3. kitabın məzmunu: bura qədər müəllif və kitabı haqqında məlumat verdik. müəllif güvənilir, fəzilət sahibi böyük bir alimdir. o belə bir kitabı yazıb və kitabını hədis tələbələrinə (Abdullah b. Cəfər əl-Himyəri və İbrahim b. Haşim əl-Qummi), tələblər öz tələbələrinə.... və onlarda Şeyx Səduq, Şeyx Tusi və Nəcaşiyə oxuyublar. bəs kitabın özü hanı? başda da dediyimiz kimi kitab itib, yanıb və ya başqa hər hansı bir səbəbdən yox olub. ancaq kitabın məzmununu Şeyx Səduq r.a "Uyunu əxbar ər-Rıza a.s" kitabında nəql edib. və məzmun belədir:
الريان بن الصلت قال حضر الرضا ( ع ) مجلسالمأمون بمرو و قد اجتمع في مجلسه جماعة من علماء أهل العراق و خراسان فقالالمأمون أخبروني عن معنى هذه الآية ثُمَّ أَوْرَثْنَا الْكِتابَ الَّذِينَاصْطَفَيْنا مِنْ عِبادِنا فقالت العلماء أراد الله عز و جل بذلك الأمة كلها فقالالمأمون ما تقول يا أبا الحسن فقال الرضا ( ع ) لا أقول كما قالوا و لكني أقول أرادالله عز و جل بذلك العترة الطاهرة فقال المأمون و كيف عنى العترة من دون الأمةفقال له الرضا ( ع ) إنه لو أراد الأمة لكانت أجمعها في الجنة لقول الله عز و جل فَمِنْهُمْ ظالِمٌ لِنَفْسِهِ وَ مِنْهُمْ مُقْتَصِدٌ وَ مِنْهُمْ سابِقٌبِالْخَيْراتِ بِإِذْنِ اللَّهِ ذلِكَ هُوَ الْفَضْلُ الْكَبِيرُ ثم جمعهم كلهم في الجنة فقال عز و جل جَنَّاتُ عَدْنٍ يَدْخُلُونَها يُحَلَّوْنَ فِيها مِنْ أَساوِرَ مِنْ ذَهَبٍ الآية فصارت الوراثة للعترة الطاهرة لا لغيرهم فقال المأمونمن العترة الطاهرة فقال الرضا ( ع ) الذين وصفهم الله في كتابه فقال عز و جل إِنَّما يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَ يُطَهِّرَكُمْتَطْهِيراً و هم الذين قال رسول الله ( ص ) إني مخلف فيكم الثقلين كتاب الله و عترتيأهل بيتي ألا و إنهما لن يفترقا حتى يردا علي الحوض فانظروا كيف تخلفون فيهما أيهاالناس لا تعلموهم فإنهم أعلم منكم قالت العلماء أخبرنا يا أبا الحسن عن العترة أهم الآل أم غير الآل فقال الرضا ( ع ) هم الآل فقالت العلماء فهذا رسول الله ( ص ) يؤثرعنه أنه قال أمتي آلي و هؤلاء أصحابه يقولون بالخبر المستفاض الذي لا يمكن دفعه آلمحمد أمته فقال أبو الحسن ( ع ) أخبروني فهل تحرم الصدقة على الآل فقالوا نعم قال فتحرم على الأمة قالوا لا قال هذا فرق بين الآل والأمة ويحكم أين يذهب بكم أ ضربتم عن الذكر صفحا أم أنتم قوم مسرفون أ ما علمتمأنه وقعت الوراثة و الطهارة على المصطفين المهتدين دون سائرهم قالوا و من أين ياأبا الحسن فقال من قول الله عز و جل وَ لَقَدْ أَرْسَلْنا نُوحاً وَ إِبْراهِيمَوَ جَعَلْنا فِي ذُرِّيَّتِهِمَا النُّبُوَّةَ وَ الْكِتابَ فَمِنْهُمْ مُهْتَدٍوَ كَثِيرٌ مِنْهُمْ فاسِقُونَ فصارت وراثة النبوة و الكتاب للمهتدين دون الفاسقينأ ما علمتم أن نوحا حين سأل ربه عز و جل فَقالَ رَبِّ إِنَّ ابْنِي مِنْ أَهْلِي وَ إِنَّ وَعْدَكَ الْحَقُّ وَ أَنْتَ أَحْكَمُ الْحاكِمِينَ و ذلك أن الله عز و جل وعده أن ينجيه و أهله فقال ربه عز و جل يا نُوحُ إِنَّهُ عَمَلٌ غَيْرُ صالِحٍفَلا تَسْئَلْنِ ما لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ إِنِّي أَعِظُكَ أَنْ تَكُونَ مِنَ الْجاهِلِينَ
فقال المأمون هل فضل الله العترة على سائر الناس فقال أبو الحسن إنالله عز و جل أبان فضل العترة على سائر الناس في محكم كتابه فقال له المأمون و أينذلك من كتاب الله فقال له الرضا ( ع ) في قول الله عز و جل إِنَّ اللَّهَ اصْطَفىآدَمَ وَ نُوحاً وَ آلَ إِبْراهِيمَ وَ آلَ عِمْرانَ عَلَى الْعالَمِينَذُرِّيَّةً بَعْضُها مِنْ بَعْضٍ وَ اللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ و قال عز و جل فيموضع آخر أَمْ يَحْسُدُونَ النَّاسَ عَلى ما آتاهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ فَقَدْ آتَيْنا آلَ إِبْراهِيمَ الْكِتابَ وَ الْحِكْمَةَ وَ آتَيْناهُمْ مُلْكاًعَظِيماً ثم رد المخاطبة في أثر هذه إلى سائر المؤمنين فقال يا أَيُّهَا الَّذِينَآمَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ وَ أَطِيعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ يعني الذي قرنهم بالكتاب و الحكمة و حسدوا عليهما فقوله عز و جل
أَمْ يَحْسُدُونَ النَّاسَ عَلى ماآتاهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ فَقَدْ آتَيْنا آلَ إِبْراهِيمَ الْكِتابَ وَالْحِكْمَةَ وَ آتَيْناهُمْ مُلْكاً عَظِيماً يعني الطاعة للمصطفين الطاهرينفالملك هاهنا هو الطاعة لهم فقالت العلماء فأخبرنا هل فسر الله عز و جل الاصطفاءفي الكتاب فقال الرضا ( ع ) فسر الاصطفاء في الظاهر سوى الباطن في اثني عشر موطنا وموضعا فأول ذلك قوله عز و جل وَ أَنْذِرْ عَشِيرَتَكَ الْأَقْرَبِينَ و رهطكالمخلصين هكذا في قراءة أبي بن كعب و هي ثابتة في مصحف عبد الله بن مسعود و هذهمنزلة رفيعة و فضل عظيم و شرف عال حين عنى الله عز و جل بذلك الآل فذكره لرسولالله ( ص ) فهذه واحدة و الآية الثانية في الاصطفاء قوله عز و جل إِنَّما يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَ يُطَهِّرَكُمْتَطْهِيراً و هذا الفضل الذي لا يجهله أحد إلا معاند ضال لأنه فضل بعد طهارة تنتظرفهذه الثانية و أما الثالثة فحين ميز الله الطاهرين من خلقه فأمر نبيه بالمباهلةبهم في آية الابتهال فقال عز و جل يا محمد فَمَنْ حَاجَّكَ فِيهِ مِنْ بَعْدِ ما جاءَكَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعالَوْا نَدْعُ أَبْناءَنا وَ أَبْناءَكُمْ وَ نِساءَناوَ نِساءَكُمْ وَ أَنْفُسَنا وَ أَنْفُسَكُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْلَعْنَتَ اللَّهِ عَلَى الْكاذِبِينَ فبرز النبي ( ص ) عليا و الحسن و الحسين و فاطمةص و قرن أنفسهم
