnet’e mensup diğer bir grup ve tüm Şiiler hiçbir peygamberin ve bu cümleden olmak üzere Hz. İbrahim’in baba, anne ve atalarının müşrik ve putperest olmadığına, onların tümünün Allah’a inandığına ve Hz. İbrahim’in babasının adının da Tareh olduğuna inanmaktadırlar.
Kur’an’ın dört ayetinde Azer’den “eb” olarak söz edilmiştir. Ama bu ayetlerdeki işaret edeceğimiz bir takım delil ve karineler esasınca burada “eb”’den maksadın baba olmadığı ve Hz. İbrahim’in amcasının kastedildiği aydınlanacaktır. Peygamber-i Ekrem’den (s.a.a) nakledilen rivayetler esasınca kendisinin Hz. Âdem’e dek tüm ataları muvahhittir. İslam Peygamberi (s.a.a) bu hususta şöyle buyurmaktadır: Sürekli temiz zürriyetlerden temiz rahimlere intikal ettim. Mezkûr hadis uyarınca Hz. İbrahim’in babası müşrik olamaz. Bu yüzden bu ayetlerdeki “eb” kelimesinin anlamı baba dışında (amca veya eşin babası gibi) başka anlamlarla yorumlanmalıdır. Bir başka ayette “eb-baba” kelimesi ata, amca ve gerçek baba için kullanılmıştır. Bu yüzden eğer Kur’an’da kendisi için “eb” tabiri kullanılan Azer’in Hz. İbrahim’in amcası olduğu tezi ileri öne sürülürse, Kur’an’ın terminolojik yapısı açısından bu husus delilsiz değildir. Bizim rivayetlerimiz Hz. İbrahim’in gerçek babasının “Tereh” olduğunu bildirmekte ve Tevrat da bunu onaylamaktadır. Ama her peygamber temiz bir nesilden gelmeli midir? Rivayetlerde Allah Resulü’nden (s.a.a) şöyle nakledilmiştir: Benim hiçbir babam ve annem zinayla birbirleriyle ilişkiye girmemişlerdir. Her ne kadar bu rivayet sadece İslam Peygamberi (s.a.a) ve onun atalarını kapsasa da tüm peygamberlerin anne ve babalarının temiz olmasının ölçü ve miyarı görünüşte bir olduğuna göre, genelleme yaparak bu hükmü diğer peygamberlere de uyarlayabiliriz.
Detaylı cevaplar

Bu soru iki bölümden oluşmaktadır:
1. Hz. İbrahim’in babası ile ilgili bölüm
2. Tüm peygamberler ile ilgili bölüm
Birinci bölümdeki soruyla ilgili olarak iki bakış vardır:
1. Ehli Sünnet’e mensup bir grup Hz. İbrahim’in babasının putperest ve isminin de Azer olduğu görüşündedir.
2. Ehli Sünnet’e mensup diğer bir grup ve tüm Şiiler hiçbir peygamberin ve bu cümleden olmak üzere Hz. İbrahim’in baba, anne ve atalarının müşrik ve putperest olmadığına, onların tümünün Allah’a inandığına ve Hz. İbrahim’in babasının adının da Tareh olduğuna inanmaktadırlar.
