Ş İ Ә V Ә S Ü N N İ L Ә R İ N A L L A H B A R Ә D ӘŞiələrə iki sualım var?
Birinci sual:
Hüseyn(ra)Allahdır yoxsa Allahdan qeyrisi?
İkinci sual:
Şiddətli bəla anında Hüseynə(ra) dua etmək olar?
E ’ T İ Q A D L A R I .
Bu mövzuda zikr olunan әn mühüm mәsәlә Allahı görmәk mәsәlәsidir. Әhli-sünnәt
axirәtdә hәr bir möminin Allahı görә bilәcәyini sübut etmәyә çalışır. Buxari, Müslim
kimi sünni sәhih kitablarını oxuduqda, mәcazi şәkildә deyil, hәqiqi görmәyi tә’kid edәn
rәvayәtlәri tapırıq.1 Hәmçinin o kitablarda Allahı oxşatmaq tapırıq. O gülür2, gәlir vә
yeriyir vә dünya sәmasına enir.3 Әlamәt olaraq tanınacağı budunu açır4 vә ayağını
cәhәnnәmә qoyur vә o da dolub deyir: “Bәsdir” vә Allahın uzaq (münәzzәh) olduğu vә
sair sifәtlәr.5
Xatırlayıram, Afrikanın şәrqindә Keniyanın Lamu şәhәrindә olanda, mәscidin
daxilindә namaz qılanlara moizә edәn bir vәhhabi imamı gördüm ki, deyirdi: “Allahın
iki әli, iki ayağı, iki gözü vә bir üzü var” Mәn bunu qәbul etmәdikdә Qur’an ayәlәri
gәtirmәyә başladı:
“Yәhudilәr dedilәr: “Allahın әli bağlıdır”. Dediklәrinә görә onların әli bağlandı
vә lәnәtә gәldilәr. Әksinә, Allahın әllәri açıqdır…” (Maidә surәsi, 64-cü ayә)
“Vә dedi: “Bizim gözlәrimizlә gәmini düzәlt”…” (Hud surәsi, 37-ci ayә)
“Hәr bir şәxs fanidir, amma rәbbinin üzü baqi qalar…” (Әr-Rәhman surәsi, 27-ci
ayә)
1 “Sәhih әl-Buxari”, c. 2, sәh. 47; c. 5, sәh. 179; c. 6, sәh. 33
2 “Sәhih әl-Buxari”, c. 4, sәh. 226; c. 5, sәh. 47-48; “Sәhih Müslüm”, c. 1, sәh. 114-122
3 “Sәhih әl-Buxari”, c. 8, sәh. 197
4 “Sәhih әl-Buxari”, c. 8, sәh. 182
5 “Sәhih әl-Buxari”, c. 8, sәh. 187 vә 202
ŞİӘ VӘ SÜNNİLӘRİN ALLAH BARӘDӘ E’TİQADLARI ..................................................................... 27
Mәn dedim: “Dәlil gәtirdiyin bütün bu ayәlәr mәcazidir”. O cavab verdi ki, “Qur’an
hamısı hәqiqәtdir, orada mәcaz yoxdur.” Mәn soruşdum, bәs bu ayәyә nә deyirsәn?
“Bu dünyada kor olan axirәtdә dә kor olar…” (İsra surәsi, 72-ci ayә)
Bu ayәni hәqiqi mәnayamı yozursunuz? Vә dünyada kor olan axirәtdә dә kor
olacaqmı? O belә cavab verdi: “Biz Allahın әlindәn, gözündәn vә üzündәn danışırıq,
korlarla işimiz yoxdur.”
Mәn dedim: Yaxşı, korları keçәk, bәs bu ayәyә nә deyirsәn?
“Hәr bir şey fani olacaq, tәkcә rәbbinin üzü qalacaq…” (Әr-Rәhman surәsi, 27-ci
ayә)
O, mәsciddәkilәrә baxıb dedi: “Sizin içinizdә bu ayәni başa düşmәyәn varmı?
Dediyin bu ayә, bu ayә kimi aydındır:”
“Rәbbinin üzündәn başqa hәr bir şey hәlak olar”. (Qәsәs surәsi, 88-ci ayә)
Mәn dedim: Sәn aranı qarışdırdın. Qardaşım, biz Qur’an barәsindә ixtilafda olduq.