بنفسه فهل تدرون ما معنى قوله وَأَنْفُسَنا وَ أَنْفُسَكُمْ قالت العلماء عنى به نفسه فقال أبو الحسن ( ع ) لقد غلطتمإنما عنى بها علي بن أبي طالب ( ع ) و مما يدل على ذلك قول النبي ( ص ) حين قال لينتهينبنو وليعة أو لأبعثن إليهم رجلا كنفسي يعني علي بن أبي طالب ( ع ) و عنى بالأبناءالحسن و الحسين ( ع ) و عنى بالنساء فاطمة ( ع ) فهذه خصوصية لا يتقدمهم فيها أحد و فضل لايلحقهم فيه بشر و شرف لا يسبقهم إليه خلق إذ جعل نفس علي ( ع ) كنفسه فهذه الثالثة وأما الرابعة فإخراجه ( ص ) الناس من مسجده ما خلا العترة حتى تكلم الناس في ذلك و تكلمالعباس فقال يا رسول الله تركت عليا و أخرجتنا فقال رسول الله ( ص ) ما أنا تركته وأخرجتكم و لكن الله عز و جل تركه و أخرجكم و في هذا تبيان قوله ( ص ) لعلي ( ع ) أنت منيبمنزلة هارون من موسى قالت العلماء و أين هذا من القرآن قال أبو الحسن أوجدكم فيذلك قرآنا و أقرأه عليكم قالوا هات قال قول الله عز و جل وَ أَوْحَيْنا إِلى مُوسىوَ أَخِيهِ أَنْ تَبَوَّءا لِقَوْمِكُما بِمِصْرَ بُيُوتاً وَ اجْعَلُوابُيُوتَكُمْ قِبْلَةً ففي هذه الآية منزلة هارون من موسى و فيها أيضا منزلة علي ( ع ) من رسول الله ( ص ) و مع هذا دليل واضح في قول رسول الله ( ص ) حين قال ألا إن هذا المسجدلا يحل لجنب إلا لمحمد ( ص ) و آله قالت العلماء يا أبا الحسن هذا الشرح و هذا البيانلا يوجد
إلا عندكم معاشر أهل بيت رسول الله صفقال و من ينكر لنا ذلك و رسول الله يقول أنا مدينة العلم و علي بابها فمن أرادالمدينة فليأتها من بابها ففيما أوضحنا و شرحنا من الفضل و الشرف و التقدمة والاصطفاء و الطهارة ما لا ينكره إلا معاندو الله عز و جل و الحمد على ذلك فهذهالرابعة و الآية الخامسة قول الله عز و جل وَ آتِ ذَا الْقُرْبى حَقَّهُ خصوصيةخصهم الله العزيز الجبار بها و اصطفاهم على الأمة فلما نزلت هذه الآية على رسولالله ( ص ) قال ادعوا إلي فاطمة فدعيت له فقال يا فاطمة قالت لبيك يا رسول الله فقالهذه فدك مما هي لم يوجف عليه بالخيل و لا ركاب و هي لي خاصة دون المسلمين و قدجعلتها لك لما أمرني الله تعالى به فخذيها لك و لولدك فهذه الخامسة و الآيةالسادسة قول الله عز و جل قُلْ لا أَسْئَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْراً إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبى و هذه خصوصية للنبي ( ص ) إلى يوم القيامة و خصوصية للآلدون غيرهم و ذلك أن الله عز و جل حكى في ذكر نوح في كتابه يا قَوْمِ لا أَسْئَلُكُمْ عَلَيْهِ مالًا إِنْ أَجرِيَ إِلَّا عَلَى اللَّهِ وَ ما أَنَابِطارِدِ الَّذِينَ آمَنُوا إِنَّهُمْ مُلاقُوا رَبِّهِمْ وَ لكِنِّي أَراكُمْقَوْماً تَجْهَلُونَ
و حكى عز و جل عن هود أنه قال يا قَوْمِ لا أَسْئَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْراً إِنْ أَجْرِيَ إِلَّا عَلَى الَّذِي فَطَرَنِي أَ فَلا تَعْقِلُونَ و قال عز و جل لنبيه محمد ( ص ) قُلْ يا محمد لا أَسْئَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْراً إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبى و لم يفرض الله تعالى مودتهم إلا و قد علم أنهم لايرتدون عن الدين أبدا و لا يرجعون إلى ضلال أبدا و أخرى أن يكون الرجل وادا للرجلفيكون بعض أهل بيته عدوا له فلا يسلم له قلب الرجل فأحب الله عز و جل أن لا يكونفي قلب رسول الله ( ص ) على المؤمنين شيء ففرض عليهم الله مودة ذوي القربى فمن أخذبها و أحب رسول الله ( ص ) و أحب أهل بيته لم يستطع رسول الله ( ص ) أن يبغضه و من تركها ولم يأخذ بها و أبغض أهل بيته فعلى رسول الله ( ص ) أن يبغضه لأنه قد ترك فريضة منفرائض الله عز و جل فأي فضيلة و أي شرف يتقدم هذا أو يدانيه فأنزل الله عز و جلهذه الآية على نبيه ( ص ) قُلْ لا أَسْئَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْراً إِلَّا الْمَوَدَّةَفِي الْقُرْبى فقام رسول الله ( ص ) في أصحابه فحمد الله و أثنى عليه و قال يا أيهاالناس إن الله عز و جل قد فرض لي عليكم فرضا فهل أنتم مؤدوه فلم يجبه أحد فقال ياأيها الناس إنه ليس من فضة و لا ذهب و لا مأكول و لا مشروب فقالوا هات إذا فتلاعليهم هذه الآية فقالوا أما هذه فنعم فما وفى بها أكثرهم و ما بعث الله عز و جل نبياإلا أوحى إليه أن لا يسأل قومه أجرا لأن الله عز و جل يوفيه أجر الأنبياء و محمد صفرض الله عز و جل طاعته و مودة قرابته على أمته و أمره أن يجعل أجره فيهم ليؤدوهفي قرابته بمعرفة فضلهم الذي أوجب الله عز و جل لهم في المودة إنما تكون على قدرمعرفة الفضل فلما أوجب الله تعالى ذلك ثقل ذلك لثقل وجوب الطاعة فتمسك بها قوم قدأخذ الله ميثاقهم على الوفا و عاند أهل الشقاق و النفاق و ألحدوا في ذلك فصرفوه عنحده الذي
