Bu risalənin müəllifi Şeyx Əli İsa Əz-Zəvvaddır. İnşaallah risaləni tam yox, ixtisarlarla bacardığım qədər tərcümələri etmək niyyətindəyəm. Bu linkdə risalənin tam mətni ilə tanış ola bilərsiniz:
رسالة في الخبر الضعيف
Şeyx risaləsini bu girişlə başlayır:
Son dövrlərdə sənədində məchul yaxud zəif ravilərin olması səbəbinə hədislərdən imtina etmək, yararsız bilmək kimi bir adət yayılmışdır. Hətta bə`zi kəslər yalnız mötəbər hədisləri bir kitabda cəm edilib, qeyrilərinin isə tərk edilməsi fikrinə düşmüşlər. Bu cür müzakirələr avamların (adi camaatın) da dilinə düşmüş, zəif ağılları buna meyl etmişdir. Bu insanlar müxaliflərdə olduğu kimi Əhli-Beyt şiələrinin də "Səhih əl-Buxari"si olmasını arzu edir, guya müxaliflər xeyirli bir iş görmüş, şiələr isə bu işdə onlardan geri qalmışlar. Xəstə və cahillər həsrət hissi ilə haqqa müxalif olub, batilə tabe olanlara iqtida etmək arzusundadırlar, halbuki onlar bilirlər ki, alimlərimiz Əhli-Beytdən (a.s.) varid olmuş bu hədisləri Allaha yaxın olmaq niyyətilə min cür əziyyətlə qoruyub saxlamağa çalışmış, cəm etdikləri hədislərin səhih və qeyri-səhih olduğunun çox gözəl fərqinə varmışlar. Sanki həqiqət qoruyucuları və köməkçiləri qəflətdə yaxud cahil olub, bu gün ortaya düşmüşlər isə yeni fikir irəli sürürmüşlər kimi özlərini aparırlar....
Çox gözəl bilirik ki, müxaliflərin nəzərində "Səhih" adlandırılan kitablardakı sənədlərə yaxşıca nəzər salsaq onların öz qayda-qanunlarına əsasən bə`zi raviləri cərhdən yaxa qurtara bilməyəcəklərini görəcəyik.
Birdəki axı onlar kimdir ki, hədislərin səhih və zəif olması məsələsini müzakirə etsinlər?
Onlar bu sənətin əhli, bu ümmətin baş bilənləri deyil, hədisləri təshih, sənədlərini isə ayırd etmək üçün istifadə olunan səhih qaydaları, elmi metodları və sağlam yolları belə bilmirlər.
Allah öz bacarığının həddini və yerini bilənə rəhmət etsin.
Zəif hədislər haqqında risalə
Автор Abu Sufyan ordusu, 27 мая 2013 15:22
Сообщений в теме: 34
#1
Abu Sufyan ordusu
-
- Murid
-
- 1 307 сообщений
Raid – Major
Отправлено 27 мая 2013 - 15:22
- master_ier, Elmeddin и qulam это нравится
فقال رسول الله(صلى الله عليه وآله وسلم): يا علي اكفني هذه الكتيبة
Rasulallah (s.a.a.s.) buyurdu: "Ya Əli, məni müşrik dəstəsinin həmləsindən müdafiə et!"(Uhud döyüşü)
Rasulallah (s.a.a.s.) buyurdu: "Ya Əli, məni müşrik dəstəsinin həmləsindən müdafiə et!"(Uhud döyüşü)
#2
Abu Sufyan ordusu
-
- Murid
-
- 1 307 сообщений
Raid – Major
Отправлено 28 мая 2013 - 17:03
Əs-Sunnə: Mə`sumun sözü, fe`li və yaxud təqriridir.
Xəbər qeyri-məsumun sözünə deyilir. Hansı ki, bu xəbər məsumdan sadir olmuş sunnəni hekayət edir. Xəbərin sinonimi hədisdir.
Sunnənin Peyğəmbər s.a.a.s və Pak İmamlardan a.s. rəvayət olunmuş hədislərə şamil olunmasında şəkk yoxdur. Sünnə Qurandan sonra şəriət məsələlərində ikinci əsas məsdər hesab olunur. Beləki əhkam məsələlərinin əksəriyyəti Peyğəmbər s.a.a.s. və Hidayət İmamlarından a.s. rəvayət olunmuş hədislərdən götürülür. Buna görə də qabaqcıl alimlərimiz bu xəbərlərin təsnifatı üzərində səylə çalışmış, hansı sinif xəbərlərə əməl olunma sərhədlərini tə`yin etmişlər.
Alimlər hansı xəbərin höccət olmasında xeyli ixtilaf etmiş və bu ixtilaf səbəbinə bir fəqihin nəzərində hansısa bir xəbər qeyri-mötəbər olduğu halda, əksinə digər fəqihin nəzərində mötəbər və məqbul ola bilər.
Elə buradanda hədisin sənədindən bəhs edən dirayə və rical elmi yaranmışdır ki, bu iki elmlə xəbərin qəbul olunma qayda-qanunları (normaları) təyin edilmişdir.
Xəbər qeyri-məsumun sözünə deyilir. Hansı ki, bu xəbər məsumdan sadir olmuş sunnəni hekayət edir. Xəbərin sinonimi hədisdir.
Sunnənin Peyğəmbər s.a.a.s və Pak İmamlardan a.s. rəvayət olunmuş hədislərə şamil olunmasında şəkk yoxdur. Sünnə Qurandan sonra şəriət məsələlərində ikinci əsas məsdər hesab olunur. Beləki əhkam məsələlərinin əksəriyyəti Peyğəmbər s.a.a.s. və Hidayət İmamlarından a.s. rəvayət olunmuş hədislərdən götürülür. Buna görə də qabaqcıl alimlərimiz bu xəbərlərin təsnifatı üzərində səylə çalışmış, hansı sinif xəbərlərə əməl olunma sərhədlərini tə`yin etmişlər.
Alimlər hansı xəbərin höccət olmasında xeyli ixtilaf etmiş və bu ixtilaf səbəbinə bir fəqihin nəzərində hansısa bir xəbər qeyri-mötəbər olduğu halda, əksinə digər fəqihin nəzərində mötəbər və məqbul ola bilər.
Elə buradanda hədisin sənədindən bəhs edən dirayə və rical elmi yaranmışdır ki, bu iki elmlə xəbərin qəbul olunma qayda-qanunları (normaları) təyin edilmişdir.
- master_ier это нравится
فقال رسول الله(صلى الله عليه وآله وسلم): يا علي اكفني هذه الكتيبة
Rasulallah (s.a.a.s.) buyurdu: "Ya Əli, məni müşrik dəstəsinin həmləsindən müdafiə et!"(Uhud döyüşü)
Rasulallah (s.a.a.s.) buyurdu: "Ya Əli, məni müşrik dəstəsinin həmləsindən müdafiə et!"(Uhud döyüşü)
#3
Abu Sufyan ordusu
-
- Murid
-
- 1 307 сообщений
Raid – Major
Отправлено 28 мая 2013 - 17:25
Bu təsnifatdan olan bir sinif də ZƏİF XƏBƏRDİR, hansı ki, sənədində bə`zən irsal ya da kəsik olur, yaxud ravilərindən bə`zisi məchul ya da zəif olur və yaxud da bunlardan qeyri bir şey səbəbinə bu xəbər səhih, həsən və yaxud müvəssəq xəbər sıralarına daxil ola bilmir.
İndi nəzərdən keçirəcəyimiz hallarda xəbərlər sənəd baxımından zəif olmalarına baxmayaraq, özlərində böyük faydalar cəm etmişlər, onlardan yapışmaq və uyğun olaraq əməl etmək doğrudur. Xatırlatmaq yerinə düşərdiki zəif xəbərin faydası aşağıda sadalanan hallarda məhdudlaşmır, lakin həqiqəti öyrənmək istəyənlərə elə aşağıdakılar da kifayət edər:
1. Müstəhabatda
2. Şöhrət (qədim alimlərin nəzərində məşhur olduğu halda)
3. Mustəfiz və mütəvatir hədislərdə
4. əl-Məhfuf bil-Qarinə olduğu halda
5. Xəbərin məzmunu
6. Hədislərdən bəzisi digərlərini təfsir edərkən
7. Moizə və tarixi hadisələrdə
İndi nəzərdən keçirəcəyimiz hallarda xəbərlər sənəd baxımından zəif olmalarına baxmayaraq, özlərində böyük faydalar cəm etmişlər, onlardan yapışmaq və uyğun olaraq əməl etmək doğrudur. Xatırlatmaq yerinə düşərdiki zəif xəbərin faydası aşağıda sadalanan hallarda məhdudlaşmır, lakin həqiqəti öyrənmək istəyənlərə elə aşağıdakılar da kifayət edər:
1. Müstəhabatda
2. Şöhrət (qədim alimlərin nəzərində məşhur olduğu halda)
3. Mustəfiz və mütəvatir hədislərdə
4. əl-Məhfuf bil-Qarinə olduğu halda
5. Xəbərin məzmunu
6. Hədislərdən bəzisi digərlərini təfsir edərkən
7. Moizə və tarixi hadisələrdə
فقال رسول الله(صلى الله عليه وآله وسلم): يا علي اكفني هذه الكتيبة
Rasulallah (s.a.a.s.) buyurdu: "Ya Əli, məni müşrik dəstəsinin həmləsindən müdafiə et!"(Uhud döyüşü)
Rasulallah (s.a.a.s.) buyurdu: "Ya Əli, məni müşrik dəstəsinin həmləsindən müdafiə et!"(Uhud döyüşü)
#4
Abu Sufyan ordusu
-
- Murid
-
- 1 307 сообщений
Raid – Major
Отправлено 28 мая 2013 - 18:58
1.Müstəhabatda
Alimlərimiz arasında müstəhəbat məsələlərində zəif xəbərlərə əməl etmək məşhur haldır, bu ət-təsamuh fi ədillətis-sunən adlanır. Bunun səbəbi isə müstəhəbat məsələlərində səhih və zəif xəbərlərə əməl etməyin caiz olmasına dəlalət edən çoxlu sayda xəbərin olmasıdır.Bu cür rəvayətlərdən nümunə olaraq aşağıdakıları göstərmək olar:
Hişam b. Salim Abu Abdullah a.s.-ın bu cür buyurduğunu rəvayət etmişdir:
Kiməsə Peyğəmbər s.a.a.s.-dən savab bir əməl haqqında xəbər yetişsə, həmin əməli yerinə yetirsə, Peyğəmbər s.a.a.s. həmin sözü deməmiş olsa belə həmin şəxsin əcri(savabı) vardır.
