Babek el Xurremi

Babək Abbasilərə qarşı aparımış uzun müharibənin başçısı idi. Bir çox tarixi mənbələrlə tanışlıqdan sonra tam qətiyyətlə onu söyləyə bilərəm ki, Babəkin mübarizəsi Hz.Əlinin ideyalarının bərqərar edilməsi üçün nəzərdə tutulmuşdu.

Unutmayın ki, İslamı zəbt edənlərin öz düşmənlərini kafir deyə adlandırması həmin dövrlərin ən xarakterik xüsusiyyətlərindən biri idi. İmadəddin Nəsiminin aqibətini xatırlamırsınız ki?

heri brat belede ola bilerdi.osmanin olumunu istemek onu axmaq yehudi adlandirmaq ve osmanin olumunden sonra onun qisasini almaqi teleb etmek bunun bariz subutudur.

1. Babəkin atası haradandır? Əl-Mədaindən gəlib. Bəlkə fars olub, bəlkə də arami.
2. Anası? Mahru adlı bir qadın.
3. Kimlərə qarşı müharibə aparıb? Müsəlmanlara qarşı. Özü də onları amansızcasına qırdırıb.
4. Nə adət qoymuşdu: "...xürrəmdinlərin adəti: haramı halal sayarlar, arvadları ümumiləşdirib, malı bərabər bölərlər" ©.
5. Hansı ordu onun üstünə hücuma keçdi? Afşın adlı sərgərdənin başçılığı altında 50 minlik türk qoşunu.

Nə vaxtdan bu şəxsiyyət bizim qəhramanımız olub? Şirvanşah Minuçehr, I Axsitan, Alp Arslan, Məlik şah, Qızıl Arslan, I İbrahim Şırvanşah, başqaları qalıblar bir qırağa, cəmiyyətin qanunlarına zidd çıxan adamı qaldırıblar göylərə, qəhraman ediblər. Bəlkə bu bizim dövlətçilik tariximizin unudulmasından irəli gəlir?

P. S. Sadəcə olaraq, təəcüblənirəm...

wukur Allaha bir nefer de olsa bele menimle hemfikirdir.

artiq iki nefer , belke de daha chox

mene babek maraqli deyil onu da burda zawiwat elemek iddiasinda deyilem, sadece oz fikrimi deyirem bu arvad umukewdirmek hardan girib sizin aqliquvuza ve heqiqeten buna inanirsuz?

XUrremid deyib sonradan ne danisha bilerem ki.. ne ise. bele. yeqin indi de kimse deyer ki hech Xurremid de olmayib o he?

XUrremid deyib sonradan ne danisha bilerem ki.. ne ise. bele. yeqin indi de kimse deyer ki hech Xurremid de olmayib o he?

he brat olub xurremid/senin noqteyi nezerinden xurremid nedi?bir az aciqlama verde qardawimsan/
amma o qadinlari umumilewdirmek sohbetine qayidacaqiq/inwallah)

sen uje dava dava deyirsen..sene deyen oldu ki sen kitab oxumursan ya da ki tupoysan?kitab oxyursan lap yaxwi hetta 92 ci ilden bu da lap ela/
aqil ve duwunce haqda da duwunmeyin lap yaxwi/seni Huseyn ezasina aparan hisslerindi yoxsa aqlun?ikisinide yazsan yalan daniwmiw olacaqsan cunki evvelceden dedin ki sen aqilla duwunursen/ezaya seni aparan aqlindusa hissler yoxdu ve bu riyadan ne qeder uzaq olmasi haqda duwun/
amma o ki qaldi imamlari zeherleyen OQRAWIN BALALARINA....yox yox sehf eledim...O KI QALDI IMAMLARI ZEHERLEYEN BICBALALARA...menim onlar haqda fikrim deyiwmezdi.inwallah deyiwmeyecekde/ve bu haqqda fetva vermeyi de gozdemek lazim deyil/isteyir qeydiyyatdan kecen oxusun ya da qadin yuzer\aq aqdir qara da qara(deyesen senin sozlerindi)..bu 92de bele olub.2002 de de.
o ki qaldi mehle kuceye ...hec kim evine uca uca kecmir.eve getmek ucun kuceynen gedirler..ve senin kuceni pislemeyin..vahabinin mollani pislemesine benzeyir/
mehle de ki mehledi..balkonda boyuyenleri bilmirem men mehlemle fexr eleyirem /mehle hemiwe mehledi/
ayin 28-i ve bir nece gun sonra ve evvel mehkeme idi.Fatimeyi Zehra mescidini sokmek isteyirler/sen o gunler harada idin?
mehkemeye getmek ve ya getmemek haqqinda qerari vermekde , 92 de oxuduqun kitablar daduva catti.?