حده الله عز و جل فقالوا القرابة هم العرب كلها و أهل دعوته فعلى أي الحالتين كان فقد علمناأن المودة هي للقرابة فأقربهم من النبي ( ص ) أولاهم بالمودة و كلما قربت القرابة كانتالمودة على قدرها و ما أنصفوا نبي الله ( ص ) في حيطته و رأفته و ما من الله به علىأمته مما تعجز الألسن عن وصف الشكر عليه أن لا يؤدوه في ذريته و أهل بيته و أن يجعلوهمفيهم بمنزلة العين من الرأس حفظا لرسول الله فيهم و حبا لهم فكيف و القرآن ينطق بهو يدعو إليه و الأخبار ثابتة بأنهم أهل المودة و الذين فرض الله تعالى مودتهم ووعد الجزاء عليها فما وفى أحد بها فهذه المودة لا يأتي بها أحد مؤمنا مخلصا إلااستوجب الجنة لقول الله عز و جل في هذه الآية وَ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ فِي رَوْضاتِ الْجَنَّاتِ لَهُمْ ما يَشاؤُنَ عِنْدَ رَبِّهِمْ ذلِكَهُوَ الْفَضْلُ الْكَبِيرُ ذلِكَ الَّذِي يُبَشِّرُ اللَّهُ عِبادَهُ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ قُلْ لا أَسْئَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْراً إِلَّاالْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبى مفسرا و مبينا ثم قال أبو الحسن ( ع ) حدثني أبي عن جدي عنآبائه عن الحسين بن علي ( ع ) قال اجتمع المهاجرون و الأنصار إلى رسول الله ( ص ) فقالواإن لك يا رسول الله ( ص ) مئونة في نفقتك و فيمن يأتيك من الوفود و هذه أموالنا معدمائنا فاحكم فيها بارا مأجورا أعط ما شئت و أمسك ما شئت من غير حرج قال فأنزلالله عز و جل عليه الروح الأمين فقال يا محمد قُلْ لا أَسْئَلُكُمْ عَلَيْهِأَجْراً إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبى يعني أن تودوا قرابتي من بعدي فخرجوافقال المنافقون ما حمل رسول الله ( ص ) على ترك ما عرضنا عليه إلا ليحثنا على قرابته
من بعد إن هو إلا شيء افتراه في مجلسه و كان ذلكمن قولهم عظيما فأنزل الله عز و جل هذه الآية أَمْ يَقُولُونَ افْتَراهُ قُلْ إِنِ افْتَرَيْتُهُ فَلا تَمْلِكُونَ لِي مِنَ اللَّهِ شَيْئاً هُوَ أَعْلَمُ بِماتُفِيضُونَ فِيهِ كَفى بِهِ شَهِيداً بَيْنِي وَ بَيْنَكُمْ وَ هُوَ الْغَفُورُالرَّحِيمُ فبعث عليهم النبي ( ص ) فقال هل من حدث فقالوا إي و الله يا رسول الله لقدقال بعضنا كلاما غليظا كرهناه فتلا عليهم رسول الله ( ص ) الآية فبكوا و اشتد بكاؤهمفأنزل عز و جل وَ هُوَ الَّذِي يَقْبَلُ التَّوْبَةَ عَنْ عِبادِهِ وَ يَعْفُواعَنِ السَّيِّئاتِ وَ يَعْلَمُ ما تَفْعَلُونَ فهذه السادسة و أما الآية السابعةفقول الله عز و جل إِنَّ اللَّهَ وَ مَلائِكَتَهُ يُصَلُّونَ عَلَى النَّبِيِّ ياأَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَيْهِ وَ سَلِّمُوا تَسْلِيماً قالوا يارسول الله قد عرفنا التسليم عليك فكيف الصلاة عليك فقال تقولون اللهم صل على محمدو آل محمد كما صليت على إبراهيم و على آل إبراهيم إنك حميد مجيد فهل بينكم معاشرالناس في هذا خلاف فقالوا لا فقال المأمون هذا مما لا خلاف فيه أصلا و عليه إجماعالأمة فهل عندك في الآل شيء أوضح من هذا في القرآن فقال أبو الحسن نعم أخبروني عنقول الله عز و جل يس وَ الْقُرْآنِ الْحَكِيمِ إِنَّكَ لَمِنَ الْمُرْسَلِينَ عَلىصِراطٍ مُسْتَقِيمٍ فمن عنى بقوله يس قالت العلماء يس محمد ( ص ) لم يشك فيه أحد قالأبو الحسن فإن الله عز و جل أعطى محمدا و آل محمد من ذلك فضلا لا يبلغ أحد كنهوصفه إلا من عقله و ذلك أن الله عز و جل لم يسلم على أحد إلا على الأنبياء ( ص ) فقالتبارك و تعالى سَلامٌ عَلى نُوحٍ فِي الْعالَمِينَ
و قال سَلامٌ عَلى إِبْراهِيمَ و قال سَلامٌ عَلى مُوسى وَ هارُونَ و لم يقل سلام على آل نوح و لم يقل سلام على آلإبراهيم و لا قال سلام على آل موسى و هارون و قال عز و جل سلام على آل يس يعني آلمحمد ( ص ) فقال المأمون لقد علمت أن في معدن النبوة شرح هذا و بيانه فهذه السابعة وأما الثامنة فقول الله عز و جل وَ اعْلَمُوا أَنَّما غَنِمْتُمْ مِنْ شَيْءٍفَأَنَّ لِلَّهِ خُمُسَهُ وَ لِلرَّسُولِ وَ لِذِي الْقُرْبى فقرن سهم ذي القربىبسهمه و بسهم رسول الله ( ص ) فهذا فضل أيضا بين الآل و الأمة لأن الله تعالى جعلهم فيحيز و جعل الناس في حيز دون ذلك و رضي لهم ما رضي لنفسه و اصطفاهم فيه فبدأ بنفسهثم ثنى برسوله ثم بذي القربى في كل ما كان من الفيء و الغنيمة و غير ذلك مما رضيهعز و جل لنفسه فرضي لهم فقال و قوله الحق وَ اعْلَمُوا أَنَّما غَنِمْتُمْ مِنْشَيْءٍ فَأَنَّ لِلَّهِ خُمُسَهُ وَ لِلرَّسُولِ وَ لِذِي الْقُرْبى فهذا تأكيدمؤكد و أثر قائم لهم إلى يوم القيامة في كتاب الله الناطق الذي لا يَأْتِيهِ الْباطِلُ مِنْ بَيْنِ يَدَيْهِ وَ لا مِنْ خَلْفِهِ تَنْزِيلٌ مِنْ حَكِيمٍحَمِيدٍ و أما قوله وَ الْيَتامى وَ الْمَساكِينِ فإن اليتيم إذا انقطع يتمه خرجمن