Yenə O, həzrət buyurmuşdu:
Kimsə savab əməl haqqında xəbər eşidib ona əməl etsə, məsələ onun eşitdiyi kimi olmasa belə həmin şəxsin əcri(savabı) vardır.
Buna bənzər xəbəri ammə (sünnülər) yolu ilə Cabir b. Abdullah əl-Ənsari rəvayət etmişdir ki, Peğəmbər s.a.a.s. buyurmuşdur:
Kiməsə Allah nəzərində xeyirli bir əməl barədə xəbər yetişsə, həmin əməli Allaha imanı olaraq və Allahdan savabını istəyərək yerinə yetirsə, məsələ o cür olmasa belə Allahdan əvəzini alacaqdır.
Bunlara bənzər bir çox hədislər rəvayət olunmuşdur ki, hamısını nəql etmək fikrində deyilik, əlavə məlumat üçün "əl-Vəsail" 1/80 müraciət etmək olar.
- master_ier и qulam это нравится
فقال رسول الله(صلى الله عليه وآله وسلم): يا علي اكفني هذه الكتيبة
Rasulallah (s.a.a.s.) buyurdu: "Ya Əli, məni müşrik dəstəsinin həmləsindən müdafiə et!"(Uhud döyüşü)
Rasulallah (s.a.a.s.) buyurdu: "Ya Əli, məni müşrik dəstəsinin həmləsindən müdafiə et!"(Uhud döyüşü)
#5
Abu Sufyan ordusu
-
- Murid
-
- 1 307 сообщений
Raid – Major
Отправлено 29 мая 2013 - 00:38
Ola bilsin ki,məsələ kiməsə tam aydın olmaz və fikir bildirər ki, belə çıxır biz müxaliflərin də rəvayətlərini qəbul edib əməl edə bilərik?
Xeyr, məsələ bu cür deyil. Müxaliflər rəvayətlərin onlara yetişdiyini iddia edirlər, həmin rəvayətlər isə bizə yetişməyib. Həmçinin (şəriət məsələlərində, hökmlərdə və s.) onlardan götürmək (öyrənmək), onlara və onların kitablarına müraciət etmək bizə qadağan olunmuşdur. Necə ki, əl-Kəşşi "Rical"ında (səh 383/hədis 4) öz sənədi ilə Əli b. Suveyd əs-Sabidən rəvayət etmişdir:
Əbul-Həsən a.s. zindanda olarkən mənə yazdığı məktubunda buyurmuşdu:
Ey Əli, o ki, qaldı dinini kimdən öyrənməyinə, şiələrimizdən başqa kimdənsə öyrənməyəsən. Əgər bu əmrə əməl etməsən bilki, dinini Alllaha, onun rəsulu və əmanətlərinə xəyanət etmiş xainlərdən öyrənmisən. Onlar Allahın kitabını təhrif etmiş, dəyişdirmişlər.Onlara qiyamət gününə qədər Allahın, onun rəsulunun, mələklərin, babalarımın, mənim və şiələrimin lə`nəti olsun!....
Xeyr, məsələ bu cür deyil. Müxaliflər rəvayətlərin onlara yetişdiyini iddia edirlər, həmin rəvayətlər isə bizə yetişməyib. Həmçinin (şəriət məsələlərində, hökmlərdə və s.) onlardan götürmək (öyrənmək), onlara və onların kitablarına müraciət etmək bizə qadağan olunmuşdur. Necə ki, əl-Kəşşi "Rical"ında (səh 383/hədis 4) öz sənədi ilə Əli b. Suveyd əs-Sabidən rəvayət etmişdir:
Əbul-Həsən a.s. zindanda olarkən mənə yazdığı məktubunda buyurmuşdu:
Ey Əli, o ki, qaldı dinini kimdən öyrənməyinə, şiələrimizdən başqa kimdənsə öyrənməyəsən. Əgər bu əmrə əməl etməsən bilki, dinini Alllaha, onun rəsulu və əmanətlərinə xəyanət etmiş xainlərdən öyrənmisən. Onlar Allahın kitabını təhrif etmiş, dəyişdirmişlər.Onlara qiyamət gününə qədər Allahın, onun rəsulunun, mələklərin, babalarımın, mənim və şiələrimin lə`nəti olsun!....
- master_ier это нравится
فقال رسول الله(صلى الله عليه وآله وسلم): يا علي اكفني هذه الكتيبة
Rasulallah (s.a.a.s.) buyurdu: "Ya Əli, məni müşrik dəstəsinin həmləsindən müdafiə et!"(Uhud döyüşü)
Rasulallah (s.a.a.s.) buyurdu: "Ya Əli, məni müşrik dəstəsinin həmləsindən müdafiə et!"(Uhud döyüşü)
#6
al-Islam
-
- Emir
-
- 1 952 сообщений
Forumun Ali məqamlı rəhbəri
Отправлено 29 мая 2013 - 09:58
Salamun əleykum. Gözəl mövzudur qardaşım, inşallah davam etdirərsən. İmam (ə) əcrini verər inşallah.
- master_ier это нравится
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُونُوا قَوَّامِينَ لِلَّهِ شُهَدَاءَ بِالْقِسْطِ ۖ وَلَا يَجْرِمَنَّكُمْ شَنَآنُ قَوْمٍ عَلَىٰ أَلَّا تَعْدِلُوا ۚ اعْدِلُوا هُوَ أَقْرَبُ لِلتَّقْوَىٰ ۖ وَاتَّقُوا اللَّهَ ۚ إِنَّ اللَّهَ خَبِيرٌ بِمَا تَعْمَلُونَ
"Ey iman gətirənlər, (bütün fərdi və ictimai işlərdə) həmişə Allaha görə möhkəm və mətin dayanan və ədalətə şəhadət verənlərdən olun! Hər hansı bir dəstə ilə düşmənçilik sizi ədalətsizliyə vadar etməsin. Ədalətli olun, ki, o, təqvaya daha yaxındır. Təqvalı olun! Həqiqətən Allah etdiklərinizdən xəbərdardır" ("Əl-Maidə",8)
#7
Abu Sufyan ordusu
-
- Murid
-
- 1 307 сообщений
Raid – Major
Отправлено 29 мая 2013 - 15:53
Aleykəs-salam va rahmatullah va barakatuh.
Yuxarıda nəql edilən və edilməyən hədislərdən nəticə:
Fəqihlərimizdən bizə yetişən budur ki, xəbər sənəd etibarilə zəif olsa belə müstəhabatda bu cür xəbərlərdən istifadə etmək düzgündür. Zəif xəbər səhih xəbər kimidir, səhih xəbərdə olduğu kimi zəif xəbərə də əsaslanaraq əməlin müstəhəb olmasına fətva verilir. Mühəqqiq ən-Nəraqi r.a. "Mustənəd əş-Şiə"4/111 kitabında bu cür bildirib:
"Zəif xəbər istihbab məsələsində səhih xəbər kimidir, hökmü isbat etməkdə aciz(zəif) deyil.
Yuxarıda nəql edilən və edilməyən hədislərdən nəticə:
Fəqihlərimizdən bizə yetişən budur ki, xəbər sənəd etibarilə zəif olsa belə müstəhabatda bu cür xəbərlərdən istifadə etmək düzgündür. Zəif xəbər səhih xəbər kimidir, səhih xəbərdə olduğu kimi zəif xəbərə də əsaslanaraq əməlin müstəhəb olmasına fətva verilir. Mühəqqiq ən-Nəraqi r.a. "Mustənəd əş-Şiə"4/111 kitabında bu cür bildirib:
"Zəif xəbər istihbab məsələsində səhih xəbər kimidir, hökmü isbat etməkdə aciz(zəif) deyil.
- master_ier это нравится
فقال رسول الله(صلى الله عليه وآله وسلم): يا علي اكفني هذه الكتيبة
Rasulallah (s.a.a.s.) buyurdu: "Ya Əli, məni müşrik dəstəsinin həmləsindən müdafiə et!"(Uhud döyüşü)
Rasulallah (s.a.a.s.) buyurdu: "Ya Əli, məni müşrik dəstəsinin həmləsindən müdafiə et!"(Uhud döyüşü)
#8
Abu Sufyan ordusu
-
- Murid
-
- 1 307 сообщений
Raid – Major
Отправлено 29 мая 2013 - 16:17
2.Şöhrət
Bir qrup sənəd baxımından zəif hədislər vardır ki, qədim dövrün məşhur alimləri onları məqbul bilib əməl etmişlər. İmamların a.s. zamanına yaxın olmaları ilə yanaşı hətta bə`zi hallarda bu cür zəif hədislərin müqabilində olan sənədi səhih hədislərdən imtina edilmişdir. Buna görə də son dövrün alimləri şöhrəti zəif xəbəri gücləndirən, səhihi isə qüvvədən salan hesab etmişlər.
İmamların a.s. zamanına yaxın dövrdə yaşamış alimlərin sənədi səhih olan hədisdən imtina etmələri, həmin hədislərdə bizə gizli qalan bir səbəbin olmasıdır ki, bizim nəzərimizdə sözü gedən hədislərin e`tibarını azaltmış olur.