Sən elə görürsən. Mən mənə can deyənə canımı verərəm.

İmam Hüseynin(ə) Babəklə nə əlaqəsi onu anlaya bilmədim. Bir dənə onu bilirəm ki, Babək İmam Hüqseyni(ə) daha doğrusu İmamların(ə) vilayətini qəbul etsəydi İmam Rza(ə) onu lənətləməzdi və Babək də İmam Cavadın(ə) nümayəndəsini həbs etdirməzdi.

Abbasilərin və Əməvilərin hakimiyyətilə heç bir şiə razı deyil. Amma bu o demək deyil ki, onlara qarşı olan hər bir hərəkat düzgündr. Babəklə eyni zamanda Afrikada və Asiyada da xilafətə qarşı hərəkatlar gedirdi.

Babəkin xürrəmi olması danılmazdır. Və o da danılmazdır ki, xürrəmilər İslama aid deyillər. Düzdür, bəzi tarixçilər xürrəmiləri 2 yerə bölürlər. Birincisinə İslamdan əvvəlkilər deyirlər, ikincisinə isə İslamdan sonrakı. Və guya ki, İslamdan sonrakı xürrəmilər İslama itaət ediblər. Və o şeylər ki, İslam dininə zidd olaraq xürrəmilər barədə deyilir, bu İslamdan öncəki xürrəmilərə aiddir. Halbuki, elə həmin tarixçilər öz kitablarında Babəkin tərəfdarlarının şərab içmələrindən danışırlar. Və İslamdan qabaqkı qayda-qanunları tətbiq etmək istədiklərindən danışırlar. Yuxarıda yönləndirdiyim mənbələrdə Xürrəmilərin(Babəkgilin) Əbu Müslim adlı şəxsin ölmədiyini və Mehdi kimi qayıdacaqlarına etiqad etdikləri göstərilir. Həmin bu Əbu Müslim bir vaxr Abbasilərin tərəfində olub Əməvilərin dayaqlarını bu torpaqlarda sarsıdırmış. Sonradan Abbasilər hakimiyyətə gələndən sonra onun camaat arasında böyük nüfuza malik olmasını görüb öldürmüşlər. Və camaat bundan hirslənərək xilafətə qarşı çıxır. Və hətta o qədər azğınlaşırlar ki, onun ölmədiyini və yenidən qayıdacağını deyirlər. O tarixçilər ki, Babəki və xürrəmiləri İslamdan sonrakı xürrəmilərə aid etmək istəyirlər öz kitablarında onların reinkarnasiya inanmalarından danışırlar.

Çox yox, bir az təfəkkür etmək lazım idi ki, forumda niyə məhlədə danışdığımız kimi daışmağın yasaq olduğunu anlayasan. Bu forumda möminə xanımlar da otururlar ki, bu mövzuda onlar da fəaldırlar.

O ki qaldı məhkəməyə, məhz həmin kitablar mənə vacibe-kifayi, vacibe-eyni və təşxise-vəzifəni anlatdığından mən və minlərlə müsəlman orada olmamışıq.

indulqentsiya sizə şifahi olaraq xəbərdarlıq edirəm. Gələn dəfə əsl xəbərdarlıq və ya ban alacaqsınız! Forumu bazar ilə səhv salmaq lazım deyil!