Sәn iddia etdin ki, Qur’anda mәcaz yoxdur, hamısı hәqiqәtdir. Mәn isә belә iddia etdim
ki, Quranda mәcaz var, xüsusәn Allaha cism verәn vә onu başqa bir şeyә bәnzәdәn
ayәlәr. İndi ki, sәn öz rәyinә belә israr edirsәn, onda belә demәlisәn ki, “Onun üzündәn
başqa hәr bir şey hәlak olar” ayәsinin mәnası budur ki, Onun әllәri, ayaqları vә hәr bir
cismi mәhv olub aradan gedәr, ancaq üzü qalar. Allah-tәala belә şeylәrdәn çox ucadır
(uzaqdır). Sonra üzümü orada olanlara tutub dedim: “Sizlәr bunun dediyi ilә razısız?”
Hamı susdu vә hәmin şeyx dә bir söz demәdi. Onlarla vidalaşıb, onlara hidayәt vә
müvәffәqiyyәt arzulayıb onlardan ayrıldım.
Bәli, bu onların sәhih kitablarında vә mühazirәlәrindә olan Allah barәsindәki
әqidәlәridir. Deyim ki, alimlәrindәn bәzilәri bunu inkar edir, lakin әksәriyyәti (çoxu)
qarşısında bulud olmayan on dörd gecәlik ayı gördüklәri kimi axirәtdә dә Allahı
görәcәklәrinә inanırlar vә onlar dәlil olaraq aşağıdakı ayәni gәtirirlәr:
ŞİӘ VӘ SÜNNİLӘRİN ALLAH BARӘDӘ E’TİQADLARI ..................................................................... 28
“O gün üzlәr tәzә tәr olacaq, öz rәbblәrinә baxacaq”. (Qiyamәt surәsi, 22-23-cü
ayәlәr) 1
Bu xüsusda imamiyyә şiәlәrinin әqidәlәriylә tanış olduqda insan daxilәn rahat olur.
Allaha cism verәn vә Allahı hәr hansı bir mәxluqa bәnzәdәn Qur’an ayәlәrini,
bәzilәrinin güman etdiklәri kimi, hәqiqi mәnaya vә sözlәrin zahirlәrinә deyil, mәcazi
mәnaya izah etdiklәrini qәbul etmәklә insan ağlı razı qalır. İmam Әli (ә) bu barәdә
buyurur:
“O, elә bir mәbuddur ki, dәrin düşüncәlilәr belә, Onu idrak etmәkdә acizdir. Әql vә fikir
dәryasına dalanlar Onun zatının әslinә vara bilmәz. Elә bir hüdud yoxdur ki, sifәtini әhatә edә
bilsin, bir vәsf (tә’rif) yaradılmayıb ki, zatına layiq olsun. Onun üçün mәhdud bir an yoxdur.
Onun nәzәrindәn kәnarda zaman yoxdur…”
Allahı başqa bir mәxluqa bәnzәdәnlәrin cavabında İmam Baqir (ә) belә demişdir:
“Әksinә, onun әn incә mәnalarında üstün tutduğumuz hәr bir şey, bizim özümüz kimi
mәxluq vә yaradılmışdır, bizim öhdәmizә buraxılmalıdır…”
Dediklәrimizin isbatı üçün aşağıdakı Qur’an ayәlәri kifayәt edәr.
“…Ona bәnzәr heç bir şey yoxdur…” (Şura surәsi, 11-ci ayә)
“Gözlәr onu (görü dәrk etmәz…” (Әn’am surәsi, 102-ci ayә)
1 Bu ayәni Әhli-beyt imam (ә)-ları belә tәfsir etmişlәr ki, o gün üzlәr gözәl vә sevincli olacaq vә
rәbblәrinin rәhmәtinә baxacaqlar.
SÜNNİ VӘ ŞİӘLӘRİN PEYĞӘMBӘRLİK MÖVZUSU BARӘDӘ E’TİQADLARI .......................... 29
Başqa bir ayәdә isә Musa peyğәmbәr Allahdan istәdikdә ki, özünü ona göstәrsin,
belә buyurdu:
“Musa dedi: “Ey rәbbim özünü mәnә göstәr, sәnә baxım”. Allah dedi: “Sәn mәni
әsla görә bilmәzsәn”…”
Ayәdәki " nәhv alimlәrin dediyi kimi әbәdiliyi ifadә edir vә әlbәttә ki, bu elm
mә’dәni, risalәt mözisi, Allahın kitaban elmini miras qoyduğu Әhli-beyt imam (ә)-
larının sözlәrinә әsaslanan şiәlәrin әqidәlәrinin düzgünlüyünә qәti bir dәlildir. Bu
barәdә daha geniş mәlumat әldә etmәk istәyәnlәr Seyyid Şәrәfuddinin “Kәlimәtun
hәulәr ru’yә” kitabı kimi müfәssәl kitablara müraciәt edә bilәrlәr.
- MirMustafa это нравится