Xəbər sənəd etibarilə zəif olsa belə "şöhrət" həmin xəbəri mötəbər edən qərinələrdən biridir. Belə ki, qabaqcıl alimlərin bə`zilərinin nəzərində xəbərlərdə höccət xəbərin mötəbər olmasıdır, mötəbər kəsin xəbəri deyil. Bunu əsas tutaraq sənədi zəif olmasına baxmayaraq mötəbər xəbərə əməl etmək doğrudur.
- master_ier и qulam это нравится
فقال رسول الله(صلى الله عليه وآله وسلم): يا علي اكفني هذه الكتيبة
Rasulallah (s.a.a.s.) buyurdu: "Ya Əli, məni müşrik dəstəsinin həmləsindən müdafiə et!"(Uhud döyüşü)
Rasulallah (s.a.a.s.) buyurdu: "Ya Əli, məni müşrik dəstəsinin həmləsindən müdafiə et!"(Uhud döyüşü)
#9
Abu Sufyan ordusu
-
- Murid
-
- 1 307 сообщений
Raid – Major
Отправлено 30 мая 2013 - 01:14
3.Mustəfiz və Mutəvatirdə
Hədislərin mustəfiz yaxud təvatur həddinə çatmasında sənədlərinin səhihliyi şərt kimi qoyulmamışdır. Zəif sənədli hədislərin birləşərək mustəfiz və mutəvatir hədisləri reallaşdırması mümkündür.
Şəhid əl-Əvvəl "əl-Qavaid val-Fəvaid" 1/222 kitabında bu cür bildirir:
"Əgər bir hədis çoxlu sayda yollarla və müxtəlif sənədlərlə rəvayət olunarsa, hədis əhlinin adəti bu cür hədislərin sənədinin səhihliyinə çox əhəmiyyət vermədən, ravilərin halının dərinliyinə varmadan onları mustəfiz və yaxud mutəvatir hədislər çərgəsinə qoşmaqdır."
Odur ki, yerdə səhih xəbərlər qalsa belə, zəif xəbərləri silib atmaqla biz mustəfiz və mutəvatir xəbərlərdən itirmiş oluruq. Çünki bə`zən səhih xəbərlər təvatur həddinə çatmır, bununlada mutəvatir xəbərin bizə verdiyi faydanı-YƏQİNİ itirmiş oluruq.
- master_ier и qulam это нравится
فقال رسول الله(صلى الله عليه وآله وسلم): يا علي اكفني هذه الكتيبة
Rasulallah (s.a.a.s.) buyurdu: "Ya Əli, məni müşrik dəstəsinin həmləsindən müdafiə et!"(Uhud döyüşü)
Rasulallah (s.a.a.s.) buyurdu: "Ya Əli, məni müşrik dəstəsinin həmləsindən müdafiə et!"(Uhud döyüşü)
#10
Abu Sufyan ordusu
-
- Murid
-
- 1 307 сообщений
Raid – Major
Отправлено 30 мая 2013 - 01:49
4.əl-Məhfuf bil-Qarinə olduqda
Sənəd `etibarilə zəif olan xəbər əgər qərinələrlə əhatə olunsa (əl-məhfuf bil-qarinə), həmin bu qərinələr sözü gedən xəbərin (məsumlardan a.s.) sadir olmasına arxayınlıq, bə`zən isə hətta tam əminlik belə yaradır.
Əgər bir şəxs rəngi saralmış halda həkimin yanında sənə xəstə olduğunu bildirsə, yaxud evindən ah-nalə səsi gələn,ailəsi qara paltarlar geyinən, və xəstə olduğunu bildiyin bir kəsin dünyasını dəyişdiyini sənə bildirsələr, sən bu cür xəbərlərin doğru olduğunu qəbul edəcəksən.
Bü cür nümunələr çox göstərmək olar. Xəbərin bu cür qərinələrlə əhatə olunması bizə höccət olaraq kifayət edir.
Mirzə ən-Nuri "Müstədrək"in xatiməsində (5/44) bildirir:
"Bu xəbər doğrunun qərinələri ilə əhatə olunduğu üçün höccətdir. Çünki xəbər zəif olmağına baxmayaraq əgər qərinələrlə əhatə olunsa ittifaqa görə höccətdir. Bu cür zəif xəbər hətta qərinəsiz səhih xəbərdən də güclüdür."
- master_ier, l-nur и qulam это нравится
فقال رسول الله(صلى الله عليه وآله وسلم): يا علي اكفني هذه الكتيبة
Rasulallah (s.a.a.s.) buyurdu: "Ya Əli, məni müşrik dəstəsinin həmləsindən müdafiə et!"(Uhud döyüşü)
Rasulallah (s.a.a.s.) buyurdu: "Ya Əli, məni müşrik dəstəsinin həmləsindən müdafiə et!"(Uhud döyüşü)
#11
Abu Sufyan ordusu
-
- Murid
-
- 1 307 сообщений
Raid – Major
Отправлено 30 мая 2013 - 03:54
Daxili və Xarici qərinələr
Qərinələr daxili və xarici olaraq iki növə bölünür:
Xarici qərinəyə nümunə olaraq bizdə olanları dəstəkləyən əhli-sünnə yolu ilə nəql olunmuş və onların öz əqidələrinə müxalif olan rəvayətləri göstərmək olar. Məsələn fərz edək ki, Xanım Zəhranın s.a. başına gətirilən müsibətlər bizdə zəif xəbərlərdə öz əksini tapmışdır. Eyni zamanda onların rəvayətlərində də bu məsələnin öz əksini tapması bu cür fərz olunmuş zəif rəvayətlərin doğu olduğuna sübutdur. Çünki onların əqidələrinin xilafına və onlara qarşı höccət olduğu halda bu cür xəbəri nəql etmələri bizdə olan zəif xəbərlər üçün çox güclü qərinədir.
Həmçinin qeyblə bağlı zəif xəbərlər, hansı ki, sonradan zaman onu təsdiqləmiş, insanlar onun şahidi olmuşlar. Bu cür xəbərlər İmamlarımız a.s. barəsində bizə müxalif olanlara qarşı çox güclü höccətdir. Çünki bu cür xəbərlərin məzmununda onların gələcəkdə baş verəcək hadisələri xəbər vermələri və sonradan zaman keçdikcə həmin hadisələrin baş verməsi onların imamətliyinin həqiqi olmasının açıq-aydın göstəricisidir.
Daxili qərinəyə nümunə olaraq xəbərin məzmununun aliliyini göstərmək olar. Çünki bü cür ali məzmun yalnız ismət və təharət evindən (Allahın salamı onlara olsun) sadir ola bilər.
Qərinələr daxili və xarici olaraq iki növə bölünür:
Xarici qərinəyə nümunə olaraq bizdə olanları dəstəkləyən əhli-sünnə yolu ilə nəql olunmuş və onların öz əqidələrinə müxalif olan rəvayətləri göstərmək olar. Məsələn fərz edək ki, Xanım Zəhranın s.a. başına gətirilən müsibətlər bizdə zəif xəbərlərdə öz əksini tapmışdır. Eyni zamanda onların rəvayətlərində də bu məsələnin öz əksini tapması bu cür fərz olunmuş zəif rəvayətlərin doğu olduğuna sübutdur. Çünki onların əqidələrinin xilafına və onlara qarşı höccət olduğu halda bu cür xəbəri nəql etmələri bizdə olan zəif xəbərlər üçün çox güclü qərinədir.
Həmçinin qeyblə bağlı zəif xəbərlər, hansı ki, sonradan zaman onu təsdiqləmiş, insanlar onun şahidi olmuşlar. Bu cür xəbərlər İmamlarımız a.s. barəsində bizə müxalif olanlara qarşı çox güclü höccətdir. Çünki bu cür xəbərlərin məzmununda onların gələcəkdə baş verəcək hadisələri xəbər vermələri və sonradan zaman keçdikcə həmin hadisələrin baş verməsi onların imamətliyinin həqiqi olmasının açıq-aydın göstəricisidir.
Daxili qərinəyə nümunə olaraq xəbərin məzmununun aliliyini göstərmək olar. Çünki bü cür ali məzmun yalnız ismət və təharət evindən (Allahın salamı onlara olsun) sadir ola bilər.
- al-Islam, master_ier и l-nur это нравится
فقال رسول الله(صلى الله عليه وآله وسلم): يا علي اكفني هذه الكتيبة
Rasulallah (s.a.a.s.) buyurdu: "Ya Əli, məni müşrik dəstəsinin həmləsindən müdafiə et!"(Uhud döyüşü)
Rasulallah (s.a.a.s.) buyurdu: "Ya Əli, məni müşrik dəstəsinin həmləsindən müdafiə et!"(Uhud döyüşü)
#12
Abu Sufyan ordusu
-
- Murid
-
- 1 307 сообщений
Raid – Major
Отправлено 30 мая 2013 - 04:21
Seyyid Muhəmməd Baqir əl-Huseyni əl-Mərəşi əd-Damad r.a. zəif hədislərin digər hədislərdən ayırd etmə əlamətləri haqqında bu cür bildirir:
"Hədisin uydurma olması uyduran şəxsin iqrarı ilə, yaxud iqrara bənzər qərinə ilə bilinər. Həmin şəxsin iqrarı ilə-zahiri dəlil səbəbinə-bu hədisə uydurma hökmü verilsədə bu hökm qəti deyildir, çünki həmin şəxsin iqrarı da yalan ola bilər.
Bə`zən də nitqin naqisliyindən, mə`nanın cəfəngiyyat olmasından, yaxud buna bənzər bir şeylə də hədisin uydurma olması bəlli olur. Bə`zən isə hədisin sənədinin zəif olmasına baxmayaraq mətninin səhihliyinə də hökm verilir. Çünki mətndə güclü üslub, bəlağət, elmin qəlizlikləri, gizli sirlər və s. cəm olması bu mətnin yalnız və yalnız vəhy xəzinəsindən, ismət əshabından, Ruhul-Qudusun hizbindən, Qudsi qüvvənin mə`dənindən sadir olmasının sübutudur." ("ər-Ravaşih əs-Səməviyyə" səh 193)
"Hədisin uydurma olması uyduran şəxsin iqrarı ilə, yaxud iqrara bənzər qərinə ilə bilinər. Həmin şəxsin iqrarı ilə-zahiri dəlil səbəbinə-bu hədisə uydurma hökmü verilsədə bu hökm qəti deyildir, çünki həmin şəxsin iqrarı da yalan ola bilər.