الغنائم و لم يكن له فيها نصيب و كذلك المسكينإذا انقطعت مسكنته لم يكن له نصيب من المغنم و لا يحل له أخذه و سهم ذي القربىقائم إلى يوم القيامة فيهم للغني و الفقير منهم لأنه لا أحد أغنى من الله عز و جلو لا من رسول الله ( ص ) فجعل لنفسه منها سهما و لرسوله ( ص ) سهما فما رضيه لنفسه ولرسوله ( ص ) رضيه لهم و كذلك الفيء ما رضيه منه لنفسه و لنبيه ( ص ) رضيه لذي القربى كماأجراهم في الغنيمة فبدأ بنفسه جل جلاله ثم برسوله ثم بهم و قرن سهمهم بسهم الله وسهم رسوله ( ص ) و كذلك في الطاعة قال يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ وَ أَطِيعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ فبدأ بنفسه ثمبرسوله ثم بأهل بيته كذلك آية الولاية إِنَّما وَلِيُّكُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُوَ الَّذِينَ آمَنُوا الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلاةَ وَ يُؤْتُونَ الزَّكاةَ وَ هُمْ راكِعُونَ فجعل طاعتهم مع طاعة الرسول مقرونة بطاعته كذلك ولايتهم مع ولايةالرسول مقرونة بطاعته كما جعل سهمهم مع سهم الرسول مقرونا بسهمه في الغنيمة و الفيء فتبارك الله و تعالى ما أعظم نعمته على أهل هذا البيت فلما جاءت قصة الصدقةنزه نفسه و رسوله و نزه أهل بيته فقال إِنَّمَا الصَّدَقاتُ لِلْفُقَراءِ وَ الْمَساكِينِ وَ الْعامِلِينَ عَلَيْها وَ الْمُؤَلَّفَةِ قُلُوبُهُمْ وَ فِيالرِّقابِ وَ الْغارِمِينَ وَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَ ابْنِ السَّبِيلِ فَرِيضَةً مِنَ اللَّهِ فهل تجد في شيء
من ذلك أنه سمى لنفسه أو لرسوله أو لذيالقربى لأنه لما نزه نفسه عن الصدقة و نزه رسوله و نزه أهل بيته لا بل حرم عليهملأن الصدقة محرمه على محمد ( ص ) و آله و هي أوساخ أيدي الناس لا يحل لهم لأنهم طهروامن كل دنس و وسخ فلما طهرهم الله عز و جل و اصطفاهم رضي لهم ما رضي لنفسه و كرهلهم ما كره لنفسه عز و جل فهذه الثامنة و أما التاسعة فنحن أهل الذكر الذين قالالله عز و جل فَسْئَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ إِنْ كُنْتُمْ لا تَعْلَمُونَ فنحن أهل الذكر فاسألونا إن كنتم لا تعلمون فقالت العلماء إنما عنى الله بذلك اليهود و النصارى فقال أبو الحسنع سبحان الله و هل يجوز ذلك إذا يدعونا إلى دينهم و يقولون إنه أفضل من دينالإسلام فقال المأمون فهل عندك في ذلك شرح بخلاف ما قالوه يا أبا الحسن فقال أبوالحسن نعم الذكر رسول الله و نحن أهله و ذلك بين في كتاب الله عز و جل حيث يقول فيسورة الطلاق فَاتَّقُوا اللَّهَ يا أُولِي الْأَلْبابِ الَّذِينَ آمَنُوا قَدْأَنْزَلَ اللَّهُ إِلَيْكُمْ ذِكْراً رَسُولًا يَتْلُوا عَلَيْكُمْ آياتِ اللَّهِ مُبَيِّناتٍ فالذكر رسول الله ( ص ) و نحن أهله فهذه التاسعة و أما العاشرة فقول اللهعز و جل في آية التحريم حُرِّمَتْ عَلَيْكُمْ أُمَّهاتُكُمْ وَ بَناتُكُمْ وَ أَخَواتُكُمْ الآية فأخبروني هل تصلح ابنتي و ابنة ابني و ما تناسل من صلبي لرسولالله ( ص ) أن يتزوجها لو كان حيا قالوا لا قال فأخبروني هل كانت ابنة أحدكم تصلح لهأن يتزوجها لو كان حيا قالوا نعم قال ففي هذا بيان لأني أنا من آله و لستم من آلهو لو كنتم من آله لحرم عليه بناتكم كما حرم عليه بناتي
لأني من آله و أنتم من أمته فهذا فرق بين الآل و الأمة لأن الآل منه و الأمةإذا لم تكن من الآل فليست منه فهذه العاشرة و أما الحادية عشرة فقول الله عز و جلفي سورة المؤمن حكاية عن قول رجل مؤمن من آل فرعون وَ قالَ رَجُلٌ مُؤْمِنٌ مِنْآلِ فِرْعَوْنَ يَكْتُمُ إِيمانَهُ أَ تَقْتُلُونَ رَجُلًا أَنْ يَقُولَ رَبِّيَ اللَّهُ وَ قَدْ جاءَكُمْ بِالْبَيِّناتِ مِنْ رَبِّكُمْ إلى تمام الآية فكان ابنخال فرعون فنسبه إلى فرعون بنسبة و لم يضفه إليه بدينه و كذلك خصصنا نحن إذ كنا منآل رسول الله ( ص ) بولادتنا منه و عممنا الناس بالدين فهذا فرق بين الآل و الأمة فهذهالحادية عشره و أما الثانية عشره فقوله عز و جل وَ أْمُرْ أَهْلَكَ بِالصَّلاةِ وَاصْطَبِرْ عَلَيْها فخصصنا الله تبارك و تعالى بهذه الخصوصية إذ أمرنا مع الأمةبإقامة الصلاة ثم خصصنا من دون الأمة فكان رسول الله ( ص ) يجيء إلى باب علي و فاطمةع بعد نزول هذه الآية تسعة أشهر كل يوم عند حضور كل صلاة خمس مرات فيقول الصلاةرحمكم الله و ما أكرم الله أحدا من ذراري الأنبياء بمثل هذه الكرامة التي أكرمنابها و خصصنا من دون جميع أهل بيتهم فقال المأمون و العلماء جزاكم الله أهل بيتنبيكم عن هذه الأمة خيرا فما نجد الشرح و البيان فيما اشتبه علينا إلا عندكم
Reyyan b. Salt dedi ki: İmam Rza (ə.s) Mərvdə Memun'un məclisinə hazır oldu. Məclisdə İraq və Xorasan alimlərindən bir qrup vardı. Məmun məclisdə olan alimlərə ; " Sonra kitabı , bəndələrimdən seçdiklərimizə miras qoyduq. " ( Fâtır/32 ) ayəsinin mənasını mənə söyləyin , dedi.
Alimlər : Allah-u Təala bu ayədə bütün ümməti nəzərdə tutmuşdur.
Məmun : Ya Ebel Həsən ! Sizin fikriniz nədir ?
İmam ( A.Ş ) : Onlarla eyni fikirdə deyiləm. Mənə görə Allah - u Təala bu ayədə Peyğəmbər ( sa a) ' in təmiz itretini nəzərdə tutmuşdur.
Məmun : Allah-u Təala necə ümməti deyil də yalnız Peyğəmbər ( sa a) ' in itretini nəzərdə tutmuşdur ?