sen uje dava dava deyirsen..sene deyen oldu ki sen kitab oxumursan ya da ki tupoysan?kitab oxyursan lap yaxwi hetta 92 ci ilden bu da lap ela/
aqil ve duwunce haqda da duwunmeyin lap yaxwi/seni Huseyn ezasina aparan hisslerindi yoxsa aqlun?ikisinide yazsan yalan daniwmiw olacaqsan cunki evvelceden dedin ki sen aqilla duwunursen/ezaya seni aparan aqlindusa hissler yoxdu ve bu riyadan ne qeder uzaq olmasi haqda duwun/
amma o ki qaldi imamlari zeherleyen OQRAWIN BALALARINA....yox yox sehf eledim...O KI QALDI IMAMLARI ZEHERLEYEN BICBALALARA...menim onlar haqda fikrim deyiwmezdi.inwallah deyiwmeyecekde/ve bu haqqda fetva vermeyi de gozdemek lazim deyil/isteyir qeydiyyatdan kecen oxusun ya da qadin yuzer\aq aqdir qara da qara(deyesen senin sozlerindi)..bu 92de bele olub.2002 de de.
o ki qaldi mehle kuceye ...hec kim evine uca uca kecmir.eve getmek ucun kuceynen gedirler..ve senin kuceni pislemeyin..vahabinin mollani pislemesine benzeyir/
mehle de ki mehledi..balkonda boyuyenleri bilmirem men mehlemle fexr eleyirem /mehle hemiwe mehledi/
ayin 28-i ve bir nece gun sonra ve evvel mehkeme idi.Fatimeyi Zehra mescidini sokmek isteyirler/sen o gunler harada idin?
mehkemeye getmek ve ya getmemek haqqinda qerari vermekde , 92 de oxuduqun kitablar daduva catti.?

Sən elə görürsən. Mən mənə can deyənə canımı verərəm.

İmam Hüseynin(ə) Babəklə nə əlaqəsi onu anlaya bilmədim. Bir dənə onu bilirəm ki, Babək İmam Hüqseyni(ə) daha doğrusu İmamların(ə) vilayətini qəbul etsəydi İmam Rza(ə) onu lənətləməzdi və Babək də İmam Cavadın(ə) nümayəndəsini həbs etdirməzdi.

Abbasilərin və Əməvilərin hakimiyyətilə heç bir şiə razı deyil. Amma bu o demək deyil ki, onlara qarşı olan hər bir hərəkat düzgündr. Babəklə eyni zamanda Afrikada və Asiyada da xilafətə qarşı hərəkatlar gedirdi.

Babəkin xürrəmi olması danılmazdır. Və o da danılmazdır ki, xürrəmilər İslama aid deyillər. Düzdür, bəzi tarixçilər xürrəmiləri 2 yerə bölürlər. Birincisinə İslamdan əvvəlkilər deyirlər, ikincisinə isə İslamdan sonrakı. Və guya ki, İslamdan sonrakı xürrəmilər İslama itaət ediblər. Və o şeylər ki, İslam dininə zidd olaraq xürrəmilər barədə deyilir, bu İslamdan öncəki xürrəmilərə aiddir. Halbuki, elə həmin tarixçilər öz kitablarında Babəkin tərəfdarlarının şərab içmələrindən danışırlar. Və İslamdan qabaqkı qayda-qanunları tətbiq etmək istədiklərindən danışırlar. Yuxarıda yönləndirdiyim mənbələrdə Xürrəmilərin(Babəkgilin) Əbu Müslim adlı şəxsin ölmədiyini və Mehdi kimi qayıdacaqlarına etiqad etdikləri göstərilir. Həmin bu Əbu Müslim bir vaxr Abbasilərin tərəfində olub Əməvilərin dayaqlarını bu torpaqlarda sarsıdırmış. Sonradan Abbasilər hakimiyyətə gələndən sonra onun camaat arasında böyük nüfuza malik olmasını görüb öldürmüşlər. Və camaat bundan hirslənərək xilafətə qarşı çıxır. Və hətta o qədər azğınlaşırlar ki, onun ölmədiyini və yenidən qayıdacağını deyirlər. O tarixçilər ki, Babəki və xürrəmiləri İslamdan sonrakı xürrəmilərə aid etmək istəyirlər öz kitablarında onların reinkarnasiya inanmalarından danışırlar.

Çox yox, bir az təfəkkür etmək lazım idi ki, forumda niyə məhlədə danışdığımız kimi daışmağın yasaq olduğunu anlayasan. Bu forumda möminə xanımlar da otururlar ki, bu mövzuda onlar da fəaldırlar.

O ki qaldı məhkəməyə, məhz həmin kitablar mənə vacibe-kifayi, vacibe-eyni və təşxise-vəzifəni anlatdığından mən və minlərlə müsəlman orada olmamışıq.