Bə`zən də nitqin naqisliyindən, mə`nanın cəfəngiyyat olmasından, yaxud buna bənzər bir şeylə də hədisin uydurma olması bəlli olur. Bə`zən isə hədisin sənədinin zəif olmasına baxmayaraq mətninin səhihliyinə də hökm verilir. Çünki mətndə güclü üslub, bəlağət, elmin qəlizlikləri, gizli sirlər və s. cəm olması bu mətnin yalnız və yalnız vəhy xəzinəsindən, ismət əshabından, Ruhul-Qudusun hizbindən, Qudsi qüvvənin mə`dənindən sadir olmasının sübutudur." ("ər-Ravaşih əs-Səməviyyə" səh 193)
- l-nur это нравится
فقال رسول الله(صلى الله عليه وآله وسلم): يا علي اكفني هذه الكتيبة
Rasulallah (s.a.a.s.) buyurdu: "Ya Əli, məni müşrik dəstəsinin həmləsindən müdafiə et!"(Uhud döyüşü)
Rasulallah (s.a.a.s.) buyurdu: "Ya Əli, məni müşrik dəstəsinin həmləsindən müdafiə et!"(Uhud döyüşü)
#13
Abu Sufyan ordusu
-
- Murid
-
- 1 307 сообщений
Raid – Major
Отправлено 30 мая 2013 - 15:57
5.Xəbərin məzmunu
Bə`zi sənədi zəif xəbərlərin səhih məzmunu olur, məsələn hər hansı bir məsələnin istidlalı hədisin məzmununda öz əksini tapır, hansı ki, bu cür zəif xəbər olmasa idi, ola bilsin ki, həmin dəlil-sübut bizə gizli olaraq qalacaqdı.
Rəvayətlərin birində İmam Musa b. Cəfər a.s. buyurur:
Allah Taala öz mübarək kitabında buyurur:
"Əgər Quranla dağlar hərəkətə gətirilsə, yaxud yer parçalansa və ya ölülər danışsaydılar (onlar yenə də iman gətirməzdilər). Bütün işlər yalnız Allahın ixtiyarındadır. (Rad-31)"
Bu Quran bizə miras olaraq verilmişdi. Dağları və mə`dənləri parçalayan, ölüləri dirildən bu kitabdadır. Biz havanın altında olan suları bilirik. Həqiqətən Allahın kitabında elə ayələr vardır ki, onların vasitəsilə Allahın izn verdiyi müəyyən işlər iradə olunmuşdur, eləcədə O, keçmiş üçün yazılanları ummul-kitabda qərar vermişdi. O, öz kitabında başqa bir ayədə buyurur:
"Göylərdə və yerdə (heç kəsin bilmədiyi) elə bir gizli şey yoxdur ki, açıq-aydın Kitabda (lövhi-məhfuzda) olmasın! (Nəml-75)" Sonra başqa bir ayədə yenə buyurur:
"Sonra Kitabı bəndələrimizdən seçdiklərimizə miras verdik. (Fatir-32)"
Biz Allahın seçdiyi bəndələrik. O bəndələr ki, hər şeyin bəyanı-izahı olan kitabı kitabını bizə miras olaraq verdi.
Bu hədisi sənəd e`tibarilə zəif olduğunu fərz etsək belə, məzmunu açıq-aydın mənaya, güclü höccətə malik Quran istidlalıdır. Bu cür rəvayətlər olmasa idi bu kimi dəlillərdən və elmlərdən xəbərdar olmazdıq.
- master_ier это нравится
فقال رسول الله(صلى الله عليه وآله وسلم): يا علي اكفني هذه الكتيبة
Rasulallah (s.a.a.s.) buyurdu: "Ya Əli, məni müşrik dəstəsinin həmləsindən müdafiə et!"(Uhud döyüşü)
Rasulallah (s.a.a.s.) buyurdu: "Ya Əli, məni müşrik dəstəsinin həmləsindən müdafiə et!"(Uhud döyüşü)
#14
qulam
-
- Murid
-
- 501 сообщений
Mulazzim Awwal – 1st lieutenant
Отправлено 30 мая 2013 - 17:54
Qardaş,salam.2.Şöhrətlə bağlı sualım var. O alimlər İmamların (ə.s) dövrünə yaxın yaşadıqları üçün belə çıxır ki,xəbəri yaxşı tanıyıblar ki, Peyğəmbər (saəv) və ya İmamlar (ə.s) belə söz deyiblər ya yox.Xəbəri yaxşı tanıdıqlarına görə sənədi zəif olsada belə mətni qəbul ediblər.Sənəd səhih olsada belə yaxşı biliblər ki,Məsumlar (ə.s) belə söz deməyib.Və buna görədə səhihi tərk ediblər.Məsələ belədir? Birdə ki,şöhrət dedikdə yəni xəbərin (mətnin) mötəbərliyi alimlər arasında şöhrət tapıbdır?
Сообщение отредактировал qulam: 30 мая 2013 - 17:57
#15
Abu Sufyan ordusu
-
- Murid
-
- 1 307 сообщений
Raid – Major
Отправлено 31 мая 2013 - 02:23
Aleykəs-salam va rahmatullah va barakatuh.
Şöhrət dedikdə hədisin məzmununa əməl etmə, yə`ni çoxlu sayda fəqihin (bə`zilərinə görə yalnız qədim fəqihlərin) hədisin məzmununu əsas tutaraq fətva vermələri, hökmü istinbat edərkən hədisin mətninə istinad etmələridir. Onu da qeyd etməliyəm ki, bu qayda-qanun təkcə şiələrə xas deyil. Eləcədə fəqihlər və mühəddislər arasında bu məsələdə ixtilaf vardır.
شهرة الحديث تغني عن ضعف السند
Bütün bunlar bizim səviyyəmizdən çox-çox yuxarilarda qərar tapmışdır. Çox yuxarılarda qərar tapması səbəbinə də Əbu Zeyd və onun kimi uzunqulaqların hədis, hədis elmi və s. sözləri anqırmaqdan başqa bir şey deyil.
İlk dövrün fəqihlərinin Məsumların a.s. yaşadığı dövrə yaxın zamanda yaşamaları, hədisləri daha yaxşı bilmələri, onlara məlum olan lakin müasir fəqihlərə isə gizli qalan qərinələr və s. bu hədislərin mənasını səhih hesab edib, məzmununa əməl etməyə əsas vermişdir. Mə`sumların a.s. yaşadığı zamandan uzaqlaşdıqca çox şeylər itib getmişdir. İndidə bə`zi parazitlər olan-qalanın da itirilməsinə nail olmaq üçün ortalığa bəhanə torları (zəif-səhih) atmışlar. Təəssüf ki, avam şiələrdən də bu tora düşənlər az deyil.
Şöhrət dedikdə hədisin məzmununa əməl etmə, yə`ni çoxlu sayda fəqihin (bə`zilərinə görə yalnız qədim fəqihlərin) hədisin məzmununu əsas tutaraq fətva vermələri, hökmü istinbat edərkən hədisin mətninə istinad etmələridir. Onu da qeyd etməliyəm ki, bu qayda-qanun təkcə şiələrə xas deyil. Eləcədə fəqihlər və mühəddislər arasında bu məsələdə ixtilaf vardır.
شهرة الحديث تغني عن ضعف السند
Bütün bunlar bizim səviyyəmizdən çox-çox yuxarilarda qərar tapmışdır. Çox yuxarılarda qərar tapması səbəbinə də Əbu Zeyd və onun kimi uzunqulaqların hədis, hədis elmi və s. sözləri anqırmaqdan başqa bir şey deyil.
İlk dövrün fəqihlərinin Məsumların a.s. yaşadığı dövrə yaxın zamanda yaşamaları, hədisləri daha yaxşı bilmələri, onlara məlum olan lakin müasir fəqihlərə isə gizli qalan qərinələr və s. bu hədislərin mənasını səhih hesab edib, məzmununa əməl etməyə əsas vermişdir. Mə`sumların a.s. yaşadığı zamandan uzaqlaşdıqca çox şeylər itib getmişdir. İndidə bə`zi parazitlər olan-qalanın da itirilməsinə nail olmaq üçün ortalığa bəhanə torları (zəif-səhih) atmışlar. Təəssüf ki, avam şiələrdən də bu tora düşənlər az deyil.
- master_ier и qulam это нравится
فقال رسول الله(صلى الله عليه وآله وسلم): يا علي اكفني هذه الكتيبة
Rasulallah (s.a.a.s.) buyurdu: "Ya Əli, məni müşrik dəstəsinin həmləsindən müdafiə et!"(Uhud döyüşü)
Rasulallah (s.a.a.s.) buyurdu: "Ya Əli, məni müşrik dəstəsinin həmləsindən müdafiə et!"(Uhud döyüşü)
#16
Abu Sufyan ordusu
-
- Murid
-
- 1 307 сообщений
Raid – Major
Отправлено 31 мая 2013 - 03:01
6.Biri digərini təfsir edən hədis
Bə`zi xəbərlər digərlərini təfsir edir, mənasını açıqlayır. Elə səhih rəvayət vardır ki, onun mə`nasını tam anlaya bilmirik. Bu zaman köməyimizə sənədi zəif olsa belə digər bir rəvayət yetişir və həmin səhih rəvayətin mə`nasını bizə açıqlayır. Tam anlaya bilmirik dedikdə, hədisin ilkin başa düşülən mə`nasının səhv olması müxtəlif qərinələr vasitəsilə bəlli olur. Bu da əsas verir ki, həmin mə`nadan uzaqlaşıb yeni, daha doğru mənanı axtaraq. Bu zaman zəif hədis bizim diqqətimizi digər, daha münasib mənaya yönəldir.