Bu ihtilafın kaynağı Kur’an’da bu husustaki ayetler olabilir; zira Kur’an’da Azer adındaki bir şahıs için genelde (karine olmadan) baba anlamında kullanılan eb tabiri geçmiştir. Bu yüzden bu ayetleri beyan etmek ve ardından da onları inceleyerek ve tahlil ederek sorunun cevabına değinmek gerekmektedir. Kur’an’ın dört ayetinde Azer için eb tabiri kullanılmıştır:
A. “İbrahim’in, babası (amcası) için af dilemesi, sadece ona verdiği bir söz yüzündendi. Onun bir Allah düşmanı olduğu kendisine açıkça belli olunca, ondan uzaklaştı. Şüphesiz İbrahim, çok içli, yumuşak huylu bir kişiydi.”[1]
B. “Hani İbrahim, babası (amcası) Azer’e, “Sen putları ilâh mı ediniyorsun? Şüphesiz, ben seni de, kavmini de apaçık bir sapıklık içinde görüyorum” demişti.”[2]
C. “Hani İbrahim, babasına (amcasına) ve kavmine şöyle demişti: Şüphesiz ben sizin taptıklarınızdan uzağım.”[3]
D. “Yalnız İbrahim’in, babasına (amcasına), senin için mutlaka bağışlama dileyeceğim. Fakat Allah’tan sana gelecek herhangi bir şeyi önlemeye gücüm yetmez sözü başka.”[4]
Birinci ayette Allah Hz. İbrahim’in kendisinden uzak olduğunu ilan ettiği babasını kendi düşmanı olarak tanıtmaktadır. İkinci ayette Azer’i açık bir sapıklık içinde gördüğü Hz. İbrahim’den nakledilmektedir. Üçüncü ayette Hz. İbrahim ben sizin taptıklarınızdan uzağım diye buyurmaktadır. Dördüncü ayette ise Azer’e kendisi için istiğfar dileyeceğini belirtmektedir (söz vermektedir) ama bu konuyla ilgili birinci ayette Yüce Allah şöyle buyurmaktadır: Onun bir Allah düşmanı olduğu kendisine açıkça belli olunca, ondan uzaklaştı.
Eb’den Kastedilen Mana
Aşağıda beyan edeceğimiz bir takım delil ve karineler esasınca burada “eb”’den maksadın baba olmadığı, bilakis Hz. İbrahim’in amcasının kastedilmiş olduğu aydınlanacaktır. Peygamber-i Ekrem’den (s.a.a) Şii ve Sünni kanalıyla nakledilen rivayetler esasınca kendisinin Hz. Âdem’e dek tüm ataları muvahhittir.[5] Şii ve Sünni haberciler Hz. Peygamberin (s.a.a) şöyle buyurduğunu nakletmektedir:
"لم أزل أنقل من أصلاب الطاهرین إلی أرحام المطهرات"
Sürekli temiz zürriyetlerden temiz rahimlere intikal ettim.[6] Diğer bir hadiste ise şöyle buyurmaktadır:
"لم یزل ینقلنى اللَّه من اصلاب الطاهرین الى ارحام المطهرات حتى اخرجنى فى عالمکم هذا لم یدنسنى بدنس الجاهلیة"
Allah sürekli beni temiz zürriyetlerden temiz rahimlere intikal ettirdi ve asla beni cahiliyet devrinin pislikleriyle kirletmedi.[7] Çok açık olduğu üzere İslam Peygamberi (s.a.a) Hz. İsmail ve Hz. İbrahim’in neslinden olması hasebiyle, doğal olarak Hz. İbrahim’in babası Peygamberimizin atası sayılmaktadır ve belirtilen hadis uyarınca müşrik olması mümkün değildir. Bu yüzden bu ayet-i şerifte “eb”’in manası “baba” olamaz. Arapların genelde kullandığı (amca, eşin babası gibi) başka bir anlamla yorumlanmalıdır.
2. Yüce Allah Kur’an’da İsmail’i Hz. Yakub’un amcası olmasına rağmen onun babası olarak tanıtmaktadır. “Yoksa siz Yakub’un, ölüm döşeğinde iken çocuklarına, Benden sonra kime ibadet edeceksiniz? dediği, onların da, “Senin ilâhına ve ataların İbrahim, İsmail ve İshak’ın ilâhı olan tek bir ilâha ibadet edeceğiz; bizler O’na boyun eğmiş Müslümanlarız.” dedikleri zaman orada hazır mı bulunuyordunuz?”[8] Bu ayette “eb-baba” kelimesi ata, amca ve gerçek baba için kullanılmıştır. Bu yüzden eğer Kur’an’da kendisi için “eb” tabiri kullanılan Azer’in Hz. İbrahim’in amcası olduğu tezi ileri öne sürülürse, Kur’an’ın terminolojik yapısı açısından bu husus delilsiz değildir.