İmam ( ə.s): Əgər ümməti nəzərdə tutmuş olsaydı , onların hamısının cənnət əhli olmaları lazım idi. Çünki Allah ( üstdəki ayənin davamında ) belə buyurur: "Artıq onlardan kimisi özünə zülm edər , kimisi orta yol tutar , kimisi də Allahın izni ilə yaxşı işlərdə , önə keçər . İşdə bu , çox böyük bir lütf və ehsandır . "Daha sonra hamısını cənnət əhli olaraq belə tanıtmışdır :" Əbədi olan Ədn cənnətlərinə daxil olacaq , orada qızıl bilərziklərlə bəzənəcəklər. " ( Fâtır/33 ) Bu səbəblədir ki miras , tərtəmiz itreti məxsusdur , başqalarına deyil .
Məmun : Tərtəmiz itret kimlərdir?
İmam ( ə.s): Onlar Allah - u Təalanın öz kitabında bu şəkildə vasfettiği kəslərdir : " Ancaq və ancaq Allah , siz Əhl-i Beytdən hər növ ricsi ( günah və çirkinliyi ) aradan qaldırmaq və sizi tərtəmiz etmək istər." (Əl-Əhzab / 33 ) Yenə onlar , Rəsulullah (sa a ) ' in haqqlarında bu şəkildə buyurduğu kəslərdir : "Mən sizin aranızda iki ağır əmanət buraxıram; Allahın kitabı və itrətim olan Əhli Beytimi . Bilin ki, bu ikisi , hovuzun başında mənə gələnə qədər bir-birlərindən ayrılmazlar. Elə isə məndən sonra bu ikisi haqqında necə davranacağınıza diqqət yetirin. İnsanlar ! Onlara bir şey öyrətməyə cəhd etməyin . Çünki onlar , sizdən daha alimdir. "
Alimlər : Ey Əbul Həsən ! Görəsən " itret " dediyin "Ali " in özü ola bilərmi , yoxsa digər kəsləri də əhatə edir mu ?
İmam ( ə.s): Onlar "Ali " in də özləridirlər.
Alimlər : Rəsulullah ( sa a) ' den " Ümmətim mənim Âl'imdir " deyə nəql edilməkdədir. Əshab da inkar edilməyəcək müstefîz ( müxtəlif kanallardan naklolunmuş ) rəvayətdə "Məhəmmədin Âl'i , onun ümmətidir " demişlər .
İmam ( ə.s): Mənə söyləyin ; görəsən sədəqə (fərz zəkat ) al - i Məhəmmədə haramdırmı?
Alimlər : Bəli , haramdır.
İmam ( ə.s): Sədəqə bütün ümmətə də haramdırmı?
Alimlər : Xeyr.
İmam ( ə.s): İşdə "Ali " və " ümmət" arasındakı fərq budur. Təəssüf sizlərə! Hara götürülüyorsunuz ? Qurandan üz mü çevirdiniz ? Yoxsa həddi aşan bir qövm bilərsinizmi ? Görəsən varislik və təharət ( miras və Tathir ) hidayət tapmış seçmələr haqqında olub başqaları haqqında olmadığını bilirsinizmi?
Alimlər : Ey Əbul Həsən ! Bu mövzunu nəyə əsaslanaraq deyirsiniz?
İmam (ə.s ): Bu ayəyə : " Və and olsun ki, biz , Nuhu və İbrahimi göndərdik , soylarına da peyğəmbərlik və kitab verdik , elə ikən onlardan doğru yolu bulanlar var və çoğuysa fasıktırlar . " ( Hadid/26 ) Nəticədə , peyğəmbərlik və kitab mirası fasiqlərə deyil , hidayət olmuşlara məxsus oldu. Nuhun Rəbbinə belə bir istəkdə olduğunu bilirsinizmi : " De ki : Ey Rəbbim , şübhə yox ki oğlum , ehlimdendir və sənin vədin də doğrusu haqqdır. Sən də hakimlərin hakimisən . " ( Hud/45 ) Bu diləyin səbəbi bu idi ki, Allah (cc) ona , özünü və əhlini ( ailəsini ) qurtaracağına dair vəd tapılmışdı. Rəbbi də cavabında belə buyurdu: " Ey Nuh! O , qəti olaraq sənin əhlindən deyil. Çünki o , pis bir iş gördü. Artıq bilmədiyin şeyi istəyə məndən. Şübhə yox ki, mən , cahillərdən olmayasan deyə sənə öyüd-nəsihət vermədi. " ( Hud/46 )
Məmun : Görəsən Allah (cc) , itreti digər insanlardan üstün mü etmişdir?
İmam ( ə.s): Allah ( cc) itreti digər insanlardan üstünlüyünü kitabında açıqlamışdır.
Məmun : Quranın harasında?
İmam ( ə.s): Bu ayədə : "Şübhə yox ki, Allah Adəmi , Nuhu , İbrahim soyunu və İmran soyunu seçdi , aləmlərdən üstün etdi. Bir-birlərindən törəmiş bir soydur onlar və Allah eşidən və biləndir . "(Ali- i İmran/33-34 ) Bir başqa ayədə də belə buyurmuşdur :" Yoxsa Allahın lütf edib insanlara lütf etdiyi şeylərə həsəd mi edirlər? Həqiqətən də biz , İbrahim nəslinə kitab və hikmət vermişdik və onlara böyük bir səltənət bəxş etdik . " ( Nisa/54 ) sonra bu ayənin ardından digər möminlərə xitab edərək belə buyurmuşdur:" Ey iman gətirənlər! Allaha , Peyğəmbərə və özünüzdən əmr sahiblərinə itaət edin "( Nisa/59 ) Yəni kitab və hikmətlə birləşdirdiyi ( kitab və hikməti onlara miras olaraq verdiyi ) kəslərə itaət edin . İşdə bu iki mirasdan ötəri onlara həsəd edildi. Elə isə bu ayədən : "Yoxsa Allahın lütf edib insanlara lütf etdiyi şeylərə həsəd mi edirlər? Həqiqətən də biz , İbrahim nəslinə kitab və hikmət vermişdik və onlara böyük bir mülk ( səltənət ) bəxş etdik " məqsəd , tərtəmiz olan seçilmişlərə itaət etməkdir. Ayədə mülkdən qəsd da onlara itaət etməkdir.
Alimlər : Anlatım bizə; görəsən Allah (cc) seçmələri kitabında açıqlamış vardırmı ?
İmam ( ə.s): Allah - u Təala , batin xaric , zahirdə də Quranın on iki yerində seçmələri açıqca bəyan etmişdir. Bu , Quranın Təfsirlərinin xaricində qalan , bâtınında və tevilini olan məbləğdir.
Birinci ayə budur: "Ən yaxın qohumlarını ( və ixlas sahibi yaxınlarını ) qorxut . " ( Şuarâ/214 ) Bu ayə Ubey min Kâb'ın qiraətini belədir (yəni " və ixlas sahibi yaxınlarını " cümləsi də əlavə edilmişdir ). Bu , Abdullah bin Məsudun bəziləri İmam Əlinin müshəfi da sabitdir. Allah - u Təalanın bu ayədə Hz. Peyğəmbərin Əlinə qeyd və onu peyğəmbərinə zikr etməsi (onlar üçün ) yüksək bir mövqe , böyük bir fəzilət və uca bir şərəfdir.