Məsələn rəvayətlərdən birində buyurulur:
"Şiələrimiz ərəblərdir". "Ərəb" sözündən ilkin başa düşülən məna ərəb dilində danışan millətdir. Lakin bu mənanın səhv olduğunu anlamaq o qədər də çətin deyil.
- master_ier и Arif это нравится
فقال رسول الله(صلى الله عليه وآله وسلم): يا علي اكفني هذه الكتيبة
Rasulallah (s.a.a.s.) buyurdu: "Ya Əli, məni müşrik dəstəsinin həmləsindən müdafiə et!"(Uhud döyüşü)
Rasulallah (s.a.a.s.) buyurdu: "Ya Əli, məni müşrik dəstəsinin həmləsindən müdafiə et!"(Uhud döyüşü)
#17
Abu Sufyan ordusu
-
- Murid
-
- 1 307 сообщений
Raid – Major
Отправлено 31 мая 2013 - 22:59
7.Moizə və tarixi hadisələrdə
Zəif xəbərlərin digər faydası da xətiblərin moizə və danışdıqları tarixi hadisələri zənginləşdirməkdir, hansı ki, sözü gedən moizə və hadisələr möminlər üçün ibrət və nəsihətdir. Əgər zəif hədislərin hamısını silib atsaq, moizələr əksər hallarda öz tə`sirini itirəcəkdir (bir növ tə`sirsiz quru söz yığınağına çevriləcək). Belə ki, bizdən öncə yaşayanların başına gələn hadisələr (avtobioqrafiyaları)bu hadisələrdın aldığımız ibrətlərin çoxu bizə zəif hədislər vasitəsilə gəlib çatmışdı.
Möizə və ibrətlər oxuyanın və yaxud qulaq asanın qəlbində çox böyük təsirlər qoyur, hansı ki, bu təsirlər onun imanında, əməllərində öz əksini tapır.
Bu rəvayətlərdən nə qadağa nə də ki, vacibat qəsd olunmur. Odur ki, bu hədislər zəif olmalarına baxmayaraq, əgər Əhli-Beytdən a.s. rəvayət olunduğu bildirilərsə yuxarıda sözü gedən təsirlərinə görə istifadə olunar.
Qeyd etmək lazımdır ki, əgər rəvayətin uydurma olduğu bilinsə onu nəql etmək doğru deyildir. Lakin nə qədər ki, rəvayət Əhli-Beytd a.s.-dan sadir olma imkanı dairəsindən xaric olmamışdır, onu nəql etmək, sitat olaraq gətirmək, (oxuyanlara, qulaq asanlara) təsirindən istifadə etmək caizdir.
Şeyx bu sözlərindən sonra çoxlu sayda nümunələr gətirmişdi ki, onları tərcümə etməyə lüzüm görmürəm. Yetər ki, minbər söhbətlərini yada salasınız, istər mövlud günlərində istərsə də tə`ziyə. Xüsusən də İmam Hüseyn a.s.-la bağlı söhbətləri və s. Həmçinin Əhli-Beyt a.s.-ın başına gələn müsibətlər, müxtəlif tarixi hadisələr. Bir sözlə ağıla güc vermək lazımdır.
- master_ier и qulam это нравится
فقال رسول الله(صلى الله عليه وآله وسلم): يا علي اكفني هذه الكتيبة
Rasulallah (s.a.a.s.) buyurdu: "Ya Əli, məni müşrik dəstəsinin həmləsindən müdafiə et!"(Uhud döyüşü)
Rasulallah (s.a.a.s.) buyurdu: "Ya Əli, məni müşrik dəstəsinin həmləsindən müdafiə et!"(Uhud döyüşü)
#18
Abu Sufyan ordusu
-
- Murid
-
- 1 307 сообщений
Raid – Major
Отправлено 31 мая 2013 - 23:18
Ümid edirəm ki, nöqsan dolu "müxtəsər tərcüməni" diqqətlə oxuduqda çox bağlı qapılar açılacaq, cavabsız suallar cavablanacaq, şübhələr yox olacaqdır. Risaləyə qarşı gücənmək istəyənlərin nəzərinə: Risalənin müəllifi anlamağımız üçün risaləni yazarkən mövzunu çox sadələşdirib. Mən də öz növbəmdə ixtisarlar etdim və sadə dildə çatdırmağa çalışdım ki, maraqlananlar üçün anlaşılan olsun.
- master_ier это нравится
فقال رسول الله(صلى الله عليه وآله وسلم): يا علي اكفني هذه الكتيبة
Rasulallah (s.a.a.s.) buyurdu: "Ya Əli, məni müşrik dəstəsinin həmləsindən müdafiə et!"(Uhud döyüşü)
Rasulallah (s.a.a.s.) buyurdu: "Ya Əli, məni müşrik dəstəsinin həmləsindən müdafiə et!"(Uhud döyüşü)
#19
Abu Sufyan ordusu
-
- Murid
-
- 1 307 сообщений
Raid – Major
Отправлено 01 июня 2013 - 00:18
Məsumlardan a.s. bizə gəlib çatan rəvayətləri rədd etmək caiz deyil
Zəif yolla olsa belə Əhli-beyt a.s-dan bizə varid olmuş rəvayətləri yararsız bilmək, onlara qarşı müxalif olmağa çür`ət etmək caiz deyildir. Çünki xəbər səhih olsa belə zənndən başqa bir şey deyil, Əhli-beyt a.s.-dan sadir olmama ehtimalı da vardır. Bizə zəif sənədlə gəlib çatmağına baxmayaraq isə, zəif xəbərin Onlardan a.s. sadir olma ehtimali var.
Mötəbər xəbərdə höcciyyət şərtləri cəm olduqda ona tabe olmaq düzgündür. Bir az əvvəl də gördük ki, bə`zi hallarda zəif xəbər də höccət ola bilir.
Allah Şeyx Abbas Qummiyə rəhmət eləsin! O, müəllifi olduğu "Mənazil əl-Axira val-Mətalib əl-Faxira"(səh 262) kitabında buyurmuşdu:
"O qövmə təəccüb edirəm ki, Əhli-beytin a.s. hədislərində yad, gəlmə ola-ola, Əhli-beytə qarşı çür`ət edir və eyni zamanda onların şiəsi olduqlarını iddia edirlər. XOŞLARINA GƏLƏN, ZÖVQLƏRİNƏ UYĞUN OLAN rəvayətləri onlara nisbət verir, anlamadıqları, başa düşmədiklərini onlardan rəvayət edirlər. Sanki bu qövm Onların (Əhli-beytin a.s.) ağasıdır, nökəri deyil.
Bu cür kəslərin sözlərindən Allaha pənah aparırıq. Bə`zi hədisləri öz ağıllarına və zövqlərinə uyğun təshih və inkar edirlər. Necə ki, belələri Allah məqamını uca etsin Əllamə əl-Məclisinin "Bihar"ına tə`liqlər etmişlər. Onlar bilmirlər ki, xəbər səhih olsa qullara höccətdir, çünki mö`təbər bir kəsin (siqanın) çatdırdığı xəbər höccətdir. Xəbər səhih olmasa belə onu rədd etmək olmaz, çünki Əhli-beytdən a.s. sadir olma ehtimalı var. Bununla Onların a.s. sözünü (fe`lini, təqririni) rədd etmiş oluruq."
Zəif yolla olsa belə Əhli-beyt a.s-dan bizə varid olmuş rəvayətləri yararsız bilmək, onlara qarşı müxalif olmağa çür`ət etmək caiz deyildir. Çünki xəbər səhih olsa belə zənndən başqa bir şey deyil, Əhli-beyt a.s.-dan sadir olmama ehtimalı da vardır. Bizə zəif sənədlə gəlib çatmağına baxmayaraq isə, zəif xəbərin Onlardan a.s. sadir olma ehtimali var.
Mötəbər xəbərdə höcciyyət şərtləri cəm olduqda ona tabe olmaq düzgündür. Bir az əvvəl də gördük ki, bə`zi hallarda zəif xəbər də höccət ola bilir.
Allah Şeyx Abbas Qummiyə rəhmət eləsin! O, müəllifi olduğu "Mənazil əl-Axira val-Mətalib əl-Faxira"(səh 262) kitabında buyurmuşdu:
"O qövmə təəccüb edirəm ki, Əhli-beytin a.s. hədislərində yad, gəlmə ola-ola, Əhli-beytə qarşı çür`ət edir və eyni zamanda onların şiəsi olduqlarını iddia edirlər. XOŞLARINA GƏLƏN, ZÖVQLƏRİNƏ UYĞUN OLAN rəvayətləri onlara nisbət verir, anlamadıqları, başa düşmədiklərini onlardan rəvayət edirlər. Sanki bu qövm Onların (Əhli-beytin a.s.) ağasıdır, nökəri deyil.
Bu cür kəslərin sözlərindən Allaha pənah aparırıq. Bə`zi hədisləri öz ağıllarına və zövqlərinə uyğun təshih və inkar edirlər. Necə ki, belələri Allah məqamını uca etsin Əllamə əl-Məclisinin "Bihar"ına tə`liqlər etmişlər. Onlar bilmirlər ki, xəbər səhih olsa qullara höccətdir, çünki mö`təbər bir kəsin (siqanın) çatdırdığı xəbər höccətdir. Xəbər səhih olmasa belə onu rədd etmək olmaz, çünki Əhli-beytdən a.s. sadir olma ehtimalı var. Bununla Onların a.s. sözünü (fe`lini, təqririni) rədd etmiş oluruq."