Salam Aleykuma beyaxdan butun bashdan ayaga haminin fikrini oxudum,ve bele qenahete geliremki sizin fikrinizle Allah uzaq elesin deyek misal uchun Turkiye,Pakistan ve ya Iran sabah Azerbaycana muharibe etse ve bizleri kafir adlandirsa biz silahlanib vurushmamaliyiq da yeni muselmandirlar onlar muselmanlarin qanini tokmek olmaz ve.s
Babek ola biler ateshperest sherab ichen islami inkar eden olub(tam yeqinliyim olmasada)ancaq unudmayaq ki Babek oz torpaqi oz milleti uchun azadliqi uchun doyushub.O zaman Islam Peygember(s.a.s)bize qoydugu islamdan tam ferqli idi yeni zulmkara qesbkara qarshi vurushmush BABEK AZERBAYCAN XALQININ SHANLI QEHRAMANIDIR men bele qebul edirem !!!

salam aleykum. Babek barede onu deye bileremki her kim olsada xalqinin azadligi ugrunda vurushub ve Islamdan tam uzaq qayda qanunlarla idare olunan bir xilafetin chokmesine komek edib. Mence bu onun tarixi qehreman olmasi ucun kifayetdi. O ki qaldi sunni shie meselesine. Men bir sheyi basha dushe bilmirem ki, muselmanlarin her cur haqsizliga, teqibe, alcaqliga meruz qaldigi bir dovrde Islam ehli niye bir biri ile mubarize aparir? Eyni ALLAHIN qullari, eyni Peygemberin ummeti deyilik? Menim bildiyim Islamda muselmenlar bir birini sevmeli, bir birine dayaq durmalidi. Eqidesinden asili olmayaraq! ALLAH birdi. Hamimiz da ONUN qullariyiq. Onsuzda chetin bir dovrde yashayiriq. Bir birimizle mubarize aparmaqdansa birleshib dushmenlerimize qarshi mubarize aparaq, Islami yayaq. Tebii ki her bir insan seciminde azaddi. Here oz gunahlarina gore cavab verecek. INSHALLAH ALLAHin qezebine ducar olanlardan olmariq. AMIN.

Сообщение отредактировал ulka: 08 июня 2010 - 14:59

Salam Aleykuma beyaxdan butun bashdan ayaga haminin fikrini oxudum,ve bele qenahete geliremki sizin fikrinizle Allah uzaq elesin deyek misal uchun Turkiye,Pakistan ve ya Iran sabah Azerbaycana muharibe etse ve bizleri kafir adlandirsa biz silahlanib vurushmamaliyiq da yeni muselmandirlar onlar muselmanlarin qanini tokmek olmaz ve.s
Babek ola biler ateshperest sherab ichen islami inkar eden olub(tam yeqinliyim olmasada)ancaq unudmayaq ki Babek oz torpaqi oz milleti uchun azadliqi uchun doyushub.O zaman Islam Peygember(s.a.s)bize qoydugu islamdan tam ferqli idi yeni zulmkara qesbkara qarshi vurushmush BABEK AZERBAYCAN XALQININ SHANLI QEHRAMANIDIR men bele qebul edirem !!!

Aleykum salam və rəhmətullah. Əgər bu nəticəyə gəlmiinizsə, onda bir daha mövzunu oxuyun.

indulqentsiya sizə şifahi olaraq xəbərdarlıq edirəm. Gələn dəfə əsl xəbərdarlıq və ya ban alacaqsınız! Forumu bazar ilə səhv salmaq lazım deyil!

problem deyil sozumu deyim ureyin ne isteyir ele

sualim Babeki beyenmeyenleredi/xahiw olunur konkret cavab verin/
o zamanki xilafetin Azerbaycana yuuruwunu heqiqeten mi Islami yaymaq kimi qebul edirsiniz?

o ki qaldi bazara sohbet esnasinda kim ozunu terevez hiss edib ve meni bazardaki kimi qebul eleyirse oz etirazini mene bildirmeyini xahiw edirem...ban e ozude))))kul bawuva ay Kamran...gor seni neynen qorxudurlar))

XUrremid deyib sonradan ne danisha bilerem ki.. ne ise. bele. yeqin indi de kimse deyer ki hech Xurremid de olmayib o he?

ХурремиД кимлере дейирсен? Бу не терминдир? Белке хурремдин незерде тутурсан?
Бабек муселман олуб, буна там емин ола билерсен, еле анджаг ат-Тебарини охусан, hерченд ки, башгалары да буну гёстерир.
Муселманлара гаршы вурушуб дейенлер билмелидирлер ки, етрафда башгалары йохдур ве муселманларла мусеелманлар вурушуб. Садедже бу муселманлар Аббасилере гаршы вурушублар.
Шиелик мектеби еле ордан бергерар олмага башлайыр, башга менбелере де бахмаг лазымдыр ки, тамам анлашыглы олсун.

sualim Babeki beyenmeyenleredi/xahiw olunur konkret cavab verin/
o zamanki xilafetin Azerbaycana yuuruwunu heqiqeten mi Islami yaymaq kimi qebul edirsiniz?