3. Hz. İbrahim’in (a.s) gerçek babası Azer dışında başka bir şahıstı. Ama Kur’an ondan bahsetmemiştir. Sadece rivayetlerimizde onun ismini “Tareh” olarak bildirmiş ve Tevrat da bunu onaylamıştır.[9] Hz. Peygamberin (s.a.a) değerli eşi Ümmü Seleme şöyle demektedir: Ben Peygamberin (s.a.a) şöyle buyurduğunu duydum:
"...عدنان هوأد بن أدد بن الیسع بن الهمیسع بن سلامان بن نبت بن حمل بن قیدار بن إسماعیل بن إبراهیم (ع) بن تارخ بن تاخور بن ساروخ بن أرعواء بن فالغ بن عابر و هو هودع بن شالخ بن أرفخشد بن سام بن نوح (ع) بن لمک بن متوشلخ بن أخنوخ و یقال أخنوخ و هو إدریس بن یارد بن مهلائیل بن قینان بن أنوش بن شیث بن آدم (ع) أبی البشر"[10]
Buna göre, İbrahim’in babası Tareh’tir ve Azer onun amcasıdır.[11] Şüphesiz müşrikler ve putperestler Allah’ın düşmanı sayılırlar ve Allah’ın düşmanlarından uzak durmak her Müslüman’a farzdır. Onlara hoşgörü ve tolerans göstermemesi gerekir. Bu yüzden amcasının Allah’ın düşmana olduğunu anladıktan sonra İbrahim’in ondan uzak olduğunu ilan ettiğini gözlemlemekteyiz. Yüce Allah İbrahim Halilullah’tan şöyle nakletmektedir:
"فَلَمَّا تَبَیَّنَ لَهُ أَنَّهُ عَدُوٌّ لِلَّهِ تَبَرَّأَ مِنْهُ" Onun bir Allah düşmanı olduğu kendisine açıkça belli olunca, ondan uzaklaştı.[12] Diğer bir önemli soru ise şudur: Her peygamber temiz bir nesilden mi gelmelidir? Suyuti Darru’l-Mansur’da
[13]"لَقَدْ جاءَکُمْ رَسُولٌ مِنْ أَنْفُسِکُمْ" ayetinin yorumunda şöyle demektedir: Ebu Naim Delail kitabında İbn. Abbas’tan şöyle nakletmektedir: Allah Resulü (s.a.a) şöyle buyurmuştur: Benim hiçbir annem ve babam zinayla birbirleriyle ilişkiye girmemiştir. Ezeli ve ebedi olan Allah beni temiz babaların belinden temiz annelerin musaffa ve arı rahimlerine intikal ettirdi. Nerede bir babanın bir evlatları olsaydı, ben o evlatların en temiz ve üstün olanının zürriyetine geçerdim.[14] Her ne kadar bu rivayet sadece İslam Peygamberi (s.a.a) ve onun atalarını kapsasa da tüm peygamberlerin anne ve babalarının temiz olmasının ölçü ve miyarı görünüşte bir olduğuna göre, genelleme yaparak bu hükmü diğer peygamberlere de uyarlayabiliriz. Özetle, birçok ayet ve Ehli Sünnet ve Şia kanalıyla nakledilmiş bir sürü rivayet ve de akıl ve icma Hz. İbrahim’in anne ve babasının ruhî taharet ve muvahhit oluşuna delalet etmektedir ve biz bu makalede onlara isnatta bulunduk. Bizim inancımıza göre sadece Şiiler değil, hatta Ehli Sünnet’ten çoğu kardeşler de tüm peygamberlerin ve bu cümleden olmak üzere Hz. İbrahim’in (a.s) anne, baba ve Hz. Âdem’e dek tüm atalarının hiçbirinin şirke bulaşmadığına, onların Allah’a tapan muvahhitler olduğuna ve kendilerinin de nikâh yoluyla doğduğuna inanmaktadır.