- master_ier это нравится
فقال رسول الله(صلى الله عليه وآله وسلم): يا علي اكفني هذه الكتيبة
Rasulallah (s.a.a.s.) buyurdu: "Ya Əli, məni müşrik dəstəsinin həmləsindən müdafiə et!"(Uhud döyüşü)
Rasulallah (s.a.a.s.) buyurdu: "Ya Əli, məni müşrik dəstəsinin həmləsindən müdafiə et!"(Uhud döyüşü)
#20
Abu Sufyan ordusu
-
- Murid
-
- 1 307 сообщений
Raid – Major
Отправлено 01 июня 2013 - 00:37
Sufyan b. əs-Seyt Əbu Əbdullah a.s.-dan bu cür sual etdiyini rəvayət edir:
Sənə fəda olum! Sənin yanından bizim yanımıza bir şəxs gəlib böyük işlərdən danışır ki, eşidəndə sinəmiz daralır, buna görə də onu yalançı hesab edirik.
İmam a.s. buyurdu:
Sizə məndən eşitdiyini söyləyir? Dedim: Bəli.
İmam a.s. buyurdu:
Sizə gecənin gündüz, gündüzün isə gecə olduğunu söyləyir? Dedim: Xeyr.
İmam a.s. buyurdu:
Onun söylədiklərini bizə aid edin. Onu yalançı hesab etsəniz, bizi də yalançı hesab etmiş olacaqsınız.
Sənə fəda olum! Sənin yanından bizim yanımıza bir şəxs gəlib böyük işlərdən danışır ki, eşidəndə sinəmiz daralır, buna görə də onu yalançı hesab edirik.
İmam a.s. buyurdu:
Sizə məndən eşitdiyini söyləyir? Dedim: Bəli.
İmam a.s. buyurdu:
Sizə gecənin gündüz, gündüzün isə gecə olduğunu söyləyir? Dedim: Xeyr.
İmam a.s. buyurdu:
Onun söylədiklərini bizə aid edin. Onu yalançı hesab etsəniz, bizi də yalançı hesab etmiş olacaqsınız.
- master_ier и qulam это нравится
فقال رسول الله(صلى الله عليه وآله وسلم): يا علي اكفني هذه الكتيبة
Rasulallah (s.a.a.s.) buyurdu: "Ya Əli, məni müşrik dəstəsinin həmləsindən müdafiə et!"(Uhud döyüşü)
Rasulallah (s.a.a.s.) buyurdu: "Ya Əli, məni müşrik dəstəsinin həmləsindən müdafiə et!"(Uhud döyüşü)
#21
Elmeddin
-
- Emir
-
- 1 687 сообщений
Muqaddam – Lieutenant Colonel
Отправлено 06 июня 2013 - 18:41
salam aleykum. Allah elmi ilə ümməti məlumatlandırmağa, müşküllərin həllini ortaya qoymağa çalışan alimlərimizdən razı olsun və dünyadan köçmüşlərinə rəhmət etsin. Abu Sufyan ordusu bu gözəl risaləni tərcümə etdiyin üçün sənə çox təşəkkür edirəm, həqiqətən faydalı bir mövzudur. səninlə söhbətimiz zamanı bu mövzuda bəzi suallarımın olduğunu bildirmişdim. inşaAllah mən onları qeyd edəcəyəm vaxtın olanda cavab verərsən.
2. bizdə olanları dəstəkləyən əhli-sünnə yolu ilə nəql olunmuş və onların öz əqidələrinə müxalif olan rəvayətlər necə zəif rəvayətlərin doğruluğuna qərinə ola bilər? bir halda ki:
1. "xarici qərinə" üçün müəyyən ölçü varmı? məsələn xarici qərinə sadəcə bizdə olanları dəstəkləyən əhli-sünnə yolu ilə nəql olunmuş və onların öz əqidələrinə müxalif olan rəvayətlərdirmi? yoxsa başqa nöqtələrdə varmı?Daxili və Xarici qərinələr
Qərinələr daxili və xarici olaraq iki növə bölünür:
Xarici qərinəyə nümunə olaraq bizdə olanları dəstəkləyən əhli-sünnə yolu ilə nəql olunmuş və onların öz əqidələrinə müxalif olan rəvayətləri göstərmək olar. Məsələn fərz edək ki, Xanım Zəhranın s.a. başına gətirilən müsibətlər bizdə zəif xəbərlərdə öz əksini tapmışdır. Eyni zamanda onların rəvayətlərində də bu məsələnin öz əksini tapması bu cür fərz olunmuş zəif rəvayətlərin doğu olduğuna sübutdur. Çünki onların əqidələrinin xilafına və onlara qarşı höccət olduğu halda bu cür xəbəri nəql etmələri bizdə olan zəif xəbərlər üçün çox güclü qərinədir.
2. bizdə olanları dəstəkləyən əhli-sünnə yolu ilə nəql olunmuş və onların öz əqidələrinə müxalif olan rəvayətlər necə zəif rəvayətlərin doğruluğuna qərinə ola bilər? bir halda ki:
bizə yetişməyən, bizim nəzərimizdə mövcud olmayan rəvayətlər, Allah c.c və Rəsulu s.a.a-in əmanətlərinə xəyanət edənlərin sözləri necə bir rəvayətin doğru olduğuna qərinə ola bilər?Müxaliflər rəvayətlərin onlara yetişdiyini iddia edirlər, həmin rəvayətlər isə bizə yetişməyib. Həmçinin (şəriət məsələlərində, hökmlərdə və s.) onlardan götürmək (öyrənmək), onlara və onların kitablarına müraciət etmək bizə qadağan olunmuşdur. Necə ki, əl-Kəşşi "Rical"ında (səh 383/hədis 4) öz sənədi ilə Əli b. Suveyd əs-Sabidən rəvayət etmişdir:
Əbul-Həsən a.s. zindanda olarkən mənə yazdığı məktubunda buyurmuşdu:
Ey Əli, o ki, qaldı dinini kimdən öyrənməyinə, şiələrimizdən başqa kimdənsə öyrənməyəsən. Əgər bu əmrə əməl etməsən bilki, dinini Alllaha, onun rəsulu və əmanətlərinə xəyanət etmiş xainlərdən öyrənmisən. Onlar Allahın kitabını təhrif etmiş, dəyişdirmişlər.Onlara qiyamət gününə qədər Allahın, onun rəsulunun, mələklərin, babalarımın, mənim və şiələrimin lə`nəti olsun!....
#22
Abu Sufyan ordusu
-
- Murid
-
- 1 307 сообщений
Raid – Major
Отправлено 08 июня 2013 - 13:14
Allahın izni ilə risaləni tamamlamağa bir şey qalmamışdır. Fikir dağınıqlığı yaranmaması üçün inşaallah risalənin "tərcümə"sini tamamladıqdan sonra suallara qayıdarıq. Lakin qısaca demək istərdim ki, diqqətlə oxusan ümumilikdə hər iki sualın cavabı mövzuda, elə həmin sitatlarda öz əksini tapmışdır. Ola bilsin ki, mənim "tərcümə"mdəki nöqsan cavabları görməkdə maniə yaratmışdır.
Əbu Ubeydə əl-Hiza Əbu Cəfər a.s.-ın bu cür buyurduğunu rəvayət etmişdir:
Allaha and olsun ki, əshabımdan mənə ən sevimli olanı Allahdan daha çox qorxan, daha yaxşı anlayan və hədislərimizi sirr olaraq saxlayandır.
Onlardan ən pisi və zəhləm gedəni isə bizə nisbət verilən və bizdən rəvayət olunan hədisi eşidəndə onu anlamayan, qəlbi qəbul etməyən, zəhləsi gedən, inkar edən, inanmayan, inananları təkfir edəndir. O bilmir ki, ola bilsin ki, sözü gedən hədis bizdən xaric olmuşdur. Bu cür etməklə o, bizim vilayətimizdən xaric olmuş olur.
Əbu Ubeydə əl-Hiza Əbu Cəfər a.s.-ın bu cür buyurduğunu rəvayət etmişdir:
Allaha and olsun ki, əshabımdan mənə ən sevimli olanı Allahdan daha çox qorxan, daha yaxşı anlayan və hədislərimizi sirr olaraq saxlayandır.
Onlardan ən pisi və zəhləm gedəni isə bizə nisbət verilən və bizdən rəvayət olunan hədisi eşidəndə onu anlamayan, qəlbi qəbul etməyən, zəhləsi gedən, inkar edən, inanmayan, inananları təkfir edəndir. O bilmir ki, ola bilsin ki, sözü gedən hədis bizdən xaric olmuşdur. Bu cür etməklə o, bizim vilayətimizdən xaric olmuş olur.