Ислам 200 илден чох идди ки Азербайджанда бергерар олмушду, не исламы йаймаг? Абасилере ислам лазым дейилди ки, онлар исламын озюню беле аз гала инкар едеджеклермиш. Шерабхолуг мегер исламда вар? Амма Аббасилерде дебде иди. Беле фактлардан чохлу тарихи сенедлер хебер верирлер. Садедже hесен Папаканы гебул етмейенлер ону башга фикирлерое горе гебул емек истемирлер. Бу бош шейдир, ахыры олмайаджаг.
Бу гюн Саудийе Баhрейне исламы йаймагчюн ми орду салыб? Хейр, йеhудилерин марагларыны гюдмек учюн. Фикир версениз, индики сюнни мезhеби йайылан йерлерин чохунда йеhуди сионистлер ат чапыр. hетта Тюркийенин озюнде беле hеле де гювведедирлер.

Бабек муселмандыр, шубhесиз бу беледир. Буна емин олмаг учюн hамыны менбелери йене де охумага девет едирем. Совет лап Шейх Низамини беле аз гала атеист чыхарырмыш, Несимини лап кафир йерине гоймушдур. Галды ки, Бабеки шерабхор етмесин?
Аббасилерин катиблери чох шей йазар, Султан Селим ве Шейбек хан Озбек лап шейхин баласыны, муршидленрин неве-нетинджесини,
Шаh Исмайыл Сефевини хурреми, атешперест йерине гоймамышдылар? Охуйанда адам гёзлерине инана билмир бу муртедлер нелере ел атырдмышлар инсаны шерлемек учюн! Бабекин баресинде йазыларын да бу гелибденди. Амма диггетле охуйанда онун "теригетинден" йазырлар ве биз бу йазыдан генаете гелирик ки онлар шие теригетини незерде тутурлар...

Бабек муселмандыр, шубhесиз бу беледир. Буна емин олмаг учюн hамыны менбелери йене де охумага девет едирем. Совет лап Шейх Низамини беле аз гала атеист чыхарырмыш, Несимини лап кафир йерине гоймушдур. Галды ки, Бабеки шерабхор етмесин?
Аббасилерин катиблери чох шей йазар, Султан Селим ве Шейбек хан Озбек лап шейхин баласыны, муршидленрин неве-нетинджесини,
Шаh Исмайыл Сефевини хурреми, атешперест йерине гоймамышдылар? Охуйанда адам гёзлерине инана билмир бу муртедлер нелере ел атырдмышлар инсаны шерлемек учюн! Бабекин баресинде йазыларын да бу гелибденди. Амма диггетле охуйанда онун "теригетинден" йазырлар ве биз бу йазыдан генаете гелирик ки онлар шие теригетини незерде тутурлар...

Doğru deyirsən
Əgər , Babək haqqında məlumlatlar yazan fundamental mənbələrin müəlliflərinə baxsanız hamısı ABbasilərin hakimiyyətini məşru bilən, Abbasilərə qibtə edən və şiələri rafizi bilən nasibilər olublar.

Сообщение отредактировал 3_Rengli_HeyaT: 01 мая 2011 - 17:51

Тешеккюр едирем, мен еле hемен фундаментал менбелере истинаден йазырам.
Мен демирем, Сюннилер исламы чох йюнгюл тутурлар, амма онлар чох шейлери лап факт олса беле, гебул етмек игтидарында дейиллер. Теессюф! Аллаh онлары hидайет елесин!

Тешеккюр едирем, мен еле hемен фундаментал менбелере истинаден йазырам.
Мен демирем, Сюннилер исламы чох йюнгюл тутурлар, амма онлар чох шейлери лап факт олса беле, гебул етмек игтидарында дейиллер. Теессюф! Аллаh онлары hидайет елесин!

Mən nə dedim ki ?

Shemsi:

Sovet baxish penceresinden insanlar ne vaxt xilas olub Babekin esl shexsiyyeti haqda heqiqeti oyrenecekler?Bu haqda neler bilirik?