[1] Tövbe, 114.
[2] En’am, 74.
[3] Zuhruf, 26.
[4] Mumtehine, 4.
[5] Alusî, Seyid Mahmud, Ruhu’l-Maani Fi Tefsiri’l-Kur’an, Ali Abdülbari Atiye, c. 7, s. 388, Neşr-i Daru’l-Kütübi’l-İlmiye, çap-ı Beyrut, 1415 k, çap-ı evvel; Endülüsî, Ebu Hayyan Muhammed b. Yusuf, b. Hayyan, Tefsirü’l-Bahri’l-Muhit Fi Tefsir, c. 8, s 439, el-Bahru’l-Muhit, Sayt-i Tefasir, http://www.altafsir.com (el-Mektebetü’l-Şamile); Razi, Ebu AbdullahFahruddin Muhammed b. Ömer, Mefatihu’l-Ğayb, c. 6, s. 337, Naşır-ı Dar-u İhyai’t-Turasi’l-Arabi, çap-ı Beyrut, 1420 k, çap-ı sevvom, İbn. Adil, Tefsirü’l-Lübab, c. 7, s. 9, Sayt-i Tefasir, http://www.altafsir.com (el-Mektebetü’l-Şamile).
[6] Alusî, Seyid Mahmud, Ruhu’l-Maani Fi Tefsiri’l-Kur’an, c. 7, s. 388; Endülüsî, Ebu Hayyan Muhammed b. Yusuf, el-Bahru’l-Muhit Fi’t-Tefsir, c. 8, s. 439; Razi, Ebu Abdullah Fahruddin Muhammed b. Ömer, Mefatihu’l-Ğayb, c. 6, s. 337; İbn-i Adil; Tefsirü’l-Lübab, c. 7, s. 9 ve … (Alusi’nin Far-i Razi’nin bu görüş Şia’ya özgüdür diye ifade ettiği sözün dikkat azlığından kaynaklandığını belirtmesi dikkate değerdir.)
[7] Bu rivayeti Mecmeü’l-Beyan’da merhum Tabersi, Ğeraibu’l-Kur’an tefsirinde Nişaburi, Tefsir-i Kebir’de Fahr-i Razi ve Ruhu’l-Maani’de Alusi gibi birçok Şii ve Ehli Sünnet müfessiri nakletmiştir.
[8] Bakara, 133.
[9] Beyhaki, Delailü’l-Nübüvvet, c. 1, s. 103, Sayt-i Camiatü’l-Ahadis, http://www.alsunnah.com (el-Mektebetü’l-Şamile).
[10] Beyhaki, Şa’bu’l-İman, c. 3, s. 428, Camiatü’l-Ahadis, http://www.alsunnah.com (el-Mektebetü’l-Şamile).
[11] Tabersi, Fazl b. Hasan, İlamu’l-Vera Biilami’l-Huda, s. 6.
[12] Kuleyni, Ravza-i Kafi, Tercüme-i Kemere-i, c. 2, s. 327, çap-ı Daru’l-Kütübil-İslamiye, Tahran, 1365 h ş.
[13] Tövbe, 128, “Andolsun, size kendi içinizden öyle bir peygamber gelmiştir ki, sizin sıkıntıya düşmeniz ona çok ağır gelir. O, size çok düşkün, müminlere karşı da çok şefkatli ve merhametlidir.”
[14] Suyuti, Celaluddin, ed-Derru’l-Mansur, Fi Tefsiri’l-Mesur, c. 3, s. 294, Naşır: Kütüphane-i Ayetullah Maraşi Necefi, Kum, 1404 h k.

http://www.islamques...question/fa8020