- master_ier и qulam это нравится
فقال رسول الله(صلى الله عليه وآله وسلم): يا علي اكفني هذه الكتيبة
Rasulallah (s.a.a.s.) buyurdu: "Ya Əli, məni müşrik dəstəsinin həmləsindən müdafiə et!"(Uhud döyüşü)
Rasulallah (s.a.a.s.) buyurdu: "Ya Əli, məni müşrik dəstəsinin həmləsindən müdafiə et!"(Uhud döyüşü)
#23
Abu Sufyan ordusu
-
- Murid
-
- 1 307 сообщений
Raid – Major
Отправлено 08 июня 2013 - 13:32
Əbu Yəqub b. İshaq b. Abdullah Əbu Əbdullah a.s.-ın bu cür buyurduğunu rəvayət etmişdir:
Allah Təbərakə va Taalə öz kitabında iki ayə ilə qullarına məhdudiyyət qoymuşdur: "Bir şeyi tam bilməyənə qədər danışmasınlar (deməsinlər) və bilmədikləri şeyə etiraz etməsinlər. Həqiqətən Allah Təbərakə va Taalə buyurmuşdu:
Məgər Allaha dair yalnız haqqı demək barədə kitabda onlardan əhd alınmamışdımı?! (Əraf-169)
Xeyr! Onlar elmini qavraya bilmədikləri və hələ yozumu onlara gəlməmiş bir şeyi yalan hesab etdilər. (Yunus-39)
Allah Təbərakə va Taalə öz kitabında iki ayə ilə qullarına məhdudiyyət qoymuşdur: "Bir şeyi tam bilməyənə qədər danışmasınlar (deməsinlər) və bilmədikləri şeyə etiraz etməsinlər. Həqiqətən Allah Təbərakə va Taalə buyurmuşdu:
Məgər Allaha dair yalnız haqqı demək barədə kitabda onlardan əhd alınmamışdımı?! (Əraf-169)
Xeyr! Onlar elmini qavraya bilmədikləri və hələ yozumu onlara gəlməmiş bir şeyi yalan hesab etdilər. (Yunus-39)
- master_ier это нравится
فقال رسول الله(صلى الله عليه وآله وسلم): يا علي اكفني هذه الكتيبة
Rasulallah (s.a.a.s.) buyurdu: "Ya Əli, məni müşrik dəstəsinin həmləsindən müdafiə et!"(Uhud döyüşü)
Rasulallah (s.a.a.s.) buyurdu: "Ya Əli, məni müşrik dəstəsinin həmləsindən müdafiə et!"(Uhud döyüşü)
#24
Elmeddin
-
- Emir
-
- 1 687 сообщений
Muqaddam – Lieutenant Colonel
Отправлено 08 июня 2013 - 18:33
razıyam, məncədə mövzu dağılmamağı üçün belə bir üsul daha düzgün olar, mövzunu tamamladıqdan sonra suallara keçərik. ancaq bunları əvvəlcədən yazmağımda məqsəd işimlə əlaqədar vaxt məhdudiyyətimin olmasıdır.Allahın izni ilə risaləni tamamlamağa bir şey qalmamışdır. Fikir dağınıqlığı yaranmaması üçün inşaallah risalənin "tərcümə"sini tamamladıqdan sonra suallara qayıdarıq. Lakin qısaca demək istərdim ki, diqqətlə oxusan ümumilikdə hər iki sualın cavabı mövzuda, elə həmin sitatlarda öz əksini tapmışdır.
#25
Abu Sufyan ordusu
-
- Murid
-
- 1 307 сообщений
Raid – Major
Отправлено 12 июня 2013 - 00:52
Əli əs-Sənani Əbul-Həsən a.s.-ın məktubunda bu cür buyurduğunu rəvayət etmişdir:
"Əgər xilafını belə bilsən, bizdən sənə çatan yaxud bizə nisbət verilən sözə "Batildir" deyə etiraz etmə! Çünki həqiqətən sən nə üçün dediyimizi bilmirsən."
Əbu Bəsir Əbu Cəfər yaxud Əbu Əbdullah a.s.-ın bu cür buyurduğunu rəvayət edir:
"Sizə gətirilən hədisi təkzib etməyin, nə bilirsiniz bəlkə də həmin hədis həqiqətdir və siz bu cür etməklə Allahı ərşində təkzib etmiş olursunuz."
"Əgər xilafını belə bilsən, bizdən sənə çatan yaxud bizə nisbət verilən sözə "Batildir" deyə etiraz etmə! Çünki həqiqətən sən nə üçün dediyimizi bilmirsən."
Əbu Bəsir Əbu Cəfər yaxud Əbu Əbdullah a.s.-ın bu cür buyurduğunu rəvayət edir:
"Sizə gətirilən hədisi təkzib etməyin, nə bilirsiniz bəlkə də həmin hədis həqiqətdir və siz bu cür etməklə Allahı ərşində təkzib etmiş olursunuz."
- master_ier и qulam это нравится
فقال رسول الله(صلى الله عليه وآله وسلم): يا علي اكفني هذه الكتيبة
Rasulallah (s.a.a.s.) buyurdu: "Ya Əli, məni müşrik dəstəsinin həmləsindən müdafiə et!"(Uhud döyüşü)
Rasulallah (s.a.a.s.) buyurdu: "Ya Əli, məni müşrik dəstəsinin həmləsindən müdafiə et!"(Uhud döyüşü)
#26
Abu Sufyan ordusu
-
- Murid
-
- 1 307 сообщений
Raid – Major
Отправлено 12 июня 2013 - 01:08
Fazil əd-Dərbəndi r.a. "Əsrar əş-Şəhadə" 1-690 kitabında bu cür söyləmişdi:
"....Hətta qərinəsiz vahid xəbərə əməl etməyən İbn İdrisin kitabında (bu cür yazılmışdı): "Hədisin Məsum İmamlardan (a.s.) sadir olma ehtimalı belə hədisi rədd və inkar etmə qapısını bağlamağa kifayətdir. Ehtimal ola-ola bunu etməyə can atan pak İmamların (a.s.) vilayətindən xaric olmuşdur"
"....Hətta qərinəsiz vahid xəbərə əməl etməyən İbn İdrisin kitabında (bu cür yazılmışdı): "Hədisin Məsum İmamlardan (a.s.) sadir olma ehtimalı belə hədisi rədd və inkar etmə qapısını bağlamağa kifayətdir. Ehtimal ola-ola bunu etməyə can atan pak İmamların (a.s.) vilayətindən xaric olmuşdur"
- master_ier это нравится
فقال رسول الله(صلى الله عليه وآله وسلم): يا علي اكفني هذه الكتيبة
Rasulallah (s.a.a.s.) buyurdu: "Ya Əli, məni müşrik dəstəsinin həmləsindən müdafiə et!"(Uhud döyüşü)
Rasulallah (s.a.a.s.) buyurdu: "Ya Əli, məni müşrik dəstəsinin həmləsindən müdafiə et!"(Uhud döyüşü)
#27
Abu Sufyan ordusu
-
- Murid
-
- 1 307 сообщений
Raid – Major
Отправлено 12 июня 2013 - 01:29
Bəhsin nəticəsi
Həqiqətən zəif xəbərin öz yeri və faydaları vardır, hansı ki, möminin ona ehtiyyacı var. Lakin bu o demək deyil ki, harda gəldi zəif xəbərdən yapışmaq düzgündür. Sənəd etibarilə mötəbər olan xəbər daha faydalı və daha çox hörmətə layiqdir. Lakin eləcə də sənədi səhih olan hər xəbəri zəiflədən səbəbləri mülahizə etmədən ondan yapışmaq caiz deyil.
Həqiqətən bəzi kəslər ki, zəif hədisləri silib atmaq istəyirlər, Əhli-Beytin a.s. hədislərinə qarşı cinayətə addım atırlar və bu əməlləri ilə yuxarıda sadalanan bütün faydaları itirməyimizi istəyirlər.
- master_ier и qulam это нравится
فقال رسول الله(صلى الله عليه وآله وسلم): يا علي اكفني هذه الكتيبة
Rasulallah (s.a.a.s.) buyurdu: "Ya Əli, məni müşrik dəstəsinin həmləsindən müdafiə et!"(Uhud döyüşü)
Rasulallah (s.a.a.s.) buyurdu: "Ya Əli, məni müşrik dəstəsinin həmləsindən müdafiə et!"(Uhud döyüşü)
#28
Abu Sufyan ordusu
-
- Murid
-
- 1 307 сообщений
Raid – Major
Отправлено 12 июня 2013 - 23:05
1. "xarici qərinə" üçün müəyyən ölçü varmı? məsələn xarici qərinə sadəcə bizdə olanları dəstəkləyən əhli-sünnə yolu ilə nəql olunmuş və onların öz əqidələrinə müxalif olan rəvayətlərdirmi? yoxsa başqa nöqtələrdə varmı?
Ilk öncə qərinənin mə`nasına toxunmaq istərdim: Qərinə - tələb olunana işarə edən, açıq-aydın olmadan iradə olunmuşa dəlalət edəndir. ("Mucəm Əlfaz əl-Fiqh əl-Cəfəri" səh 333)
Mə`nasından da aydın olduğu kimi qərinə geniş anlayışdır. Yuxarıda qərinəyə bir neçə nümunələr gətirilmişdir. Bu bir ictihad mövzusudur ki, bir fəqihə görə höccət olan qərinə digəri üçün olmaya da bilər. Qərinə mövzusu bizim tam anlaya biləcəyimiz bir şey deyil, maraqlananlar isə ilk növbədə təhsil almalı sonra isə aidiyyatı olan kitablara-"Üsul" kitablarına müraciət etməlidir. Mənim naqis tərcümələrim isə zəruri təhsili olmayanlar üçün anlaşılmaz və çaşdırıcı ola bilər. "Üsul" kitablarını tərcümə etmək yox, oxuyub, anlamaq, mələkə etmək bir sözlə yaşamaq lazımdır desəm yanılmaram.
Zehnlərə yaxınlıq məqsədi ilə bəzi kitablara nəzər saldıqdan sonra və inetdə bir məqalədə rast gəldiyim "qərinə siyahısı"ndən bə`zilərini bölüşmək istərdim:
1. Qərinə əqli dəlillərə mütabiq (uyğun) olmalıdır
2. Qurana mütabiq olmalıdır
3. Mütəvatir hədislərə (sünnətə) mütabiq olmalıdır
4. Müsəlmanların icma etdiklərinə mütabiq olmalıdır
5. Şiənin icma etdiklərinə mütabiq olmalıdır
6. Ürfdə rast gəlinməlidir
7. Ravi siqa (güvənilən) olmalıdır
8. Hədis icma ilə qəbul olunmuş "Əsl"lərdə ("Əsl" kitablarında) və yaxud siqaların kitablarında mövcud olmalıdır
9. 4 hədis kitablarından birində mövcud olmalıdır
10. "İcma Əshabı"ndan birinin kitabında mövcud olmalıdır
11. Bir çox mötəbər kitablarda təkrar olaraq keçməlidir
..................................................
Asanlıqla görmək olur ki, yuxarıda sadalanan bə`zi qərinələr hədisin məzmunu, digərləri isə sənədi ilə əlaqəlidir. Onları görmək, anlamaq, tətbiq etməkdə isə bə`əzən müctəhidlər belə çətinlik çəkirlər.
Onların bə`ziləri çoxdan itib getmişdir və bu itki də əldə olan mə`lumatlara əsasən 7-ci əsrdən etibarən hədislərin höccət və ya qeyri höccət olmasını ayırd etmək üçün Şiə alimlərinin yeni hədis bölgüsünə (səhih, müvəssəq, (qəvi), həsən və zəif ) keçmə səbəblərindən biri olmuşdur.