İkinci ayə də budur : " Ancaq və ancaq Allah , siz Əhl-i Beytdən ricsi ( hər növ günah və çirkinliyi ) aradan qaldırmaq və sizi tərtəmiz etmək istər." ( Ahzap/33 ) Bu ayə də qatı düşmənin xaricində kimsənin xəbərsiz olmadığı və inkar etmədiyi bir fəzilətdir. Çünki təharətdən ( tərtəmiz olmaqdan ) daha üstün bir fəzilət düşünülə bilməz.
Üçüncü ayə : Allah-u Təala varlıqlarından tərtəmiz olanları ayırdığında mübarək ayəsində peyğəmbərinə onlarla birlikdə mübahele ( lânetleşme ) etməyə getməsini əmr edərək belə buyurdu: "Ey Məhəmməd! Artıq sənə gələn bu qədər elmdən sonra da yenə bu barədə səninlə çəkişib müzakirələrə girişsələr də ki: Gəlin oğullarımızı və oğullarınızı , qadınlarımızı və qadınlarınızı , özümüzü və özünüzü çağıraq , sonra da dua edək və Allahın lənətini yalançıların üstünə edək. "(Ali- İmran / 61) Bu ilahi əmrdən sonra Rəsulullah ( sa a) Əli , Həsən , Hüseyn , və Fatiməni ( Allahın salatı və salamı onlara olsun) çölə çıxarıb onları öz yanına aldı. Ayədə keçən " özümüz " və " özünüz " ibaretinin mənasını bilirsinizmi görəsən?
Alimlər : Allah-u Təala onunla Peyğəmbərin özünü nəzərdə tutmuşdur.
İmam ( ə.s): Yanıldım ; çünki Allah - u Təala onunla Əli ibn Əbu Talib (ə.s) ' ı nəzərdə tutmuşdur. Bunun dəlillərindən biri Rəsulullah (sa a ) ' in bu sözüdür: " Ya Velîaoğulları bu işlərindən vazgeçecekler , ya da özüm kimi birini ( onlara qarşı qoymaq üçün ) göndərəcəyəm. " Yəni Əli bin Əbu Talib (ə.s) ' ı . Ayədəki "oğullar" dan kasıtsa Həsən və Hüseyn (ə.s ) 'dır. "Qadınlar " dan qəsd da Fatimə ( sa ) 'dır. İşdə bu , heç kimin o fəzilətdə onlardan önə keçə bilməyəcəyik bir xüsusiyyətdir. Heç kimin o xüsusiyyətdə onlara çata bilməyəcəyi bir üstünlükdür və heç bir varlığın o üstünlükdə onları keçə bilməyəcəyik bir şərəfdir. Çünki Hz. Peyğəmbər Əlinin nəfsini (özünü ) öz nəfsi saymışdır. Bu da üçüncü ayədir.
Dördüncü ayə : Peyğəmbər (sa a) itrətim xaricində hər kəsi məsciddən çölə çıxardı. Bu vəziyyətə xalq və Abbas etiraz edib belə dedilər: "Ey Allahın elçisi ! Niyə Əlini buraxıb da bizi çıxardın ? " Rəsulullah (sa a ) cavab olaraq belə buyurdular:" Onu orada qoyub sizi çıxaran mən deyiləm , bunu Allah ( cc) belə etmişdir. " [42] Məhz bu söz , Peyğəmbər ( sa a) ' in Hz . Əliyə buyurduğu "Ey Əli! Sən mənə nisbətlə , Harunun Musaya olan nisbəti kimisən " hədisini də işıqlandırır.
Alimlər : Bu mövzu Quranın harasında keçir?
İmam ( ə.s): Bu mövzuda sizə Qurandan dəlil gətirib oxuyacağam.
Alimlər : Gətirin !
İmam ( ə.s): Allah ( cc) belə buyurur: " Musaya və qardaşına ; Camaatınız üçün Misirdə evlər tikdirib onları qiblə qiblə edin ( onları qibləyə yönəldin ) ... deyə vəhy etdik. " ( Yûnus/87 ) Bu ayə , Harunun Musanın yanındakı və Hz. Əlinin də Peyğəmbər ( sa a) ' in nəzdindəki mövqesini bəyan etməkdədir. Bununla birlikdə Peyğəmbər ( sa a) ' in bu sözündə də ( Əhl-i Beytinin üstünlüyünə dair ) açıq-aşkar bir dəlil vardır: " Bu məscidə Məhəmməd və Ali-Muhəmməd xaric , heç kimin cünub və aybaşı olaraq girməsi caiz deyil. "
Alimlər : Ey Əbul Həsən ! Bu bəyan siz Əhl- i Beytdən başqası yanında tapılmaz.
İmam ( ə.s): Rəsulullah (sa a ): "Mən elmin şəhəriyəm , Əli də onun qapısıdır; elm şəhərini diləyən onun qapısından gəlməlidir " buyurarkən bizim bu mevkiimizi kim inkar edə bilər? Açıqlayıb izah etdiyim sözlərdəki (mövcud olan ) fəzilət , şərəf , üstünlük , seçkinlik və təmizliyi inadçı düşmənlərdən başqa heç kim inkar etməz. Bu mövqedən ötəri Allaha şükürlər olsun. Bu da dördüncüsüdür.
Beşinci ayə : " Qohumlarının haqqını ver . " ( İsra/26 ) Bu , əziz və cebbar olan Allahın Əhli Beytə məxsus etdiyi bir xüsusiyyətdir. Allah - u Təala onları bütün ümmətdən seçmə etmişdir. Bu ayə Rəsulullaha nazil olduğunda Fatimə ( sa ) ' yı yanına çağırdılar. Fatimə ( sa ) gəldiyində Rəsulullah ( sa a) : "Ey Fatimə ! " Deyə buyurdu. Fatimə ( sa ); " əmr ey Allahın elçisi ! " Dedi. Rəsulullah buyurdu ki : "Bu Fədək , müharibəsiz əldə edilən qənimətlər arasındadır. Buna görə ( Allahın hökmünə görə ) mənə aiddir ; başqalarının onda haqqları yoxdur. İndi Allah ( cc) əmr etdiyi üçün onu sənə bağışladım. Elə isə onu özün və övladların üçün al. " Bu da beşincisidir.
