Postmodernizm

Həmid Herisçi: "AYO postmodernizmdə çox ilişib qaldı"


Azərbaycan xalqının ən böyük faciəsi onun məzhəkələrə meyllənməsidir".

"Mirzə Fətəli Axundov, Cəlil Məmmədquluzadə azərbaycanlılar üçün maraqlıdır. Avropada onlardan çoxdur, bu yeni deyil onlar üçün".

"Mən həmişə Şimali Azərbaycanlıları qeyri-ciddi adamlar saymışam".

"Bütün yazıçılar möcüzələr adasını axtarırlar. Mən hesab eləyirəm ki, o adanı tapmışam".

"Mən seçilmişlərdənəm və bunu qorxmayaraq deyirəm".

"Təəssüf ki, bizim uşaqların bir çoxu içkiyə çox meyllidirlər. Bizim yazarların da bəlası ondadır".


- Sizi postmodernist hesab edirlər. Müsahibələrinizin birində postmodernizmin müddəaları olaraq allahı, qəhrəmanı, süjet xəttini və s. inkarı göstərmisiniz.

Amma elə həmin müsahibədə də Allaha inandığınızı bildirmisiniz. Bir ziddiyyət olduğunu düşünmürsünüz ki?

- Bilirsiz ki, yazıçılar öz yaradıcılıqlarında hansısa bir fəsəfi əsəslara söykənirlər. Postmodernizm təkcə Azərbaycana deyil, ümumiyyətlə,

"Mən heç vaxt heç kimi öz mistik aləmimə dəvət etmərəm. Bu mənim qapalı, bağlı dünyamdır. Əgər o elə söz deyibsə, görünür Aqşin məni yaxşı tanımır. Mən öz təriqətimdə varam, amma mən öz təriqətimə heç kimi buraxmıram".

dünyanın bir çox yerlərinə xaos gətirib.

Bu xaosu biz də qavrayıb öz yaradıcılığımıza daşıdıq.

Postmodernizm Azərbaycana gəlməli idi, çünki o, bütün dünyaya gəlmişdi. Amma postmodernizmin üzərində toyuq yumurtanın üstündə oturduğu kimi oturmaq düzgün deyil.

Ədəbiyyat inkişaf edən xətt üzrə gedir. Məncə, bizim ədəbiyyatın nöqsanlarından də biri odur ki, bizim gətirdiyimiz postmodenizmi bunlar elə baş ədəbi nəzəriyyə bildilər.

Mən bildiyim qədərilə, onu da heç yaxşı bilmirlər. Postmodernizmi Azərbaycana gətirən iki-üç nəfər varsa, onun biri mənəm.

Mən həmişə düşünmüşəm ki, bu proses bir müddət olmalıdır. Sonra keçid dövrü lazımdır. Keçid konspirologiyadır.

Nizami Gəncəvinin “Sirlər xəzinəsi” elə konspirologiyadır. Qədim ənənəvi şərq ədəbiyyatı elə konspiroloji ədəbiyyatdır. Fikirlər açılmaqdan daha çox gizlənilir.

Burada bir çox üslublardan isitfadə olunur. Məsələn, əbcəd hesabı ilə keçmiş hadisələr şifrlənirdisə, gələcəyə yönlü təyinatlar əl-cəfr elmilə şifrələnir.

Bizim bütün böyük yazıçılarımız bunları bilməsəydilər, şair ola bilməzdilər. O dövr postmodern yazarlar üçün, bəli, əstağfürullah, Allah yox idi, qəhrəman yox idi.

Bu o cəmiyyət, o dövr, o insanlar üçün yox idi. Mən indi postmodernist deyiləm, konspiroloqam.

Mən indiki yazarların arasında yeganə yazaram ki, bir həddən o biri həddə keçməyi bacardım. Ədəbi böhranın səbəbi yazıçılarımızın postmodernizmdə ilişib qalmalarıdır.

Konspirologiya da “Sirlər xəzinəsi"dir, süjet bərpa olunur, qəhrəman bərpa olunur.

Qərhrəman da var, Allah da var, şər də var, şeytan da var. Konspirologiya bir növ neoklassisizmin yenidən qayıtmasıdır, ancaq yeni dövrün təcrübəsindən isitifadə edərək.

Bu, ədəbiyyatın adi riyazi tənliyidir. Mən onu həll eləmişəm. Qoy başqaları da həll eləsin