- master_ier это нравится
فقال رسول الله(صلى الله عليه وآله وسلم): يا علي اكفني هذه الكتيبة
Rasulallah (s.a.a.s.) buyurdu: "Ya Əli, məni müşrik dəstəsinin həmləsindən müdafiə et!"(Uhud döyüşü)
Rasulallah (s.a.a.s.) buyurdu: "Ya Əli, məni müşrik dəstəsinin həmləsindən müdafiə et!"(Uhud döyüşü)
#29
Abu Sufyan ordusu
-
- Murid
-
- 1 307 сообщений
Raid – Major
Отправлено 13 июня 2013 - 00:02
Burada Şeyx Tusinin (r.a) "əl-İstibsar" kitabınının müqəddiməsini də xatırlatmaq yerinə düşərdi. Şeyx 3-cü səhifədən etibarən qərinələr barədə söz açır və yuxarıda sadalanan ilk 5 qərinəyə toxunur. İnşaallah müxtəsər tərcümə etmək istərdim. Çünki sözü gedən müqəddimədə Şeyx Tusi (r.a.) Əbu Zeyd kimilərin "mız"larına və mütəqəddimin (ən azından özünün) hədisə yanaşma üsüluna toxunmuşdu.
واعلم إن الاخبار على ضربين: متواتر وغير متواتر، فالمتواتر منها ما أوجب العلم فما هذا سبيله يجب العمل به من غير توقع شئ ينضاف إليه ولا أمر يقوى به ولا يرجح به على غيره، وما يجري هذا المجرى لا يقع فيه التعارض ولا التضاد في اخبار النبي صلى الله عليه وآله والأئمة عليهم السلام
Bilki, xəbərlər 2 cürdür: mütəvatir və qeyri-mütəvatir. Mütəvatirdən elm hasil olur və bü cür olduğu üçün ona əməl etmək vacibdir. Bu zaman heç bir əlavə güvvətləndiriciyə, üstünlük gətirənə lüzum yoxdur. Peyğəmbər (s.a.a.s.) və İmamlardan (a.s.) nəql olunmuş bu cür xəbərlərdə təarüz (qarşı-qarşıya durma) və təzadd (ziddiyyət) olmaz.
الاستبصار - الشيخ الطوسي - ج ١ - الصفحة ٣
واعلم إن الاخبار على ضربين: متواتر وغير متواتر، فالمتواتر منها ما أوجب العلم فما هذا سبيله يجب العمل به من غير توقع شئ ينضاف إليه ولا أمر يقوى به ولا يرجح به على غيره، وما يجري هذا المجرى لا يقع فيه التعارض ولا التضاد في اخبار النبي صلى الله عليه وآله والأئمة عليهم السلام
Bilki, xəbərlər 2 cürdür: mütəvatir və qeyri-mütəvatir. Mütəvatirdən elm hasil olur və bü cür olduğu üçün ona əməl etmək vacibdir. Bu zaman heç bir əlavə güvvətləndiriciyə, üstünlük gətirənə lüzum yoxdur. Peyğəmbər (s.a.a.s.) və İmamlardan (a.s.) nəql olunmuş bu cür xəbərlərdə təarüz (qarşı-qarşıya durma) və təzadd (ziddiyyət) olmaz.
الاستبصار - الشيخ الطوسي - ج ١ - الصفحة ٣
- qulam это нравится
فقال رسول الله(صلى الله عليه وآله وسلم): يا علي اكفني هذه الكتيبة
Rasulallah (s.a.a.s.) buyurdu: "Ya Əli, məni müşrik dəstəsinin həmləsindən müdafiə et!"(Uhud döyüşü)
Rasulallah (s.a.a.s.) buyurdu: "Ya Əli, məni müşrik dəstəsinin həmləsindən müdafiə et!"(Uhud döyüşü)
#30
Abu Sufyan ordusu
-
- Murid
-
- 1 307 сообщений
Raid – Major
Отправлено 13 июня 2013 - 00:32
وما ليس بمتواتر على ضربين فضرب منه يوجب العلم أيضا، وهو كل خبر تقترن إليه قرينة توجب العلم، وما يجري هذا المجرى يجب أيضا العمل به، وهو لاحق بالقسم الأول، والقرائن أشياء كثيرة منها أن تكون مطابقة لأدلة العقل ومقتضاه، ومنها أن تكون مطابقة لظاهر القرآن
Mütəvatir olmayan xəbərlər 2 qrupdur: Birinci qrup xəbərlərdən də həmçinin (mütəvatirdə olduğu kimi) elm hasil olur, bu cür xəbərlərdə elm hasil edən qərinələr vardır və onlara əməl etmək vacibdir, bu baxımdan birinci qrupla (mütəvatir xəbərlərlə) birdirlər. Qərinələr çoxlu saydadırlar. Bu qərinələrdən biri ağıla mütabiq (uyğun) olanıdır, həmçinin Quranın zahiri ilə mütabiq olanıdır.
Növbəti 3 qərinəyə toxunduqdan sonra Şeyx buyurur:
فان جميع هذه القرائن تخرج الخبر من حيز الآحاد وتدخله في باب المعلوم وتوجب العمل به
Bütün bu qərinələr xəbəri (hədisi) ahad (vahid xəbərlər) sırasından xaric edərək "məlum" sırasına daxil edir və ona əməl etməyi vacib edir.
وأما القسم الآخر فهو كل خبر لا يكون متواترا ويتعرى من واحد من هذه القرائن فان ذلك خبر واحد ويجوز العمل به على شروط فإذا كان الخبر لا يعارضه خبر آخر فان ذلك يجب العمل به لأنه من الباب الذي عليه الاجماع في النقل إلا أن تعرف فتاواهم بخلافه فيترك لأجلها العمل به وإن كان هناك ما يعارضه فينبغي ان ينظر في المتعارضين فيعمل على اعدل الرواة في الطريقين، وإن كانا سواء في العدالة عمل على أكثر الرواة عددا
Başqa bir qrup xəbər isə mütəvatir olmayan və sadalanan qərinələrə sahib olmayandır. Bu vahid xəbərdir. Ona müəyyən şərtlər daxilində əməl etmək caizdir. Əgər bir vahid xəbərə qarşı digəri olmasa ona əməl etmək olar, çünki, onu nəql etməkdə icma vardır. Lakin əgər bu xəbərin xilafına (icma edənlərdən) fətva olsa ona əməl etmə tərk olunmalıdır.
Əgər xəbərə qarşı digəri olsa o zaman "mütəarizeyn" (qarşı-qarşıya olan iki xəbər) kimi nəzərdən keçirilməlidir. Hansının raviləri daha adildirsə ona da əməl olunar. Yox əgər ədalətdə eyni olsalar, daha çox ravi yolu ilə rəvayət olunana əməl olunmalıdır.
Mütəvatir olmayan xəbərlər 2 qrupdur: Birinci qrup xəbərlərdən də həmçinin (mütəvatirdə olduğu kimi) elm hasil olur, bu cür xəbərlərdə elm hasil edən qərinələr vardır və onlara əməl etmək vacibdir, bu baxımdan birinci qrupla (mütəvatir xəbərlərlə) birdirlər. Qərinələr çoxlu saydadırlar. Bu qərinələrdən biri ağıla mütabiq (uyğun) olanıdır, həmçinin Quranın zahiri ilə mütabiq olanıdır.
Növbəti 3 qərinəyə toxunduqdan sonra Şeyx buyurur:
فان جميع هذه القرائن تخرج الخبر من حيز الآحاد وتدخله في باب المعلوم وتوجب العمل به
Bütün bu qərinələr xəbəri (hədisi) ahad (vahid xəbərlər) sırasından xaric edərək "məlum" sırasına daxil edir və ona əməl etməyi vacib edir.
وأما القسم الآخر فهو كل خبر لا يكون متواترا ويتعرى من واحد من هذه القرائن فان ذلك خبر واحد ويجوز العمل به على شروط فإذا كان الخبر لا يعارضه خبر آخر فان ذلك يجب العمل به لأنه من الباب الذي عليه الاجماع في النقل إلا أن تعرف فتاواهم بخلافه فيترك لأجلها العمل به وإن كان هناك ما يعارضه فينبغي ان ينظر في المتعارضين فيعمل على اعدل الرواة في الطريقين، وإن كانا سواء في العدالة عمل على أكثر الرواة عددا
Başqa bir qrup xəbər isə mütəvatir olmayan və sadalanan qərinələrə sahib olmayandır. Bu vahid xəbərdir. Ona müəyyən şərtlər daxilində əməl etmək caizdir. Əgər bir vahid xəbərə qarşı digəri olmasa ona əməl etmək olar, çünki, onu nəql etməkdə icma vardır. Lakin əgər bu xəbərin xilafına (icma edənlərdən) fətva olsa ona əməl etmə tərk olunmalıdır.
Əgər xəbərə qarşı digəri olsa o zaman "mütəarizeyn" (qarşı-qarşıya olan iki xəbər) kimi nəzərdən keçirilməlidir. Hansının raviləri daha adildirsə ona da əməl olunar. Yox əgər ədalətdə eyni olsalar, daha çox ravi yolu ilə rəvayət olunana əməl olunmalıdır.
- master_ier и qulam это нравится
فقال رسول الله(صلى الله عليه وآله وسلم): يا علي اكفني هذه الكتيبة
Rasulallah (s.a.a.s.) buyurdu: "Ya Əli, məni müşrik dəstəsinin həmləsindən müdafiə et!"(Uhud döyüşü)
Rasulallah (s.a.a.s.) buyurdu: "Ya Əli, məni müşrik dəstəsinin həmləsindən müdafiə et!"(Uhud döyüşü)
Количество пользователей, читающих эту тему: 3
0 пользователей, 3 гостей, 0 скрытых пользователей
