Hər şeydən əvvəl hədislər barədə bir şeyə diqqət etmək lazımdır. Eyni məsələ haqqında çoxlu hədis rəvayət edildikdə və bu hədislərin ləfzləri fərqlənirsə. O zaman onları bir araya gətirmək lazımdır.Сообщение #55 -də cavabın var.Nardarani bu hədislər Allah Rəsulu(səv) vəfat etdikdən sonra mürtəd olanlar haqqındadır.
Bu hədislərin hamısında "səhabələrim" sözü işlənmir. Hədislərdə bu ləəfzlər belədir:
1) Əshabi 2) Usayhabi 3) Min umməti (ümmətimdən) 4) minni va min umməti (məndən və mənim ümmətimdən)
Hovuza gələn bu qrup insanların etdikləri əməllər də fərqli ləfzlərdə gəlmişdir. Əsasən: 1) onlar səndən sonra irtida etdilər 2) onlar səndən sonra dində yeni şeylər çıxardılar
Birinci vəsf mürtədlər haqqındadır, ikinci vəsf isə bidtə əhli haqqındadır. Hər iki vəsf də münafiqlər haqqında da söylənə bilər. Çünki münafiqlərin zahiri müsəlmandır və onların batini isə küfrdür. Onların öz batinindəkini üzə çıxarmaqları zahirdə onların mürtəd olduqlarına dəlalət edir. Lakin əslən onlar münafiqlərdir. İslamda isə hökmlər zahirə görə verilir və biz onların zahirən mürtəd olduqlarını deyirik. Eləcədə münafiqlər həm də dində daha sonradan bidətlər çıxartmaqla da tanınıblar.
Biz deyirik: Səhabə sözü xüsusi mənada hidayət əhli olan səhabələrə aid olduğu kimi, ümumi mənada peyğəmbərin zamanında həm münafiqlər, həm də Muhammədə həqiqi anlamda tabe olmuş mühacir və ənsarlar üçün də işlənmiş bir kəlimədir. Bunun isbatı isə ət-Tirmizinin səhih bir sənədlə rəvayət etdiyi hədisdir. Hədisdə Hz. Ömər, münafiqlərin başı olan Abdulla bin Ubey bin Səlula deyir:
فقال عمر: يا رسول الله دعني أضرب عنق هذا المنافق، فقال النبي صلى الله عليه وسلم :"دعه لا يتحدث الناس أن محمداً يقتل أصحابه"
"Ömər dedi: "Ey Allahın Elçisi, izn ver də mən bu münafiqin boynunu vurum." Peyğəmbər, salləllahu aleyhi va səlləm, dedi: "İnsanlar sonra deməsinlər ki, Muhamməd öz səhabələrini öldürür."
Muslimin rəvayət etdiyi digər hədisdə isə deyir:
ولكن حذيفة أخبرني عن النبي صلى الله عليه وسلم قال قال النبي صلى الله عليه وسلم في أصحابي اثنا عشر منافقا فيهم ثمانية
لا يدخلون الجنة حتى يلج الجمل في سم الخياط
"Lakin Huzeyfə mənə xəbər verdi ki, peyğəmbər, salləllahu aleyhi va səlləm, demişdir: "Səhabələrimdən on iki münafiq var, onlardan səkkizi "dəvə iynənin gözündən keçənə qədər Cənnətə daxil olmayacaqlar."
Bu şəkildə gələn rəvayətlər göstəriri ki, hədislərdə səhabə sözü yalnız bir mənada işlənmir və bununla da anlamaq olur ki, istər peyğəmbər zamanında olsun, istərsə də peyğəmbərdən sonra olsun, peyğəmbərin onları səhabələri adlandırması Muhammədin zamanında yaşamış və ona iman gətirmiş səhabələr olması anlamına gəlməz. Bəs biz bunu nəyə əsasən deyirik?!
Biz bu sözümüzdə həmin hədisi rəvayət edən ravilərin anlayışına əsaslanırıq, çünki bu hədisi rəvayət edən ravilər hədisdə "səhabələr" sözünün məhz Muhamməd zamanındakılara aid olduğunu anlamayıblar. Çünki hədisin ravisi əl-Qabisə deyir ki, hədisdə zikr olunanlar Əbu Bəkrin zamanında (yəni, həmən peyğəmbər öləndən sonra) mürtəd olanlardır.
Digər hədisi rəvayət edən ravi isə İbn Əbi Muleykədir. İbn Əbi Muleykə bu hədisi rəvayət etdikdən sonra dua edir ki, "Allahım, biz dinimizdən üz döndərməkdən və bununla sınağa çəkilməkdən Sənə sığınırıq." Bu isə göstərir ki, onun dua edərək həmin kəslərdən olmaqdan Allaha sığınması bir daha göstərir ki, hədisin ravisi İbn Əbi Muleykə sözü gedən vəsflərin yalnız Muhammədin, salləllahu aleyhi va səlləm, zamanı ilə xüsusiləşmir, eləcədə Qiyamətə qədər bütün ümmətin üzərinə şamil edilir. Allah bizləri də o kəslərdən olmaqdan qorusun!