Безусловно, что мы давно нашли и изучили все известные исторические документы касательно не только Бабека, но и его предшественника Джавидана.
Причиной этого были многочисленные легенды о нем среди талышского народа, которые не известны даже среди остального Ирана, не говоря уже об Азербайджанской республике.
Это один из замечательнейших личностей, возглавивших освободительное движение против Аббасидов. По религии он принадлежит к исламу, это однозначно. Но его и его сподвижников ислам не ортодоксален, по многим параметрам он похож на современный шиизм, хотя не полностью.
Их можно было бы определить, как зачаточное движение в исламе, приведшее впоследствии к суфийму и затем к шиизму.
Действия хуррамитов ночти не затрагивали территории нынешней Азербайджанской Республики и его лишь с огромной натяжкой можно считать азербайджанцем, так как в то время государства Азербайджан не существовало, как и не существовало самого азербайджанского народа.
Включение личности Бабека и движения против Аббасидов в историю Азербайджана является натяжкой и экстраполяцией.
По всем параметрам это северо-иранское движение против оккупантов.
Во всех источниках описывающих движение хуррамитов под термином Азербайджан подразумевается только иранский Азербайджан и то не весь, а бывшая теократическая единица Сасанидской империи, называемая Атропатеной, что не соответствует нынешнему понятию Азербайджан, а тем более Кавказский (Северный) Азербайджан.

Mən nə dedim ki ?

Нараhатчылыга еhтиjадж jохдур, гардашым

BOZQURD:

BABEK AZERBAYCAN XALQININ SHANLI QEHRAMANIDIR men bele qebul edirem !!!

Это личное мнение, оно основывается лишь на домыслах и то не на проверенных и известных фактах.
Никому сегодня невозможно вытащить на свет и представить документы, где было бы написано, что Бабек воевал за Азербайджан и был азербайджанцем.
Его исторический пример может служить примером освободительной борьбыв для любого этноса и любой страны и конечно же соответствует исламским нормам защиты Родины. Этого вполне достаточно.
Однако делать из иранца 9-10 веков азербайджанца - не является коррктным и не может быть принятым как серьезный факт.
Например, весь Иран, в котором может уместиться полтора десятка Азербайджанов считает Хасана Бабека Хуррами своим национальным героем. Кто может это оспорить? Да никто. Поэтому необходимо учитывать реальность и реальные документы.

Ya Allah!bir araşdirma var və bəzi məlumatlari burda yerləşdirmək niyyətimiz var.başlayaq Muaviyə (L) xəlifəliyindən bu tərəfə...yəni Babəkin ( Həsənin) qiyami buna səbəbdi!