Altıncı ayə : Allah-u Təalanın buyurmuş olduğu bu ayədir : " De ki: Sizdən təbliğimə qarşılıq bir ödəniş istəmirəm , istədiyim ancaq yaxınlarıma sevgidir. " ( Şûra/23 ) Bu , qiyamət gününə qədər Peyğəmbər ( sa a) ' e , bir də onun Əlinə məxsus olan bir xüsusiyyətdir ; digər kəslərə deyil . Çünki Allah - u Təala Quranda Nuh ( as ) dan belə dediyini nəql edir: " Ey qövmüm , mən sizdən buna qarşılıq bir mal, mükafat istəmirəm ; mənim mükafatım ancaq Allaha aiddir və mən , iman gətirənləri qovan da deyiləm. Şübhə yoxdur ki, onlar , Rəblərinə qovuşacaqlar. Lakin mən , sizi cahil bir tayfa görürəm . " ( Hud/29 ) Allah - u Təala Hud'dan da belə nəql edir: " De ki : Ey qövmüm , mən buna müqabilində sizdən bir əvəz istəmirəm , mənim mükafatım yalnız məni yaradana aid , hələ ağıl etməzmisiniz ? " ( Hud/51 ) Amma Allah - u Təala Peyğəmbəri Məhəmməd (sa a) ' e belə buyurmuşdur:" De ki: Sizdən təbliğimə qarşılıq bir ödəniş istəmirəm , istəyim ancaq yaxınlarıma sevgidir. " ( Şûra/23 ) Allah ( cc) onların qətiliklə dindən uzaklaşmayacaklarını və heç bir zaman pozğunluğa yönelmeyeceklerini bildiyindən ötəri onların sevgisini və dostluğunu fərz etmişdir. Onları sevməyin fərz olmasının digər dəlili də budur ki; ola bilər ki, bir insan , birini sevər amma , ailəsindən bəziləri onunla düşmən olduğu üçün onu tam ürəkdən , ixlasla sevə bilməz. Allah - u Təala da Rəsulullahın ürəyində möminlərə qarşı heç bir inciklik olmasını istəmədiyi üçün Rəsulullah (sa a ) ' in qohumlarının sevgisini möminlərə fərz qıldı. Elə isə kim bu fərzə uyaraq Rəsulullah (sa a ) ' i və onun Əhli-Beytini sevsə Rəsulullah (sa a ) artıq ona kin bəsləməz ; kim də bu vəzifəni tərk edib ona əməl etməz və Peyğəmbərin Əhl-i Beytinə kin güderse Rəsulullah (sa a ) ' in də ona kin daşıması lazımlı olar. Çünki belə biri , Allahın fərz buyurduğu şeylərdən birini tərk etmişdir. İndi bundan daha üstün və ya bunun nizamında ola biləcək hər hansı bir fəzilət və şərəf var vardırmı ? ...
Yeddinci ayə də budur: "Şübhə yox ki, Allah və Onun mələkləri , salat edərlər Peyğəmbərə . Ey iman gətirənlər! Siz də ona səlat edin və salam verin. " ( Ahzap/56 ) Bu ayə nazil olduqda xalq; " Ey Allahın elçisi ! Sənə salam verməyi bilirik , lakin sənə salat necə olar? " Deyə soruşdular. Rəsulullah ( sa a) buyurdular ki , belə deyəcəksiniz : "Allahumme salli ala Muhammedin ve Ali-Muhəmməd , kema salleytə ala İbrahimə və ala Ali- i İbrahim , innəkə hamidun məcid " (Allahım ! İbrahimə və Əlinə salat etdiyin kimi , Məhəmməd və Ali- i Məhəmmədə də salat et. Şübhəsiz ki, sən hamit və Mecit . ) İndi bu mövzuda ey camaat , aranızda bu söz barəsində bir ixtilaf varmı? " Oradakılar həmişə birlikdə" Xeyr " dedilər ...
Məmun : And olsun ki , bu nöqtənin izah və bəyanının ancaq peyğəmbərlik mədənində ola biləcəyini anlamış oldum.
İmam ( ə.s): Səkkizinci ayə də budur : "Və yaxşıca bilin ki , qənimət olaraq əldə etdiyiniz şeyin beşdə biri , şübhəsiz Allahın , Peyğəmbərin və zilkurbânın ( yaxınların ) dır. " ( Enfal/41 ) Allah - u Təala bu tərz bəyanı yaxınların (Peyğəmbər (sa a) ' in yaxınlarının ) payını , öz payıyla Rəsulullahın payına yanaştırmıştır . Bu da "Ali " ilə ümmət arasında bir növ fərqlilikdir . Çünki Allah - u Təala "Ali " i ( Əhl-i Beyti ) bir mövqedə , digər insanları da ondan aşağıdakı bir mövqedə qərar etmişdir. Özü üçün bəyəndiyini onlar üçün də bəyənmişdir və bu mövzuda onları seçmişdir. İlk əvvəl özündən başlamış , sonra peyğəmbərini və ardından da Peyğəmbər (saa ) ' in yaxınlarını zikr etmişdir. Fey , qənimət vs. şeylərdən özü üçün bəyəndiyi şeyi onlar üçün də bəyənmişdir. Necə ki (humus ayəsində ) belə buyurmuşdur: " Və biləsiniz ki , qənimət olaraq əldə etdiyiniz şeylərin beşdə biri , mütləq Allahın , Peyğəmbərin və zilkurbânın ( yaxınların ) 'dır. " ( Enfal/41 ) İşdə bu ayə , Allahın Nati kitabında qiyamətə qədər onlar üçün baqi qalacaq vurğulanmış bir bəyan və əsərdir.
O elə bir kitabdır ki , " Batil ona önündən, nə də arxasından da yaxınlaşa bilməz. (Çünki) hökm və hikmət sahibi olan və çox təriflənən ( Allah ) tərəfindən nazil edilmişdir. " ( Fussilet/42 )
Amma ayənin davamında zikr edilən " yetimlər və yoxsullar " a gəlincə; ( onların vəziyyətləri yaxınlarda fərqlidir , çünki ) yetimin yetimliği ortadan qalxınca ( baliğ olunca ) qənimətlər hökmdən (humus sahibləri sırasından ) çıxar və onun üçün bir pay olmaz. Yoxsul da elədir ; o da zəngin olduğunda qənimətlərdən onun üçün bir pay olmaz , qəniməti almaq da onun üçün halal deyil . Amma " zilkurbâ " nın ( yaxınların ) payı ; istər zəngin olsun , istər kasıb , qiyamətə qədər onlar üçün sabitdir. Çünki Allahdan və Rəsulundan daha zəngin olan bir kimsə yoxdur. Buna baxmayaraq özü və elçisi üçün bir pay ayırmışdır. Özünə və Onun Elçisinə bəyəndiyi şeyi zilkurbâ ( yaxınlar ) üçün də bəyənmişdir.
Beləcə Fey ( döyüşmədən əldə edilən mal ) haqqında da özü və peyğəmbəri üçün istəyib razı olduğu şeyi zilkurbâ üçün də istəmişdir. Necə ki , ganimette də onlar üçün pay ayırmışdır. İlk olaraq öz haqqını , sonra rəsulunun haqqını , ardından da zilkurbânın haqqını zikr etmişdir. Onların payını Allah və rəsulunun payı ilə birlikdə saymışdır.
İtaət mövzusunda da vəziyyət eynidir. Allah - u Təala buyurmuşdur ki : "Ey iman gətirənlər! Allaha , Peyğəmbərə və özünüzdən əmr sahiblərinə itaət edin. " ( Nisa/59 ) Allah ( cc) bu ayədə də özüylə başlamış , sonra peyğəmbərini və ardından da onun Əhli-Beytini zikr etmişdir. Vəlayət ayəsində də vəziyyət eynidir : "Sizin vəliniz ( səlahiyyət sahibiniz ) ancaq Allahdır , onun rəsuludur , namaz qılan və rüku halında zəkat verən möminlərdir. " ( Maide/55 )
Allah - u Təala qənimət və feyde , öz payıyla Peyğəmbərin payını , onların payı ilə birlikdə zikr etdiyi kimi , onların itaət və velayetlerini də Peyğəmbər və özünün itaət və vəlayətiylə yanaştırarak birlikdə zikr etmişdir. Allah - u Təalanın Əhli Beytə olan bu neməti nə qədər də böyükdür.