Müqaviləyə əsasən bütün əhali Müaviyyəyə beyət etməli idi. Hətta iş o yerə gəlib çatmışdı ki, Müaviyyənin tapşırığı ilə hər kəs, əstəğfürullah, Əmir-əl-möminin Əli (ə)-ma söyüş söyüb, ona təhqiramiz sözlər desəydi, həmən şəxs və ailəsi qızıl qatılmış plov ilə təmin olunardı. Bu qayda ilə Əli (ə)-mın tərəfdarlarını da təhqir etməyə başladılar. Lakin İran və Azərbaycan əhalisi bütün məşəqqətlərə dözərək Əli (ə)-mın tərəfdarlığından əl çəkmədilər. Həmin illərdə, hətta Əmir-əl-möminin Əli (ə) tərəfdarlarının məzarlarını da təqib edib, dağıdırmışlar. Ona görə də Azərbaycanda olan bir çox seyidlərin, övliyaların dəfn olunduğu ocaqlar məxfi saxlanılırdı. Ulu babalarımızdan bizə nəsil-nəsil ötürülən vəsiyyətlərində Əmir-əl-möminin Əli (ə)-mın 658-ci ildə Azərbaycana canişin təyin etdiyi seyid Yusifin də qəbri bu minval ilə qorunub, saxlanılmışdır. Hal-hazırda seyid Yusifin türbəsi Lənkəran rayonunun Yuxarı Nüvədi kəndində yerləşir və "Yusi Kuy” adı ilə tanınan ocaqdır..Yeziddən sonrakı "xəlifə”lər də Peyğəmbərin nəslinə rəhm etmədilər. Dördüncü İmam Zeynal Abidini, beşinci İmam Məhəmməd Bağırı və onun oğlu – altıncı İmam Cəfəri Sadiqi və yeddinci İmam Musayi Kazimi zəhərlədərək, qətlə yetirdilər. Peyğəmbər övladları məcbur oldular ki, tərki-vətən olsunlar. Buna misal olaraq Bakının Nardaran qəsəbəsinə, Bibiheybətə, Lənkərana, Lerikə, Masallıya, İranın Xorasan vilayətinə, Qum şəhərinə və başqa yerlərə vaxtı ilə köçüb gəlmiş Peyğəmbər övladlarının yaşadıqları və dəfn olunduqları yerlər tarix boyu ziyarətgaha çevrilmişdir..Peyğəmbər nəslinə - İmamlara və onların balalarına qarşı hökm sürən ağlasığmaz qəddarlıq İran və Azərbaycan xalqlarının böyük narazılığına səbəb oldu. Xalq qiyam qaldırdı. Belə qiyam¬ların ən möhtəşəmi 22 il (miladi 816-838-ci illərdə) ardıcıl olaraq davam edən Babək hərəkatı idi.
(bax: "Nəbz” qəzeti, 2003-cü il, № 0911).Babəkin "xəlifə”lərə qarşı qiyamı səkkizinci İmam Əliyyən Rzanın "xəlifə” Məmun tərəfindən zəhərlədib, öldürüldükdən sonra başlandı. Bu müharibə, hicrətin 220-ci ilində doqquzuncu imam Məhəmməd Təqinin, əyyaş və içkibaz "xəlifə” Mötəsim tərəfindən zəhərlənib qətlə yetirdikdən sonra beş il (miladi 838-ci ilə qədər) müddətində daha da şiddətləndi. Fəxri Razi "Etiqadatu firəng-əl-Müslimin vəl-müşrikin” adlı kitabında yazır: "Babəkilər Babəkin tərəfdarı idilər. Babəkin özü isə azərbaycanlı idi. Onun qudrəti üzün müddət artmaqda idi... Onların dediklərinə görə Allahı ancaq həqiqi bir müəllimin sözü ilə tanımaq olar”. Bu sözləri təhlil etdikdə görürük ki, Babəkin dediyi həqiqi müəllim şiə təriqətli müsəlmanların imamlarıdır. Deməli Babəkin özü Əli (ə)-ın tərəfdarı olmuşdur. "Onların (yəni Babəkin tərəfdarlarının) dediklərinə görə, həccə getmək – İmamın yanına getmək deməkdir. İmkanı olan hər bir şəxs mütləq onun xidmətinə getməli və onu görməlidir. Onlar deyirlər ki, haram elə bir tayfadır ki, ona qarşı gərək düşmənçilik edəsən. Ona nifrət bəsləyib, lənət oxuyasan” (Bax: Səid Nəfsi "Babək” s. 18).Bir çox tarixçilərin yazdıqlarına əsasən müharibə meydanında Babəki məğlub etmək qeyri mümkün idi. O, ancaq satqınlığın qurbanı oldu. Rəvayətə görə, guya Səhl ibn Sumbat adlı bir mülkədar Babəki öz evinə qonaq dəvət etdiyi vaxt , onu xəlifə Əbu İshaq Mötəsimin muzdla tutduğu sərkərdəsi Əfşinə satdı. "Bu zaman Babək Səhli söyərək dedi: - məni bu yəhudilərə ucuz satdın” (Bax: Nəfisi, "Babək”, 1990, səh. 99). Aşağıdakı cümlə Babəkin bu dediklərini təsdiq edir. "Babəkə qarşı vuruşmuş Əfşin, Xəlifə Mötəsimə qarşı da üsyan qaldıraraq hakimiyyəti ələ almaq istəmişdi. Onu tutub boğazından asdılar. O, sünnət olunmamışdı, evində bütlər tapıldı” (Məhəmməd Üvfi "Cəvamiəl-hekayət və ləvami ər-rəvayət” adlı əsərindən. Bax. Nəfsi "Babək”, 1990, s. 109).Mötəsimin özü əyyaş və içkibaz idi. Bir dəfə o, şərab məclisindən eşiyə çıxdı və bir qədər gec qayıtdı. Qazi Yəhya ondan məclisə gec qayıtmağın səbəbini soruşanda dedi: "mən bu saat üç qızın bəkarətini aldım. Onlardan biri Rum padşahının, ikincisi Babəkin, üçüncüsü Maziyar Gəbirin qizı idi” (bax: Əbu Əli Həsən ibn Əli xacə Nizamülmülk, "Siyasətnamə”, Bakı, 1989, səh. 166-167)Babək, xalqın və başçılıq etdiyi əsgərlərin içərisində o qədər hörmət qazanmışdı ki, onun yüz mindən çox cəngavərlərindən təsadüfən əsir düşən hər bir şəxs özünü Babək adlandırmış və özünü qətlə yetirərdi. Ona görə də ehtimal olunur ki, Mötəsimin əmri ilə vəhşicəsinə qətlə yetirilən Babək və onun qardaşı Abdulla yox, Babəkin cəngavərlərindən özlərini Babək və Abdulla adlandıranlardan olmuşdur. Rəvayətə əsasən, Babək və onun qardaşı Abdulla Lerik rayonunda anadan olduğu kəndində anasının yanında dəfn olunmuşdur. Müəyyən mülahizələrə görə, 1992-ci ildə (AXC hakimiyyəti vaxtında) Babəkin qəbir daşını söküb Türkiyəyə aparıblar.