Amma sədəqə ( zəkat ) məsələsi gəldiyində Allah - u Təala həm özünü , həm rəsulunu , həm də rəsulunun Əhli-Beytini ondan münəzzəh etdi və belə buyurdu: " Sədəqə , Allah tərəfindən bir fərz olaraq yalnız yoxsullara , kasıblara, ( zəkat ) işində vəzifəli olanlar , qəlbləri ( İslama ) İslam dininə isinişdiriləcək kimsələrə , kölələrin azad olunmasına , borclulara, Allah yolunda ( olanlar ) və yolda qalmışlar üçündür. " ( Tevbe/60 )
Görəsən bu deyilənlər arasında Allah - u Təalanın özü , elçisi və zilkurbâ ( yaxınlar ) üçün bir pay zikr etdiyini tapa bilərsinizmi ? Tənzih etmə sırası gəldiyində özünü , rəsulunu və rəsulunun Əhli-Beytini sədəqə (fərz zəkat ) ' dan münəzzəh qıldı ; hətta sədəqəni onlara haram belə etdi. Çünki sədəqə Məhəmməd ( sa a) ' e və onun Əhl -i Beytinə haramdır. Sədəqə ( zəkat ) , gerçəkdə insanların ( malının ) kiri olduğu üçün onlara halal deyil, çünki onlar hər növ pislik və çirkdən münəzzəh qılınmışlar. Allah - u Təala onları tərtəmiz qılıb seçdiyini , özünə bəyəndiyi bir şeyi onlar üçün də bəyəndi və özünə bəyənmədiyi bir şeyi onlar üçün də bəyənmədi.
Doqquzuncu ayə: Biz Quranın buyurduğu zikr ehliyiz . Çünki Quran belə buyurmuşdur: " Əgər bilmirsinizsə, zikr əhlindən soruşun. " ( Nahl/43 ) İşdə zikr əhli bizlərik ; o halda bilmirsinizsə bizdən soruşun.
Alimlər : Allah bu ayədən Yəhudi və Xristianları nəzərdə tutmuşdur.
İmam ( A.Ş ): Süphanallah ! Belə bir şey mümkündürmü? Bu vəziyyətdə onlar bizi öz dinlərinə çağırır və "Bizim dinimiz İslam dinindən daha üstündür" deyərlər.
Məmun : Ey Əbul Həsən ! Onların dediklərinin əksini isbat bir açıqlayın vardırmı?
İmam ( ə.s): Bəli ; zikr , Rəsulullah (sa a ) ' dir və biz də zikrin ( onun ) əhli ( ailəsi ) ' yiz . Bu mövzu Talaq surəsində açıq-aşkar gəlmişdir. Allah orada belə buyurur: "Artıq çəkinin Allahdan ey ağlı başında olanlar ; ey iman gətirənlər , and olsun ki, Allah , sizə zikr olan bir peyğəmbəri göndərmişdir ki , Allahın açıq-aşkar ayələrini oxumaqdadır sizə . "
Bu ayədəki zikr , Rəsulullah (sa a ) ' dir və biz də onun əhli ( ailəsi ) ' yiz . Bu da dokuzuncusudur .
Onuncu ayə: Nisa surəsindəki bu Təhrim ayəsidir: " analarınız , qızlarınız və bacılarınız ... Sizə haram edildi. " ( Nisa/23 ) İndi söyləyin əgər bu an Rəsulullah (sa a ) həyatda olmuş olsaydılar , mənim qızım və oğlumun qızı yaxud mənim nəsilimdən olan digər qızlarla evlənməsi doğru olar idimi?
Alimlər : Xeyr , olmazdı.
İmam ( ə.s): Bir deyin görək , əgər Rəsulullah həyatda olsaydı sizin kızlarınızla evlənə idimi ?
Alimlər : Bəli , evlenebilirdi .
İmam ( ə.s): İşdə bunun özü , mənim o həzrətin Əlinə olduğuma bir dəlildir , sizin deyil . Əgər siz onun Əlinə olsaydınız , mənim qızlarımın o həzrətə haram olduğu kimi sizin qızlarınız da ona haram olardı. Demək ki, mən , onun Âl'indenim , siz isə onun ümmətindənsən . İşdə bu , Ali və ümmət arasındakı başqa bir fərqdir. Çünki Ali (Əhl-i Beyt) , ondandır , lakin belə olmadığına görə ondan deyil . Bu da onuncusudur .
On birinci ayə də Mömin surəsində olan bu ayədir: "Firon ailəsindən imanı gizlədən mömin bir kişi dedi: Siz , mənim rəbbim Allahdır deyən bir adamı öldürür bilirsinizmi ? Halbuki o , Rəbbinizdən sizə açıq-aydın dəlillər var. " ( Mümin/28 )
Bu adam Fironun dayısının oğlu idi. Allah (cc) onu soyundan ötəri Firona nisbət etmişdir , dinindən ötəri deyil. Beləcə biz də doğum cəhətdən Hz. Rəsulullahın Əhl- i Beytindən olduğumuzdan soy cəhətdən Özel , amma din cəhətdən bütün insanlar kimi sayılmış . Bu da Ali və ümmət arasındakı digər bir fərqdir. Bu da onbirincisidir .
On ikinci ayə də budur : "Və əhlinə namaz qılmağı əmr et , özün də ona (namaza) qarşı səbirli ol. " ( Tâha/132 ) Allah - u Təala bizi bu xüsusilə imtiyazlı saymışdır ( üstün etmişdir ). Çünki ( bir dəfə ) bizə ümmət ilə birlikdə namazı əmr etmiş , daha sonra bizə ( Peyğəmbərlə birlikdə namazı əmr edərək ) üstün etmişdir , ümməti deyil. Rəsulullah (sa a ) bu ayə nazil olduqdan sonra doqquz ay boyunca hər gün beş dəfə namaz vaxtlarında Əli və Fatimə ( sa ) 'nın qapısına gələrək belə buyurdu: "Namaza ! Allah sizə rəhmət etsin! " Allah - u Təala , peyğəmbərlərin övladlarından heç kimə , bizə ikram etdiyi dərəcədə ikram etməmişdir ; peyğəmbərlər ailəsindən yalnız bizi has etmişdir.
Məmun və alimlər : Allah bu ümmət tərəfindən siz Əhl- i Beytə xeyr ( Cənnət) versin. Biz mübhəm məsələlərin lazımlı şərh və izahını ancaq sizin nezdinizde bulabiliyoruz.
qeyd: yazını əvvəlcə türkcə olan velayet.com formunda paylaşmışdım və ona görə məlumatları ərəbcədən türkçəyə tərcümə etmişdim. məlumatları təkrar indi də öz dilimizə çevirdim amma "kitabın məzmunu" çox böyük olduğu üçün hələlik google-dan tərcümə edərək yerləşdirdim. buna görə də tərcümədə xətalar olmağı mümkündür, inşaAllah vaxtım olanda düzəldəcəyəm.
vəlhəmdulillahi Rəbbil aləmin.