Babəkin adını və hansı dildə danışdığını öyrənmək üçün yenə də Səid Nəfisinin "Babək” kitabına müraciət edirik: "Cavidan qaranlığa düşdüyündən Bilalabad kəndinə getdi” (Bax: S.N. "Babək”, s. 4). Qeyd edək ki, burada səhvən yazılmış "Bilalabad” - Bıləband oxunmalıdır. Qeyd edim ki, istər "Babək” kitabında, istərsə də bütün digər tarixi kitablarda Azərbaycan ərazisinin Talış vilayətinə daxil olan əksər kənd və şəhər adları tamamilə təhrif olunmuş və başa düşülməz dilə salınmışdur. Bıləband kəndi hal-hazırda indi Lerik adlandırılan (IX əsrə qədər "Zumand”, sonradan dəyişdirilərək "Zuvand”) rayonunda yerləşir və Babək həmin kəndin yaxınlığındakı Barzədi – Barzəvu şəhərində (indi kənddir, Nəfisinin "Babək” kitabında bu yerin adı səhvən Bərzəndi verilmişdir. Bax: S.N. "Babək”, s. 29) anadan olmuşdur. "... Cavidan gördü ki, Babək İran dilini yaxşı bilir və zirək, qanacaqlı bir adamdır...” Cavidanın dediyi: "Babək İran dilini yaxşı bilir” kəlamı ona işarə edir ki, Babəkin dili fars dili olmamışdır. Babəkin ana dili, İmam Fəxri Razinin dediyi kimi, azəri (yəni Talış) dili idi. "Azəri dili fars dilindən kəskin şəkildə fərqlənirdi və müasir talış dilinə yaxın idi. Azəri və müasir talış dilinə yaxın olan dialektlər hələ ilk orta əsrlər dövründə Cənubi Azərbaycan ərazisində geniş yayılmışdı. Onların dili indi də mövcüddür” (bax: "Azərbaycan tarixi” kitabı, Bakı, 1993, s. 76). "Talış” ərəb sözü olub "susdurulmuş” deməkdir. Bəzi mənbələrdən isə təhrif olunmuş "talış” sözü həmin yerli xalqın öz dilindən verilmiş "tuliş” – yəni torpaqsan sözüdür. Babək məğlub edildikdən sonra azəri xalqına "susdurulmuş - talış” damğası vuruldu. Keçən 1200 il ərzində bu xalq assimilyasiya, deportasiya və genosidə məruz qalaraq öz dillərini qismən danmağa məcbur olmuşlar.Babəkin adı Həsən idi. Onun Həsən adı ilə adlandırılması təbii hal kimi baxılmalıdır. Aydındır ki, Həsən İmam Əli Əleyhissalamın böyük oğlunun adı idi. Babəkin adı Həsən olması haqqında məlumatlar, Nizamülmülkün "Siyasətnamə”, Səid Nəfisinin "Babək” və digər başqa müəlliflərin kitablarında da rast gəlmək olur. Uşaqlıq vaxtlarında onun ayaq dəydiyi yerlər xeyirli olduğu üçün ona "Po Pok” (Türk dilinə tərcüməsi "ayağı xeyirli”, "ayağı təmiz”) adını da veriblər.

Cahangir XANSIVO

"Tolışon Sədo” nöm: 04 (16) və 05 (17), fevral 2012

Нараhатчылыга еhтиjадж jохдур, гардашым

Tamam qardaşım!